 | Ten artykuł dotyczy broni białej. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa. |
Krisy jawajskie o prostej i pofalowanej głowni
Kris – sztylet lub puginał malajski, zwykle o wężowatej głowni z bruzdami i często małą haczykowatą wypustką. Długość jego głowni wynosi około 30–40 cm (w wersji katowskiej 50–60 cm). Broń ta stała się narodowym symbolem Malezji.
Charakterystyka
Kris zazwyczaj uzupełnia galową garderobę arystokracji. W swoim charakterystycznym kształcie pojawił się dopiero około XIII wieku, jednak jego tradycja ma korzenie w prehistorii. Najwcześniej pojawił się na Jawie w IV wieku, w późniejszym okresie pojawiły się różne lokalne odmiany. Każda odmiana mogła być używana tylko przez określoną klasę osób. Kris stanowi obiekt czci niemal religijnej, ofiaruje się mu kwiaty, kadzidła i żywność. Dla nabrania mocy magicznej wbijano kris w ciało węża. Również sama forma klingi nawiązuje do symboliki węża naga. Czcią darzono również wytwórców, zwanych empu, przypisując im znajomość magii. Wykorzystywali oni, oprócz zwykłego żelaza, również żelazo pochodzące z meteorytów, uzyskując odpowiedni efekt dekoracyjny (skuwano 3 warstwy miękkiej stali lub żelaza z żelazem pochodzącym z meteorów zawierającego ok. 3% niklu). Rękojeść dawnych krisów nawiązuje natomiast do postaci ludzkiej[1][2][3].
W 2005 roku kris indonezyjski został proklamowany Arcydziełem Ustnego i Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości, a w 2008 roku wpisany na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO[4].
Przypisy
 | Zobacz hasło kris w Wikisłowniku |
- ↑ Andrzej Jakimowicz: Sztuka Indonezji, Wiedza Powszechna, Warszawa 1974.
- ↑ Michéle Byam: Broń i zbroje. Wyd. III. Warszawa: Arkady, 1991, s. 23. ISBN 83-213-3754-0.
- ↑ Michał Gradowski, Zdzisław Żygulski: Słownik uzbrojenia historycznego. Warszawa: PWN, 2010, s. 27–28. ISBN 978-83-01-16260-3.
- ↑ UNESCO ICH: Indonesian Kris. [dostęp 2013-11-18]. (ang.).
