19. 1.

19. januar/siječanj (19. 1.) je 19. dan godine po gregorijanskom kalendaru. Do kraja godine ima još 346 dana (347 u prijestupnoj godini).

Događaji

• 1419. — u Stogodišnjem ratu Francuske i Engleske grad Ruan predao se engleskom kralju Henriju V, koji je time okončao osvajanje Normandije.
• 1853. — u Rimu prvi put izvedena Verdijeva opera „Trubadur“.
• 1878. — srpska vojska u srpsko-turskom ratu osvojila Vranje.
• 1899. — Velika Britanija i Egipat uspostavili zajedničku kontrolu nad Sudanom.
• 1916. — na grčko ostrvo Krf u Jonskom moru počele da stižu prve jedinice srpske vojske posle povlačenja preko Albanije u Prvom svetskom ratu. Do aprila na Krf prebačeno oko 140.000 vojnika.
• 1918. — boljševici u Petrogradu raspustili Ustavotvornu skupštinu Rusije.
• 1919. — Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca u Srbiji i Crnoj Gori zamenila Julijanski kalendar Gregorijanskim, koji je u drugim delovima novostvorene države već bio u upotrebi. Srpska pravoslavna crkva zadržala Julijanski kalendar.
• 1938. — vazduhoplovstvo generala Fransiska Franka bombardovalo, u Španskom građanskom ratu, Barselonu i Valensiju. Poginulo najmanje 700 ljudi.
• 1942. — Drugi svjetski rat: Invazija japanskih snaga na Burmu.
• 1945. — sovjetska Crvena armija u prodoru ka Berlinu u Drugom svetskom ratu zauzela poljski grad Krakov.
• 1966. — Indira Gandi izabrana za šefa Vlade Indije, osam dana posle iznenadne smrti premijera Lala Bahadura Šastrija. Siiki-ekstremisti, pripadnici njenog ličnog obezbeđenja, ubili je 31. novembra 1984. ispred rezidencije u Nju Delhiju.
• 1969. — Umro student Jan Palach, tri dana nakon što se spalio u Pragu iz protesta protiv sovjetske intervencije tijekom praškog Proljeća 1968.
• 1983. — u Boliviji uhapšen ratni zločinac Klaus Barbi, zloglasni nacistički šef Liona u Francuskoj pod nemačkom okupacijom u Drugom svetskom ratu.
• 1989. — SSSR saopštio da će jednostrano povući iz Evrope deo nuklearnih raketa kratkog dometa.
• 1993. — prve američke jedinice napustile Somaliju posle neuspele intervencije SAD u toj afričkoj zemlji.
• 1995. — ruske trupe zauzele predsedničku palatu u Groznom, glavnom gradu Čečenije.
• 2001. — SAD ukinule ekonomske sankcije protiv Jugoslavije, čime su se stekli uslovi za obnavljanje ekonomskih veza dve zemlje, što je bila jedna od poslednjih naredbi tadašnjeg predsednika SAD Bila Klintona.

.

Rođenja

• 1736. — Džejms Vat, škotski inženjer i fizičar.
• 1798. — Auguste Comte, francuski matematičar, filozof i mislilac († 1857.).
• 1809. — Edgar Allan Poe, američki pisac.
• 1839. — Paul Cézanne, francuski slikar čije delo predstavlja prelaz između impresionizma s kraja 19. veka i kubizma s početka 20. veka († 1906.).
• 1868. — Gustav Meyrink, austrijski književnik.
• 1902. — u Petrogradu rođen vizantolog Georgije Ostrogorski. Dugogodišnji profesor vizantijske istorije na Beogradskom univerzitetu i osnivač Vizantološkog instituta Srpske akademije nauka i umetnosti, jedno je od najvećih imena vizantologije u XX veku. U mnogobrojnim delima proučavao sve vidove života Vizantije, a njegova „Istorija Vizantije“ prevedena na više svetskih jezika.
• 1920. — Javier Pérez de Cuéllar, peruanski političar i generalni sekretar Ujednijenih Nacija.
• 1921. — Patricia Highsmith, američka književnica.
• 1921. — Janez Vrhovec, jugoslovenski i srpski filmski i televizijski glumac († 1997.).
• 1922. — Miguel Muñoz, španjolski nogometni trener i bivši igrač († 1990.).
• 1931. — Yasushi Akashi, japanski diplomata i bivši mirovni izaslanik UN-a u nekadašnjoj Jugoslaviji.
• 1939. — Dinko Vranković, jugoslavenski i hrvatski likovni umjetnik i pedagog
• 1943. — Janis Joplin, američka kantautorica.
• 1945. — Dragan Holcer, hrvatski nogometaš († 2015.).
• 1946. — Dolly Parton, američka country-pjevačica.
• 1946. — Julian Barnes, engleski pisac.
• 1949. — Robert Palmer, britanski pjevač.
• 1952. — Irfan Mensur - Kurić, srpski glumac i televizijski voditelj.
• 1960. — Žarko Laušević, srpski glumac,crnogorskog porijekla.
• 1966. — Stefan Edberg, bivši švedski teniser.
• 1978. — Thiago Lacerda, brazilski glumac.
• 1981. — Jelena Perčin Babić, hrvatska kazališna, televizijska i filmska glumica.
• 1985. — Damien Chazelle, američki redatelj, dobitnik Oscara.
• 1986. — Šime Fantela, hrvatski jedriličar, olimpijski, svjetski i europski prvak.

.

Smrti

• 1755 — Jean-Pierre Christin, francuski fizičar, matematičar i astronom (r.1683.).
• 1785. — Zaharija Stefanović Orfelin, pesnik, istoričar, naučnik, bogoslov, izdavač, kartograf, kaligraf prevodilac, leksikograf i farmaceut.
• 1865. — Pierre-Joseph Proudhon, francuski ekonomist, filozof i osnivač modernog anarhizma. (r. 1809.).
• 1936. — Đuro Prejac, bio je hrvatski skladatelj, glumac i redatelj (r. 1870).
• 1938. — Branislav Nušić, srpski i jugoslovenski komediograf, član Srpske kraljevske akademije.
• 1946. — Nikola Kalabić, je bio komandant Gorske kraljeve garde Jugoslovenske vojske u Otadžbini i saradnik nemačkog okupatora tokom Drugog svetskog rata (r. 1906).
• 1969. — Jan Palach, češki domoljub, student povijesti i političke ekonomije na Karlovom sveučilištu u Pragu. Nakon invazije pet zemalja Varšavskoga pakta na Čehoslovačku (1968.), Palach je 16. siječnja 1969., usred Praga sam sebe zapalio i tako postao simbolom suvremene borbe Čeha i Slovaka za slobodu (r. 1948).
• 1981. — Vukić Mićović, srpski hemičar, rektor Beogradskog univeriziteta i akademik SANU.
• 1983. — srpski lekar i naučnik Aleksandar Kostić, autor prvih jugoslovenskih udžbenika „Osnove histologije“ i „Osnove embriologije“ i „Medicinskog rečnika“, prevedenog na više stranih jezika.
• 2000. — Hedy Lamarr, američka glumica i inovator (r. 1914).
• 2000. — Bettino Craxi, bivši italijanski premijer.
• 2002. — Marti Mietunen, finski političar i premijer.
• 2002. — Vavá, brazilski nogometaš (r. 1934.)

.

Praznici i dani sećanja

• Srpska Pravoslavna Crkva proslavlja jedan od najvećih hrišćanskih praznika Bogojavljenje.

.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar