Michael Atiyah

Sir Michael Atiyah
Sinh	(1929-04-22)22 tháng 4 năm 1929 Hampstead, London, Anh
Mất	11 tháng 1 năm 2019(2019-01-11) (89 tuổi)
Quốc tịch	Anh
Trường lớp	Trinity College, Cambridge
Giải thưởng	Huy chương Fields (1966) Huy chương Copley (1988) Giải Abel (2004)
Sự nghiệp khoa học
Ngành	Toán học
Nơi công tác	Đại học Cambridge Đại học Oxford Viện nghiên cứu cao cấp Princeton Đại học Leicester Đại học Edinburgh
Người hướng dẫn luận án tiến sĩ	W. V. D. Hodge
Các nghiên cứu sinh nổi tiếng	Simon Donaldson Nigel Hitchin Frances Kirwan Peter Kronheimer Ruth Lawrence Graeme Segal

Sir Michael Francis Atiyah, OM, FRS, FRSE (22 tháng 4 năm 1929 - 11 tháng 1 năm 2019) là một nhà toán học người Anh, và được coi là một trong những nhà toán học có ảnh hưởng nhất của thế kỷ 20.^[1] Ông lớn lên ở Sudan và Ai Cập, và phần lớn thời gian cho sự nghiệp hàn lâm của mình tại Oxford, Cambridge, và Viện nghiên cứu cao cấp ở Princeton. Ông từng là chủ tịch của Hội Hoàng gia (Royal Society) (1990–1995), hiệu trưởng (master) trường Trinity College, Cambridge (1990–1997), giám đốc (Chancellor) trường đại học Leicester (1995–2005), và là chủ tịch của Hội Hoàng gia ở Edinburgh (2005–2008). Hiện tại ông đã nghỉ hưu và là giáo sư danh dự trường đại học Edinburgh.

Ông đã cộng tác nghiên cứu với nhiều nhà toán học, đặc biệt là với Raoul Bott, Friedrich Hirzebruch và Isadore Singer, cũng như với các sinh viên của mình gồm Graeme Segal, Nigel Hitchin và Simon Donaldson. Cùng với Hirzebruch, ông đã xây dựng lên K-lý thuyết tô pô, một công cụ chính của tô pô đại số, một ngành toán học miêu tả cách thức các không gian nhiều chiều có thể bị xoắn lại. Kết quả nghiên cứu nổi tiếng nhất của ông đó là định lý chỉ số Atiyah–Singer, mà ông chứng ming cùng với Singer năm 1963, một định lý cơ bản và được sử dụng rộng rãi để đếm số các nghiệm độc lập của rất nhiều dạng phương trình vi phân quan trọng. Trong những năm gần đây, ông nghiên cứu về các lĩnh vực liên quan đến vật lý lý thuyết, như các instanton và các đơn cực từ, chúng đáp ứng cho một số hiệu chỉnh trong lý thuyết trường lượng tử.

Sir Michael Atiyah đã nhận được nhiều giải thưởng trong toán học, bao gồm huy chương Fields năm 1966, huy chương Copley năm 1988, và giải Abel năm 2004.

Chú thích

Liên kết ngoài

• The celebrations of Michael Atiyah's 80th birthday in Edinburgh, 20-24 tháng 4 năm 2009
• Mathematical descendants of Michael Atiyah
• Biographical poster about Michael Atiyah^{[liên kết hỏng]}
• O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., “Michael Atiyah”, Bộ lưu trữ lịch sử toán học MacTutor, Đại học St. Andrews
• Sir Michael Atiyah on math, physics and fun, Official Superstring theory web site, Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 9 năm 2008, truy cập ngày 21 tháng 9 năm 2010 Đã định rõ hơn một tham số trong |accessdate= và |access-date= (trợ giúp); Liên kết ngoài trong |publisher= (trợ giúp)
• Atiyah, Michael, Beauty in Mathematics (video, 3m14s), Bản gốc lưu trữ ngày 26 tháng 5 năm 2011, truy cập ngày 21 tháng 9 năm 2010 Đã định rõ hơn một tham số trong |accessdate= và |access-date= (trợ giúp)
• Atiyah, Michael, The nature of space (Online lecture), Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 8 năm 2020, truy cập ngày 21 tháng 9 năm 2010 Đã định rõ hơn một tham số trong |accessdate= và |access-date= (trợ giúp)
• Batra, Amba (ngày 8 tháng 11 năm 2003), Maths guru with Einstein’s dream prefers chalk to mouse. (Interview with Atiyah.), Delhi newsline, truy cập ngày 14 tháng 8 năm 2008
• Michael Atiyah tại Dự án Phả hệ Toán học
• Halim, Hala (1998), “Michael Atiyah:Euclid and Victoria”, Al-Ahram Weekly On-line (391), Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 8 năm 2004, truy cập ngày 21 tháng 9 năm 2010 Đã định rõ hơn một tham số trong |accessdate= và |access-date= (trợ giúp)
• Meek, James (ngày 21 tháng 4 năm 2004), “Interview with Michael Atiyah”, The Guardian, London, truy cập ngày 14 tháng 8 năm 2008
• Sir Michael Atiyah FRS, Isaac Newton Institute, Bản gốc lưu trữ ngày 31 tháng 5 năm 2008, truy cập ngày 21 tháng 9 năm 2010 Đã định rõ hơn một tham số trong |accessdate= và |access-date= (trợ giúp)
• “Atiyah and Singer receive 2004 Abel prize” (PDF), Notices of the American Mathematical Society, 51 (6): 650–651, 2006, truy cập ngày 14 tháng 8 năm 2008
• Raussen, Martin; Skau, Christian (ngày 24 tháng 5 năm 2004), Interview with Michael Atiyah and Isadore Singer, truy cập ngày 14 tháng 8 năm 2008
• Photos of Michael Francis Atiyah, Oberwolfach photo collection, truy cập ngày 14 tháng 8 năm 2008
• Wade, Mike (ngày 21 tháng 4 năm 2009), Maths and the bomb: Sir Michael Atiyah at 80, London: Timesonline, truy cập ngày 12 tháng 5 năm 2010
• Michael Atiyah video at Web of Stories