Matija Nenadović

Biografija
Matija Nenadović

Mesto rođenja	Brankovina ( Osmansko carstvo)
Datum smrti	11. 12. 1854. (77 godina)
Mesto smrti	Valjevo ( Kneževina Srbija)
Narodnost	Srbin
Veroispovest	pravoslavac
Politička partija	nestranačka ličnost
Profesija	sveštenik

uredi

Prota Matija Nenadović ili prota Mateja Nenadović (Brankovina, 26. februar 1777 — Valjevo, 11. decembar 1854) je bio vojvoda iz Prvog srpskog ustanka, prvi predsednik Praviteljstvujuščeg sovjeta i diplomata. Bio je sin kneza Alekse Nenadovića, pogubljenog u Seči knezova. Sa stricem Jakovom pokrenuo Prvi srpski ustanak u valjevskoj i šabačkoj nahiji. Pregovarao je s Turskom i Rusijom i time uspostavio prve diplomatske kontakte srpskih ustanika sa stranim državama. Njegovi „Memoari”, pored književne vrednosti, predstavljaju i dragocen dokument vremena.

Biografija

Rođen je u Brankovini 1777. godine, u porodici kneza Alekse Nenadovića. Njegovo najznačajnije delo su Memoari koji su napisani na srpskom narodnom jeziku.

Jedan je od organizatora Prvog srpskog ustanka u valjevskom kraju, vojvoda i državnik. Putovao je u Rusiju i s njom uspostavio prve ustaničke veze, i više puta putovao u Austriju radi nabavke oružja i municije. Komandovao je delom ustanika pri oslobođenju Valjeva i Šapca 1804. godine, Karanovca (danas Kraljevo) i Užica 1805. i delom konjice u bici na Mišaru 1806. godine. Od 1805. do 1807. prvi je predsednik Praviteljstvujuščeg sovjeta, a od 1807. do 1811. njegov član, potom tamnavski vojvoda, a sa Lukom Lazarevićem komandant ustaničkih snaga na Drini.

U turskoj ofanzivi protiv Srbije 1813. komandovao je sa Simom Markovićem ustanicima na frontu od Loznice do ušća Drine. Posle pada Srbije prešao je u Austriju i u periodu 1814—1815. nastojao da zainteresuje velike sile za borbu Srbije protiv Turske. Posle izbijanja Drugog srpskog ustanka prešao je u Srbiju, postao valjevski knez i član Narodne kancelarije. Zbog neslaganja sa načinom vladavine kneza Miloša penzionisan je 1832. godine. Član novoosnovanog Državnog sovjeta postao je 1838, ali zbog neslaganja sa knezom Mihailom morao je 1840. napustiti Srbiju. Posle dolaska Aleksandra Karađorđevića za kneza Srbije 1842. godine postao je državni savetnik; 1844. sa svojim ljudima ugušio je katansku bunu protiv kneževe vlasti; penzionisan je 1852. godine. Umro je u Valjevu, 11. decembra 1854. godine (29. novembra 1854. po julijanskom kalendaru).

Napisao je knjigu svojih sećanja „Memoari“. Njegovi „Memoari“, pored književne vrednosti, predstavljaju dragocen dokument vremena.

U više gradova postoje ulice koje nose njegovo ime, kao i osnovna škola u rodnoj Brankovini.

Galerija

Spomenik u Valjevu
Sablja Prote Mateje Nenadovića
Riznica u crkvi u Brankovini sa poklonima koje je prota Mateja dobijao

Vidi još

Nenadovići
Crkva u Brankovini

Literatura

Milutinović, Sima (1888). Istorija Srbije od početka 1813e do konca 1815e godine. Beograd: Štamparija Kraljevine Srbije. (COBISS)
Nenadović, Mateja (1984). Akta i pisma / prota Mateja Nenadović ; priredio Velibor Berko Savić. Gornji Milanovac: Dečje novine. (COBISS)
Memoari - Prota Mateja Nenadović (1 izd.). Narodna knjiga. 2009. ISBN 978-86-331-3421-7.
„Ilustrovana istorija Srpske pravoslavne crkve”.