Adultyzm

 Zobacz też: ageizm.

Adultyzm – rodzaj dyskryminacji ze względu na wiek[1]. Od ageizmu różni się tym, że skierowany jest przeciwko młodym dorosłym, nastolatkom, a nawet dzieciom[2][3].

Adultyzmem bardzo często określa się postrzeganie dorosłych (szczególnie tych, którzy pełnoletniość osiągnęli stosunkowo niedawno) jako osób niedojrzałych. Zachowanie to nie jest poparte żadnymi przesłankami wynikającymi z zachowania dyskryminowanej osoby, a jedynie pewnymi wyobrażeniami osoby dyskryminującej. Tendencja do uogólniania i pewne negatywne doświadczenia z osobami o podobnym wieku, sprawiają, że dana osoba wyznacza domniemane cechy, które miałyby być typowe dla danej kategorii (pewien przedział wiekowy), ignorując różnorodność charakterologiczną wynikającą z wieku społecznego.

Adultyzm opiera się na przekonaniu, że doświadczenie życiowe jest silnie związane z wiekiem, i wynikającym z tego wniosku, iż osoba starsza zwykle jest mądrzejsza i we wszelkich sporach należy jej przyznawać rację[4]. Czynnik ten jest szeroko zakorzeniony w kulturze i tradycji, gdyż często osoba starsza uznawana była za osobę najważniejszą w danej hierarchii.

Źródłem adultyzmu może być również wygląd zewnętrzny dyskryminowanej osoby. Młody mężczyzna o smukłej budowie ciała i delikatnych rysach twarzy może wywoływać skojarzenia z dzieckiem i pomimo swej dojrzałości emocjonalnej być postrzegany jako osoba niedojrzała.

Adultyzm nie jest współcześnie przedmiotem społecznej debaty, świadomość o nim jest jest dość nikła. Współcześnie bardziej znaną formą dyskryminacji ze względu na wiek jest ageizm (dyskryminacja wobec osób starszych). [5]

Przejawy adultyzmu

Do przejawów adultyzmu zalicza się:

  • traktowanie młodszych osób jako gorszych, z powodu domniemania niewiedzy i naiwności,
  • stosowanie generalizacji dotyczących inteligencji i dojrzałości dzieci,[3]
  • automatyczne zakładanie, że gdy coś nie funkcjonuje, jest to winą młodszej osoby (np. w miejscu pracy),
  • protekcjonalne traktowanie młodych dorosłych, traktowanie ich jak dziecka, infantylizacja języka,
  • nietraktowanie poważni uwag i pomysłów związanych z pracą,
  • lekceważenie młodych dorosłych w miejscu pracy. [6]

Przypisy

  1. DagmaraD. Dobosz DagmaraD., KatarzynaK. Front-Dziurkowska KatarzynaK., Adultyzm - próba sygnalizacji zjawiska na podstawie badań własnych, „Kultura i Edukacja”, 1 (123), 31 marca 2019, s. 197–215 [dostęp 2022-08-03]  (pol.).
  2. wsjppan, adultyzm - Wielki słownik języka polskiego PAN [online], wsjp.pl [dostęp 2022-08-03]  (pol.).
  3. a b BarbaraB. Jankowiak BarbaraB., Adultyzm – uprzedzenia przeciwko młodym ludziom, „Studia Edukacyjne” (46), 2017, s. 297–305, DOI: 10.14746/se.2017.46.19, ISSN 1233-6688 [dostęp 2022-08-03]  (pol.).
  4. OJ UW - adultyzm [online], nowewyrazy.uw.edu.pl [dostęp 2022-08-03] .
  5. BarbaraB. Jankowiak BarbaraB., Adultyzm - uprzedzenia przeciw młodym ludziom, 2017  (pol.).
  6. DianaD. Wawrzusiszyn DianaD., Zwracali się do mnie jak do dziecka, dostawałam najgorsze dyżury. Tak młodzi mierzą się z adultyzmem [online], naTemat, 1 listopada 2022  (pol.).


  • p
  • d
  • e
Dyskryminacje i uprzedzenia
odmiany
zdefiniowane
dotkniętą
grupą
płciowe
orientacyjne
narodowo-
-etniczne
wyznaniowe
inne
inne odmiany
powiązane
postawy
związane
z płcią
androcentryzm
ginocentryzm
narodowo-
-etniczne
związane
z wyznaniem
religijne
antyreligijne
wielorakie
językowe
  • preskryptywizm
  • puryzm
inne polityczne
inne