1844

Ovo je članak o godini 1844.

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	18. vijek – 19. vijek – 20. vijek
Decenija:	1810-e  1820-e  1830-e  – 1840-e –  1850-e  1860-e  1870-e
Godine:	1841 1842 1843 – 1844 – 1845 1846 1847

1844. po kalendarima

Gregorijanski	1844. (MDCCCXLIV)
Ab urbe condita	2597.
Islamski	1259–1260.
Iranski	1222–1223.
Hebrejski	5604–5605.
Bizantski	7352–7353.
Koptski	1560–1561.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1899–1900.
• Shaka Samvat	1766–1767.
• Kali Yuga	4945–4946.
Kineski
• Kontinualno	4480–4481.
• 60 godina	Yang Drvo Zmaj (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11844.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1844 (MDCCCXLIV) bila je prijestupna godina koja počinje u ponedjeljak po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u subotu po 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

• 1. 1. - Prvi broj novina "Zora dalmatinska" u Zadru (do 1849).
• januar - Albanski ustanak (1843-44): ustanici zauzeli Tetovo nakon teških borbi.
• 17. 1. (5. 1. po j.k.) - Bivši šabački episkop Maksim Savić ubijen u manastiru Kalenić, kao Vučićev protivnik.
• 23. 1. - Kralj Ferdinand, na nagovor palatina nadvojvode Josipa, donosi rješenje da se od 1850. i hrvatski poslanici na ugarskom Saboru imaju služiti madžarskim jezikom, umjesto latinskim^[1].

• februar - Jedino izdanje Deutsch–Französische Jahrbücher u kome Karl Marx objavljuje esej "O jevrejskom pitanju" (Zur Judenfrage) i uvod rukopisa "Kritika Hegelove filozofije prava" iz kojeg je izvučen izraz "religija je opijum za narod".
• februar - Albanski ustanici zauzimaju Skoplje, zatim i Kumanovo, kasnije se šire do Leskovca.
• 14. 2. - Njegoš piše iz Beča knezu Aleksandru - obraća mu se u ime Vuka Karadžića kome je u Srbiji ukinuta penzija^[2].
• 15. 2. - U Berlinu otvorena Krollova opera.
• 22. 2. - U Srbiji doneta "Uredba o zaštiti spomenika drevnosti" (zasluga ministra prosvete Sterije Popovića).
• 27. 2. - Počinje Dominikanski rat za nezavisnost nakon 22 godine haićanske vlasti - ovaj dan se smatra Danom nezavisnosti Dominikanske Republike.
• 28. 2. - Eksplozija topa na USS Princeton, šest mrtvih među kojima i državni sekretar i sekretar mornarice SAD.

• 2. 3. - U Srbiji osnovana prva centralna vojna bolnica (danas Dan VMA u Beogradu).
• 2. 3. - Novi grčki ustav predviđa ustavnu monarhiju, ali kralj Oto to neće poštovati; novi izborni zakon predviđa univerzalno pravo glasa za muškarce.
• 3. 3. - Minhenska pivska revolucija: neredi usled poskupljenja piva.
• 8. 3. - Oscar I postaje kralj Švedske i Norveške (do 1859).
• 25. 3. - Donet prvi srpski Građanski zakonik (na njemu je radio Jovan Hadžić^[3]).
• mart-jul - Feljtonski objavljen Dumas-in roman Les Trois Mousquetaires.

April/Travanj – Jun/Lipanj

• 12. 4. - Aneksija Teksasa: potpisan ugovor Tyler-Texas, kojim se predviđa ulazak Republike Teksas kao teritorije u SAD - prijem se odlaže do sledeće godine, severne države se protive prijemu robovlasničke države.
• april-avgust - Karl Marx piše "Ekonomsko-filozofske rukopise" (objavljeno 1927).

• proleće - Albanski ustanak se prostire do Skadra, Bitolja, Kumanova i Kosova; osmanski komandant Omer-paša Latas im obećava autonomiju, kao Srbiji.

• 10. 5. - Osnovan Narodni muzej u Beogradu.
• maj - Počinje uspešna osmanska ofanziva protiv albanskih ustanika, Derviš Cara zarobljen na leto.
• 19. 5. - Meštar fra Martin Ćorić – Beljo s dvojicom novaka i nekoliko đaka stigao na Čerigaj kod Širokog Brijega, gdje će biti osnovan franjevački samostan.
• 22/23. 5. - Početak bahaizma: Siyyid `Alí Muḥammad Shírází, Bab, se predstavlja Mullá Husaynu kao nositelj božanskog znanja (bahaistički kalendar broji vreme od prethodnog 21. marta). Navodno iste noći rođen `Abdu'l-Bahá.

• 24. 5. - Zvanično otvaranje telegrafske linije Washington D.C. - Baltimore, Samuel Morse šalje poruku what hath God wrought ("što je učinio Bog").
• 25. 5. - Do ovog dana su topovi skadarskog paše Osman-paše Skopljaka neprekidno pucali na Crnogorce, kako Njegoš izveštava dalmatinskog namesnika nekoliko dana kasnije (sukobi sa Turcima na ovoj strani se nastavljaju i ove godine)^[2].

• 3. 6. - Nakon smrti "Louisa XIX", francuski legitimisti priznaju njegovog sinovca "Henrija V" za legitimnog kralja Francuske (do 1883).
• 4. 6. - Pobuna tkača u Šleskoj, krvavo ugušena već dva dana kasnije.
• 6. 6. - U Londonu osnovano YMCA.
• 11. 6. - Na granici Crne Gore ubijen knez Nikola Vasojević koji je pokušavao stvoriti nezavisnu "Holmiju"^[2][4][5].
• 15. 6. - Charles Goodyear dobio u SAD patent za vulkanizaciju gume.
• jun - U Hrvatskoj se pojavljuje anonimna brošura "Što namjeravaju Iliri?"; u Beogradu se 1844-45 štampa časopis "Branislav", a u gradu je po tvrdnji komandanta Zemuna osnovan hrvatski komitet čiji je cilj otcepljenje južnoslovenskih zemalja od Austrije^[6].
• 27. 6. - Rulja u Carthage, Illinois ubila Josepha Smitha, osnivača Pokreta svetaca poslednjih dana (→ Crkva Isusa Krista svetaca posljednjih dana), i njegovog brata Hyruma. Ovo dovodi do Krize sukcesije u pokretu.
• jun-jul - Velika poplava na Misuriju i gornjem Misisipiju.

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

• 3. 7. - Potpisan Ugovor iz Wanghije, prvi sporazum između Kine i SAD.

• avgust - Društvo srpske slovesnosti nastavilo rad.
• avgust - Kratki Franko-marokanski rat - poražen Maroko koji je dao utočište Abdelkaderu.
• 22. 8. - Turci počeli da grade utvrđenja na Vranjini i Lesendru^[2].
• 28. 8. - U Parizu se prvi put sreli Karl Marx i Friedrich Engels.
• 28. 8. - Počinje feljtonsko objavljivanje Dumasinog romana "Grof Monte Cristo" (do januara 1846).

• 3. 9. - Hrvatski parobrod, na putu iz Beča, pozdravljen ispred Beograda.^[7]
• 9. 9. (28. 8. po j.k.) - Ustavobranitelji Avram Petronijević i Toma Vučić Perišić se vratili iz izgnanstva, u Beogradu dočekani zvonjavom zvona, pucnjavom topova i vatrometom.
• 9. 9. - Osvećenje parobroda u Sisku - Floridsdorf, preminovan u "Sloga", ploviti će do Zemuna i natrag, dok ne potone sljedeće godine. Ambroz Vranyczany je osnovao društvo za parobrodarstvo na Savi i Kupi, koje je bilo prvo dioničko društvo u Hrvatskoj.

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

• 4. 10. (22. 9. po j.k.) - Katanska buna: pro-obrenovićevska družina Stevana Jovanovića Cukića upala s druge strane Save u Šabac; pobuna zahvatila i Loznicu, poraženi pred Valjevom od strane prote Mateje. Toma Vučić Perišić zavodi red strahovladom.
• 22. 10. - Veliko razočaranje: pripadnici milleritskog pokreta očekivali Isusov Drugi dolazak.
• 24. 10. - Potpisan Ugovor iz Huangpua (Whampoe) između Francuske i Kine: Francuska dobija ista prava kao i Britanija, isposlovana i tolerancija hrišćanstva.

• 9. 11. - Dan preseljenja u novo selo Ferdinandovac, Koprivničko-križevačka županija.
• 13. 11. - Kralj raspustio ugarski sabor; zaključci sabora, naročito onaj o uvođenju madžarskog jezika u urede i škole u Hrvatskoj, Slavoniji i Primorju, nisu potvrđeni.

• krajem godine - Ilija Garašanin napisao famozno Načertanije ("Nacrt"), program spoljne politike Srbije (tekst na rastko.rs).
• 4. 12. - Predsednički izbori u SAD: demokrata James K. Polk pobedio whigovca Henryja Claya.
• 30. 12. - Međunarodna datumska granica pomerena istočno od Filipina - sa 30. decembra 1844. se prešlo na 1. januar 1845., tako da se 31. decembar 1844. na Filipinima nikada nije dogodio.

Kroz godinu

• U Kneževini Srbiji živi 849.236 stanovnika^[8].
• Mađarizacija: mađarski jezik postaje zvanični u Ugarskoj, umesto latinskog, jedini jezik administracije i obrazovanja.
• 1844-45 - Otvorena srpska čitaonica u Novom Sadu^[9].
• 1844/45 - Za vreme gladne godine, Crmničani na čelu sa Markom Plamencom digli ustanak protiv vladike Njegoša - ugušeno u krvi^[10].
• Vasojevići nastavili plaćanje danka Turcima nakon pauze 1829-43^[11].
• Bosanski namesnik Husrev Mehmed-paša smenjen nakon što je poražen od Krajišnikâ^[12].
• Matica hrvatska izdaje prvu knjigu: Gundulićev "Osman" sa Mažuranićevom dopunom.
• Iginio Scarpa iz Rijeke gradi u Opatiji Villu Angiolina, "kolijevku opatijskog turizma".
• Frano Carrara započinje iskapanja Salone.

• U Osijeku osnovana čitaonica.
• Matija Ban se doselio u Srbiju.
• U Srbiji donet Zakon o ustrojeniju javnoga učilištnog nastavlenija - jedinstven program, humanističkog karaktera, za gimnazije, određen karakter Liceja.
• U Srbiji osnovana Trgovačka škola.
• U Osmanskom carstvu uveden srebrni novac medžidija.
• Nauka i tehnika
  • Gustaf Erik Pasch dobio patent za sigurnosne šibice.
  • U Engleskoj objavljeno anonimno delo Vestiges of the Natural History of Creation, koje anticipira Darwina.
  • Constantin von Tischendorf otkrio Sinajski rukopis biblije.
  • Otkrivena Vaza François.
  • Karl Ernst Claus otkrio rutenijum.
  • Joseph Liouville dokazao postojanje transcedentnih brojeva.

Karte

• 
  Evropa (izd. SDUK)
• 
  Evropa (izd. A. Logerot and A. R. Fremin)

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1844.

• 7. 1. - Bernadette Soubirous, katolička svetica († 1879)
• 16. 1. - Ismail Qemali, prvi albanski šef države i vlade († 1919)
• 17. 2. - Aaron Montgomery Ward, trgovački preduzetnik († 1913)
• 20. 2. - Ludwig Boltzmann, fizičar († 1906)
• 14. 3. - Umberto I, kralj Italije († 1900)
• 18. 3. - Nikolaj Rimski-Korsakov, kompozitor († 1908)
• 25. 3. - Adolf Engler, botaničar († 1930)
• 30. 3. - Paul Verlaine, pesnik († 1896)
• 16. 4. - Anatole France, književnik, nobelovac († 1924)
• 16. 4. - Josip Frank, hrvatski političar († 1911)
• 22. 5. - Mary Cassatt, slikarica († 1926)
• 23. 5. - `Abdu'l-Bahá, poglavar bahaističke vere († 1921)
• 29. 6. - Ljubomir Klerić, srpski matematičar, pronalazač, akademik († 1910)
• 11. 7. - Petar Karađorđević, kralj Srbije i SHS († 1921)
• 5. 8. - Ilja Rjepin, slikar († 1930)
• 12. 8. - Muhamed Ahmed, verski lider, Mahdi († 1885)
• 17. 8. - Menelik II, etiopski car († 1913)
• 29. 8. - Edward Carpenter, engleski pisac, socijalista i gej aktivista († 1929)
• 1. 10. - Simo Popović, novinar i književnik († 1921)
• 15. 10. - Friedrich Nietzsche, filozof († 1900)
• 23. 10. - Sarah Bernhardt, glumica († 1923)
• 24. 10. - Karl Lueger, gradonačelnik Beča († 1910)
• 2. 11. - Mehmed V, osmanski sultan († 1918)
• 25. 11. - Karl Benz, automobilski pionir († 1929)
• 3. 12. - Vladan Đorđević, srpski političar, književnik, lekar († 1930)
• 8. 12. - Émile Reynaud, pionir animiranih filmova († 1918)
• ? - Katarina Milovuk, pedagog († 1913)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1844.

• 5. 1. - Maksim Savić, bivši episkop šabački (* 1800)
• 27. 1. - Charles Nodier, književnik (* 1780)
• 8. 3. - Karl XIV Johan, maršal Francuske, kralj Švedske i Norveške (* 1763)
• 3. 6. - Louis XIX, bivši kratkotrajni kralj Francuske (* 1775)
• 13. 6. - Thomas Charles Hope, hemičar (* 1766)
• 27. 6. - Joseph Smith, osnivač mormonske crkve (* 1805)
• 27. 7. - John Dalton, fizičar, hemičar (* 1766)
• 28. 7. - Joseph Bonaparte, Napoleonov brat, bivši kralj Napulja i Španije (* 1768)
• 11. 8. - Jernej Kopitar, slavista (* 1780)
• 30. 8. - Francis Baily, astronom (* 1774)
• 9. 9. - Đuro Milutinović Slepi, guslar (* 1770)
• 20. 10. - Miloš Bogićević, učesnik Katanske bune (* 1811)
• 14. 11. - Flora Tristan, socijalistkinja, pionirka feminizma (* 1803)
• 21. 11. - Ivan Krilov, basnopisac (* 1769)
• decembar - Jovan Mićić, rujanski knez, užički serdar (* 1785)
• ? - Ilija Čarapić, prvi srpski "gradonačelnik" Beograda (* 1792)
• ? - Ching Shih, bivša kineska gusarica (* 1775)

Reference

Literatura

• Istorija srpskog naroda, Od Prvog ustanka do Berlinskog kongresa 1804-1878, Beograd 1981
  • Peta knjiga prvi tom (V-1)
  • Peta knjiga drugi tom (V-2)
• Šišić, Ferdo. Povijest Hrvata Pregled povijesti hrvatskoga naroda 1526.-1918. drugi dio. Marjan tisak 2004.