Bahasa Proto-Filipina

Proto-Filipina
Reka ulang dariRumpun bahasa Filipina
WilayahFilipina
Leluhur
reka ulang
Proto-Austronesia
  • Proto-Melayu-Polinesia
Reka ulang tingkat rendah
  • Proto-Luzon Utara
  • Proto-Bisaya
 Portal Bahasa
L • B • PW
Info templat
Bantuan penggunaan templat ini


Bahasa Proto-Filipina (juga disebut sebagai bahasa Purwa-Filipina atau bahasa Filipina Purba) adalah rekonstruksi bahasa proto dari semua rumpun bahasa Filipina, yang merupakan sub-kelompok dari Rumpun bahasa Austronesia termasuk bahasa-bahasa yang dituturkan di bagian utara Sulawesi, Indonesia.[1][2][3][4] Proto-Filipina tidak memiliki bukti tertulis, tetapi rekonstruksi linguistik melalui metode perbandingan telah menemukan kesamaan umum di antara bahasa-bahasa yang tidak dapat dijelaskan secara kebetulan atau serapan kata di Filipina.

Leksikon

Di bawah ini adalah tabel yang membandingkan kosakata inti dari bahasa Filipina modern dalam kaitannya dengan inovasi Proto-Filipina berikut. Perhatikan bahwa vokal beraksen (misalnya á) di bawah Proto-Filipina menunjukkan tekanan, sedangkan q mewakili konsonan letup celah-suara.

Proto-Filipina Tagalog Iloko Kapampangan Bisaya Indonesia
*ásu aso aso asu anjing
*baláy bahay balay bale balay balai, rumah
*bábuy baboy baboy babi baboy babi
*baqRu bago baro bayu bag-o baru
*báqi babae babai babai babayi
bayi
perempuan
*dəkət dikit dekket dukut tempel
*dáRaq dara daya darah
*duRúq dugo dugo
*hajək halik agek halok cium
*ŋájan pangalan
ngalan
nagan ngalan pangalan
ngalan
ngaran
nama
*danúm danum danum air
*túbiR tubig tubi
tubig
*laŋúy langoy langoy langoy renang
*táu tao tao tau tawo manusia

Di bawah ini adalah nama-nama hewan dan tumbuhan dalam bahasa Proto-Filipina yang disebutkan pada kamus perbandingan berjudul Austronesian Comparative Dictionary.[5]

Nama-nama hewan

No. Nama umum Nama ilmiah Proto-Filipina
9207 ikan peperek, petek, atau petek Leiognathus sp. *sapsáp
10806 sejenis makerel Rastrelliger spp. *tuliŋan
10964 ikan pipih laut Kyphosus cinerascens *hilek
1631 ikan teri Stolephorus spp. *bulínaw
12682 ikan bandeng Chanos chanos *baŋús
11877 ikan kakatua Scarus spp. *mulmúl
9819 burung pecuk-ular asia Anhinga melanogaster *kasíli
10671 burung cinenen Orthotomus atrogularis *tiwtiw
11077 ketam kenari Birgus latro *tatus
12348 moluska laut besar Turbo marmoratus *RaRaŋ

Nama-nama tumbuhan

No. Nama umum Nama ilmiah Proto-Filipina
9369 tumbuhan berbunga Ixora spp. *santán
9568 jeruk bali Citrus decumana *suháq
2940 semak polong-polongan Leucaena glauca *ipil ipil
8957 nyiur Corypha spp. *silaR
12394 gebang Acalypha spp. *abilus
10807 tumbuhan daun tembaga Astronia spp., Melastomataceae *tuŋaw₂
11068 bunga kancing Glochidion spp. *anam
9810 pacar air Impatiens balsamina *kamantigi
6876 tanaman sanrego Lunasia amara *paqit-an
10007 turi Sesbania grandiflora *katúday
9565 tanaman kentang, tomat, dan terung Solanum spp. *sili-sili
10064 pisang abaka Musa textilis? *qaRutay
12593 sembung Blumea spp. *qalibun
11080 melanolepis Melanolepis multiglandulosa *álem
9651 molokhia, yute Corchorus spp., fam. Malvaceae *salúyut
12668 jeruk nipis Citrus aurantifolia *dayap
10265 kedaung Parkia spp. *kúpaŋ
7998 akalifa Acalypha amentacea *beRus
12362 diospyros Diospyros sp. *kanadem
947 diospyros Diospyros spp. *talaŋ₁
9647 dadap Erythrina spp. *sabaŋ₂
10966 fikus Ficus sp. *lab(e)nuR
10563 fikus Ficus sp. *tebéR
11024 sawo Ganua obovatifolia, Sapotaceae *piaŋa
608 bungur Lagerstroemia speciosa *banabá
11756 balik angin Mallotus lackeyi *lamay
12325 pala Myristica spp. *lagu₂
9093 menasi Planchonella obovata *banisah
9092 miletia Pongamia spp. *bani₂
10722 prunus Prunus sp. *taŋa₄
12392 meranti Shorea polysperma *taŋíliq
11555 jamblang Syzygium cumini *luŋ(e)búy
12198 mangir Ganophyllum falcatum *gúguq
12228 - Diplodiscus paniculatus *baRubu
1208 mara Macaranga tanarius *binuŋa
12434 kebiul atau tenglor Caesalpinia bonduc *kabit₃
10233 luffa Luffa sp.? *kabatíti
11595 ceguk Quisqualis indica *taluluŋ
12477 kangkung Ipomoea aquatica *taŋkuŋ
11071 beri kalikarpa Callicarpa spp. *anayup
11088 katang-katang Ipomoea pes-caprae *balinu
11148 terung bulu Solanum ferox *basula
10234 nilam Pogostemon cablin *kab(e)liŋ
9922 persimon Diospyros spp. *kanúmay
10312 labu air Lagenaria leucantha *tabayaR
11075 pimping Themeda gigantea *taŋ(e)laj
9750 jeruk purut Citrus hystrix *kabuRaw
9806 bisbul Diospyros discolor *kamaguŋ
10412 gembili Dioscorea sp. *tugíq
10885 kacang kratok Phaseolus lunatus *patániq
2 tali manila Musa textilis *abaká
11872 jambu bol Eugenia spp. *makúpa
12657 bayam Amaranthus spp. *kulitis
11653 aras filipina Cedrela sp. *kalantas
10749 kolesom (kolesom jawa) Talinum paniculatum atau Talinum triangulare *talínum
1854 kapuk randu Ceiba pentandra *buybuy
11145 mengkudu Morinda citrifolia? *apatut
12468 talas Colocasia esculenta *gabi
10978 damar Agathis celebica *gala
11073 jarak Ricinus communis *katana
10163 lobak pedas Moringa oleifera *maruŋgay
12753 shorea Shorea atau Hopea sp. *yakál
9615 secang Caesalpinia sappan *sibukaw
12361 kluwih Artocarpus camansi *kamansi
12253 kluwih Artocarpus camansi *kamansiq
10762 sawo mentega Lucuma nervosa *tisaq
8970 sejenis pinang Heterospathe elata *sagisí

Referensi

  1. ^ Llamzon, Teodoro A. "Proto-Philippine Phonology." In: Archipel, volume 9, 1975. pp. 29-42.
  2. ^ Charles, Mathew (1974). "Problems in the Reconstruction of Proto-Philippine Phonology and the Subgrouping of the Philippine Languages". Oceanic Linguistics. 13 (1/2): 457–509. doi:10.2307/3622751. JSTOR 3622751. 
  3. ^ Zorc, R.D. (1986). "The genetic relationships of Philippine languages." In Geraghty, P., Carrington, L. and Wurm, S.A. editors, FOCAL II: Papers from the Fourth International Conference on Austronesian Linguistics. C-94:147-173. Pacific Linguistics, The Australian National University, 1986.
  4. ^ Blust, Robert (1991). "The Greater Central Philippines hypothesis". Oceanic Linguistics. 30 (2): 73–129. doi:10.2307/3623084. JSTOR 3623084. 
  5. ^ Blust, Robert; Trussel, Stephen (April 25, 2020). "Austronesian Comparative Dictionary, web edition". Diakses tanggal May 1, 2020. 

Bacaan lebih lanjut

  • Paz, Consuelo J. The Application of the Comparative Method to Philippine Languages
  • Liao, Hsiu-chuan. On the Development of Comitative Verbs in Philippine Languages Diarsipkan 2021-06-07 di Wayback Machine., Language and Linguistics, 2011.

Pranala luar

  • Philippine etyma file cards by R. David Zorc Diarsipkan 2021-12-25 di Wayback Machine.
  • l
  • b
  • s
Filipina Bahasa di Filipina
Bahasa resmi
Bahasa daerah
Bahasa pribumi
(menurut kawasan)
Ilocos
  • Bolinao
Cordillera
  • Atta
  • Balangao
  • Bontoc
  • Ga'dang
  • Kalinga
  • Kallahan
  • Kankanaey
  • Ibaloi
  • Ifugao
  • Isnag
  • Itneg
  • Itawis
  • Iwaak
  • Malaweg
  • Tuwali
Lembah Cagayan
  • Arta
  • Atta
  • Cagayan Agta Tengah
  • Dinapigue Agta
  • Dupaningan Agta
  • Gaddang
  • Ilongot
  • Isinai
  • Itbayat
  • Itawis
  • Kallahan
  • Karao
  • Malaweg
  • Nagtipunan Agta
  • Paranan Agta
  • Paranan
  • Yogad
Luzon Tengah
Calabarzon
Metro Manila
  • Taglish
Mimaropa
  • Agutaynen
  • Alangan
  • Asi
  • Calamian Tagbanwa
  • Tagbanwa Tengah
  • Cuyonon
  • Iraya
  • Kagayanen
  • Molbog
  • Onhan
  • Palawan Batak
  • Palawano
  • Ratagnon
  • Romblomanon
  • Tadyawan
Bicol
  • Albay Bikol
  • Inagta Partido
  • Manide
  • Masbateño
  • Gunung Iraya Agta
  • Pandan Bikol
  • Rinconada Bikol
  • Sorsoganon
  • Catanduanes Bikol Selatan
Bisaya Barat
Pulau Negros
Bisaya Tengah
  • Bantayanon
  • Eskayan
  • Porohanon
Bisaya Timur
Semenanjung Zamboanga
  • Subanon
Mindanao Utara
  • Bukid
  • Higaonon
  • Ilianen
  • Iranun
  • Kamigin
  • Matigsalug
  • Subanon
  • Bukidnon Barat
Caraga
Davao
Soccsksargen
Muslim Mindanao
Bahasa imigran
Bahasa isyarat
Bahasa dalam sejarah
  • l
  • b
  • s
Batanik (Bashiik)
Luzon Utara
Lembah Cagayan
Meso-Cordillera
Cordillera Tengah
  • Balangao
  • Bontoc
  • Ifugao
  • Isinai
  • Itneg
  • Kalinga
  • Kankanaey
  • Tuwali ?
Cordillera Selatan
Luzon Tengah
Sambalik
Mindoro Utara
Filipina Tengah
Raya
Mindoro Selatan
Filipina Tengah
Tagalogik
Bikol
  • Bikol Albay
  • Bikol Tengah
  • Isarog Agta
  • Agta Gunung Iraya
  • Bahasa Agta Gunung Iriga
  • Bikol Pandan
  • Rinconada
Bisaya
Mansakan
(tidak terklasifikasi)
  • Ata Negros †
Palawanik
  • Aborlan Tagbanwa
  • Batak
  • Tagbanwa Tengah
  • Palawano
  • Taaw't Bato
Subanen
  • Subanon Barat
Danao
Manobo
  • Agusan
  • Ata Manobo
  • Binukid
  • Cotabato Manobo
  • Higaonon
  • Ilianen
  • Kagayanen
  • Kamigin
  • Matigsalug
  • Obo
  • Sarangani
  • Tagabawa
  • Bukidnon Barat
Gorontalo–Mongondow
Kalamian
  • Agutaynen
  • Calamian Tagbanwa
Bilik
  • B'laan
  • T'boli
  • Tiruray
Sangirik
Minahasa
(cabang lain)
Manide–Inagta
  • Inagta Alabat
  • Manide
(rekonstruksi)
Bahasa Proto-Filipina †