Irkçılık

Irk
Tarih
Toplum
Irk ve ...
Yer
Konular
  • Kategori
  • g
  • t
  • d
Makale serilerinden
Ayrımcılık
Temel türleri
Ableizm · Boyculuk · Cinselcilik · Cinsiyetçilik · Dilcilik · Din ayrımcılığı · Gencilik · Görünüş ayrımcılığı · Heteroseksizm · Irkçılık · Kast · Mentalizm · Renkçilik · Rütbecilik · Sınıfçılık · Ölçü ayrımcılığı · Siyasî baskı · Türcülük · Kilo ayrımcılığı · Yaş ayrımcılığı · Zenofobi
Sosyal
Yetişkincilik · Anti-Akşınlık · Anti-entelektüalizm · Anti-evsizlik · Antisemitizm · Odizm · Bifobi · Çocukculuk · Cüzzam stigması · Çocuk korkusu · Efebifobi · Elitizm · Erkek düşmanlığı · Gerontofobi · Heterofobi · Heteronormativite · Heteroseksizm · Homofobi · Kadın düşmanlığı · Lezbofobi · Nepotizm · Önemsiz kişilik · Tersine ayrımcılık · Transfobi · Üstünlükçülük (Siyah üstünlükçülüğü · Beyaz üstünlükçülüğü· Yandaşçılık
Kültürlere yönelik
Almanlar · Amerikalılar · Avrupalılar · Araplar · Arnavutlar · Britanyalılar · Çingeneler · Çinliler · Endonezyalılar · Ermeniler · Estonyalılar · Finler · Fransızlar · Haitililer · Hindistanlılar · İbolar · İngilizler · İranlılar · İrlandalılar · İskoçlar · İspanyollar · İsrailliler · İtalyanlar · Japonlar · Kanadalılar · Katalanlar · Koreliler · Kürtler · Macarlar · Malezyalılar · Mançular · Meksikalılar · Polonyalılar · Portekizler · Québecliler · Romanyalılar · Ruslar · Sırplar · Sovyetler · Şilililer · Türkler · Ukraynalılar · Yahudiler
Dinlere yönelik
Ateizm · Bahailik · Hıristiyanlık · Hinduizm · İslam · Katolisizm · Mormonluk · Neopaganizm · Protestanlık · Şiiler · Yahudilik · Yehova'nın Şahitleri · Yeni dinî hareketler
Manifestolar
Cadı avı · Cinskırım · Cinsiyet tercihli kürtaj · Dinî savaş · Dinî terörizm · Dinsel zulüm · Ekonomik · Elemecilik · Erkekmerkezcilik · Et yememe etiği · Etnik çatışma · Etnik temizlik · Etnosentrizm · Hakaret · Hayvanlara uygulanan şiddet · Homofobik şiddet ("gay bashing") · Irk savaşı · Kadına yönelik şiddet · Erkeğe yönelik şiddet · Kadınmerkezcilik · Kan iftirası · Kızıl Tehlike · Kölelik · Kültürel soykırım · LGBT'lere yönelik şiddet · Linç · Nefret söylemi · Nefret suçu · Pogrom · Soykırım (örnekleri) · Slut-shaming · Yetişkin merkezcilik · Zevce satışı · Zorbalık · Zulüm
Uluslararası hukuk
Apartheid suçu · Eğitimde Ayrımcılığa Karşı Sözleşme · Engellilerin Hakları Hakkında Sözleşme · Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Sözleşme · Kadınlara Yönelik Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi · Eşit Ücret Sözleşmesi
İlgili konular
Afrosentrizm · Antroposantrizm · Dogmatizm · Çeşitlilik · Engellilik · Eşcinsel evlilik · Kültürel asimilasyon · Missing white woman syndrome · Öjenik · Önyargı · Polis şiddeti · Politik doğruculuk · "Racialism" · Siyaseten doğruluk · Sosyal dışlanma · Stereotip · Toplumsal engellilik modeli · Yanlılık
  • g
  • t
  • d
Bir Afro-Amerikan, üzerinde "sadece siyahlar" yazan çeşmeden su içiyor (Oklahoma, Amerika Birleşik Devletleri, 1939)
Çinli bir işçiyi suçlu olarak tasvir eden karikatür (1899).
Bundesliga'da Hannover 96-Wolfsburg maçı öncesi ırkçılığa hayır protestosu, ırkçılığa karşı kırmızı kart gösterimi. Kartlarda "Zeig' Rassismus die Rote Karte!" ("Irkçılığa kırmızı kart göster!") yazmaktadır, 21.10.2007.

Irkçılık, farklı bir ırk veya etnik kökene sahip oldukları için diğer insanlara yönelik önyargı, ayrımcılık veya düşmanlıktır.[1][2] Irkçılık davranışını gösteren kişiye ise ırkçı adı verilmektedir.[3]

Irkçılık genel olarak çeşitli insan ırkları arasındaki biyolojik farklılıkların kültürel veya bireysel meseleleri de tayin etmesi gerektiğine ve doğal sebeplerle bir ırkın (çoğunlukla kendi ırkının) diğerlerinden üstün olduğuna ve diğerlerine hükmetmeye hakkı olduğuna duyulan inanç veya bu değerleri kabul eden doktrindir. Ortaya çıkış nedenleri arasında çoğunlukla ekonomik nedenleri olması yanı sıra düşünsel nedenlere de dayanmaktadır.[4]

Irkçılık terimi çoğunlukla, kendi etnik kültür değerlerini tek kriter olarak belirlemek (etnik merkeziyetçilik), farklılık korkusu (zenofobi), ırklar arasında birleşmelere ve ilişkilere karşıtlık ve milliyetçilik gibi kavramları da anlatıyor olabilir. Irkçılık; sosyal ayrımcılığı, ırklar arasında fark gözetilmesini ve soykırıma kadar varabilen şiddeti haklı göstermektedir.

Irkçılık genel hatlarıyla incelendiğinde kendi kanını taşıyan, aynı dili konuşan ve aynı soydan gelenlerin başka soylardan gelenleri aşağılaması olarak algılanır. Irkçılar kafatası ölçümlerine dayanarak insan türünü beş gruba ayırabilirler: Kafkasyalı (beyaz ırk), Moğol, Etiyopyalı, Amerika Yerlisi ve Malayalı. Daha sonra bütün canlıları sınıflandıran İsveçli biyolog Carl Linnaeus (1707-1778) deri rengine göre ayırt ettiği dört değişik ırk tanımladı. Onu izleyen biyologlar da fiziksel özellikleri temel alan ırk grupları üstünde çalıştılar. Ne var ki, bu tür sınıflandırmaların bilimsel ve kesin olmadığı daha sonra anlaşıldı.

II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası ırkçı politikaları nedeniyle Holokost sürecinde milyonlarca kişiyi öldürdü. Aynı zamanda Nazilerin Sovyet savaş esirlerine işledikleri suçlar da bu kapsamda gerçekleşti.

Kavram hakkında

Irkçı olarak adlandırılan kişiler günümüzde çoğu toplum tarafından olumsuz değerlendirilmektedir. Tarihte, Avrupalılar'ın Amerika'yı keşfetmesinin ardından, köle adı altında alınıp pazarlanan, Afrika kökenli halkı suistimal eden Amerikalılar başta olmak üzere; ırkçı kavramı, tarihte normal karşılansa da, günümüzde olumsuz değerlendirilmektedir. Tarihte; ırkçı kişilerin haricinde, ırkçı kurum ve kuruluşlara rastlanabilmektedir. Bu tür derneklerin başında "Ku Klux Klan" gibi yasa dışı örgütler gelmektedir. Malcolm X, ırkçılığın bir psikolojik hastalık olduğunu söylemiştir.[5]

Bilimsel ırkçılık

Bilimsel ırkçılık, sözdebilimsel teknikler ve hipotezler kullanarak ırkçılık, ırk aşağılaması veya ırk üstünlüğüne olan inancın onaylanmasıdır.

Galeri

  • 1866 Pensilvanya valilik seçimlerinde kullanılmış ırkçı bir kampaya posteri
    1866 Pensilvanya valilik seçimlerinde kullanılmış ırkçı bir kampaya posteri
  • Antikomünist bir gösteride "Irk karıştırmak komünizmdir" yazılı pankartları taşıyan, ırk ayrımını savunan Amerikalılar, 1959
    Antikomünist bir gösteride "Irk karıştırmak komünizmdir" yazılı pankartları taşıyan, ırk ayrımını savunan Amerikalılar, 1959

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Racism 13 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Oxford Dictionaries
  2. ^ Ghani, Navid (2008). "Racism". Schaefer, Richard T. (Ed.). Encyclopedia of Race, Ethnicity, and Society. SAGE. ss. 1113-1115. ISBN 978-1-4129-2694-2. 
  3. ^ Garner, Steve (2009). Racisms: An Introduction (İngilizce) (2. bas.). Birmingham City University: Sage. ISBN 978-1-52641-286-7. 1 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2018. 
  4. ^ Newman, D. M. (23 Kasım 2011). Sociology: exploring the architecture of everyday life (İngilizce) (9. bas.). Los Angeles: Pine Forge Press. s. 405. ISBN 978-1-4129-8729-5. 4 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2018. 
  5. ^ "Ölümünün 53. yılında Malcolm X'in hafızalara kazınan 15 sözü". NTV. 9 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2021. 
  • g
  • t
  • d
Irkçılık
Irkçılığın tarihi
ApartheidHolokostPorajmos • Amerika Birleşik Devletleri'nde ırkçılık • Irkçılık karşıtlığıSivil haklar hareketi
Irkçı ideolojiler
Beyaz üstünlüğü • Siyah üstünlüğü • Sosyal DarwinizmNazizmAryan KardeşliğiÜstün ırkMevâlîIrk haini
Irkçı eylemler
Kurumsal ırkçılık • Devlet ırkçılığı • Racial profiling • Ülkelere göre ırkçılık • Nefret söylemi • Irkçılık • StereotipBilimsel ırkçılıkKölelik • Aparthayd suçu
Irkçı şiddet
Etnik temizlikNefret suçu • Irk savaşı • SoykırımLinç
Gruplara yönelik ırkçılık
AmerikalılarAraplar • Arnavutlar • Azeriler • Beyazlar • Boşnaklar • Çeçenler • ÇingenelerÇinlilerEndonezyalılarErmenilerFinler • Güney Asyalılar • İranlılar • İrlandalılar • İtalyanlar • KürtlerJaponlar • Koreliler • Macarlar • Meksikalılar • Polonyalılar • Ruslar • Sırplar • Siyahlar • Tacikler • TürklerYahudiler • Yerli Amerikalılar
Irkçı gruplar
Güney Afrika Milliyetçi Partisi • Ku Klux KlanNeonazilerÜlkü Ocakları
Irkçılık karşıtı gruplar ve hareketler
NAACP • İftira ve İnkârla Mücadele Birliği • Anti-Fascist Action • Sivil Haklar Hareketi • Southern Poverty Law Center • Searchlight • Şuubiye
  • g
  • t
  • d
Temel türleri
Ableizm · Boyculuk · Cinselcilik · Cinsiyetçilik · Dilcilik · Din ayrımcılığı · Gencilik · Görünüş ayrımcılığı · Heteroseksizm · Irkçılık · Kast · Mentalizm · Renkçilik · Rütbecilik · Sınıfçılık · Ölçü ayrımcılığı · Siyasî baskı · Türcülük · Kilo ayrımcılığı · Yaş ayrımcılığı · Zenofobi
Belirgin türleri
Sosyal
Yetişkincilik · Anti-Akşınlık · Anti-entelektüalizm · Anti-evsizlik · Antisemitizm · Odizm · Bifobi · Çocukculuk · Cüzzam stigması · Çocuk korkusu · Efebifobi · Elitizm · Erkek düşmanlığı · Gerontofobi · Heterofobi · Heteronormativite · Heteroseksizm · Homofobi · Kadın düşmanlığı · Lezbofobi · Nepotizm · Önemsiz kişilik · Tersine ayrımcılık · Transfobi · Üstünlükçülük (Siyah üstünlükçülüğü · Beyaz üstünlükçülüğü· Yandaşçılık
Kültürlere yönelik
Almanlar · Amerikalılar · Avrupalılar · Araplar · Arnavutlar · Britanyalılar · Çingeneler · Çinliler · Endonezyalılar · Ermeniler · Estonyalılar · Finler · Fransızlar · Haitililer · Hindistanlılar · İbolar · İngilizler · İranlılar · İrlandalılar · İskoçlar · İspanyollar · İsrailliler · İtalyanlar · Japonlar · Kanadalılar · Katalanlar · Koreliler · Kürtler · Macarlar · Malezyalılar · Mançular · Meksikalılar · Polonyalılar · Portekizler · Québecliler · Romanyalılar · Ruslar · Sırplar · Sovyetler · Şilililer · Türkler · Ukraynalılar · Yahudiler
Dinlere yönelik
Ateizm · Bahailik · Hıristiyanlık · Hinduizm · İslam · Katolisizm · Mormonluk · Neopaganizm · Protestanlık · Şiiler · Yahudilik · Yehova'nın Şahitleri · Yeni dinî hareketler
Manifestasyonlar
Cadı avı · Cinskırım · Cinsiyet tercihli kürtaj · Dinî savaş · Dinî terörizm · Dinsel zulüm · Ekonomik · Elemecilik · Erkekmerkezcilik · Et yememe etiği · Etnik çatışma · Etnik temizlik · Etnosentrizm · Hakaret · Hayvanlara uygulanan şiddet · Homofobik şiddet ("gay bashing") · Irk savaşı · Kadına yönelik şiddet · Erkeğe yönelik şiddet · Kadınmerkezcilik · Kan iftirası · Kızıl Tehlike · Kölelik · Kültürel soykırım · LGBT'lere yönelik şiddet · Linç · Nefret söylemi · Nefret suçu · Pogrom · Soykırım (örnekleri) · Slut-shaming · Yetişkin merkezcilik · Zevce satışı · Zorbalık · Zulüm
Politikalar
Ayrımcı
Anti-ayrımcı
Uluslararası hukuk
Apartheid suçu · Eğitimde Ayrımcılığa Karşı Sözleşme · Engellilerin Hakları Hakkında Sözleşme · Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Sözleşme · Kadınlara Yönelik Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi · Eşit Ücret Sözleşmesi
İlgili konular
Afrosentrizm · Antroposantrizm · Dogmatizm · Çeşitlilik · Engellilik · Eşcinsel evlilik · Kültürel asimilasyon · Missing white woman syndrome · Öjenik · Önyargı · Polis şiddeti · Politik doğruculuk · "Racialism" · Siyaseten doğruluk · Sosyal dışlanma · Stereotip · Toplumsal engellilik modeli · Yanlılık
Kategori Kategori
  • g
  • t
  • d
Tarihsel olaylar
12 Eylül Darbesi · 15 Mart Olayı · 1905 Moskova Ayaklanması · 1940-1944 Çeçenistan Ayaklanması · 1988 İran siyasi suçlu idamları · 1989 Devrimleri · 30 Eylül hareketi · Almanya'nın birleşmesi · Anti-Komintern Paktı · Baltık Yolu · Bodo League Katliamı · Bratislava mum gösterileri · Çin İç Savaşı · Dirgen ayaklanması · Domuzlar Körfezi Çıkarması · Goyang Geumjeong Mağarası Katliamı · Haydutlara Karşı Savaş · II. Dünya Savaşı · İran-Kontra skandalı · İspanya İç Savaşı · Jeju Ayaklanması · Kadife Devrim · Kanlı Pazar (1905) · Kirli Savaş · Kore Savaşı · Laos İç Savaşı · My Lai Katliamı · Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar · Obukhov Savunması · Paris Komünü · Poznań Ayaklanması · Prag Baharı · Romanya Devrimi · Rus İç Savaşı · Siklon Operasyonu · Sovyetler Birliği'nin dağılması · Şarkı Devrimi · Tan Olayı · Tariş Olayları · Ukrayna'da Vladimir Lenin anıtlarının tahribatı · Vietnam Savaşı · Yeni Çeltek olayları · Yugoslavya'nın dağılması
Antikomünizm
Kuruluşlar
Yayın organları
Örgütler
Partiler
Devlet aygıtları
İdeolojiler
Kavramlar
Yasalar
Diğer
İlgili kategoriler
Faşizm · Nasyonal sosyalizm · NATO · Ülkelere göre antikomünizm
Otorite kontrolü Bunu Vikiveri'de düzenleyin
  • BNE: XX4576282
  • BNF: cb11940470z (data)
  • GND: 4076527-1
  • LCCN: sh85110266
  • NARA: 10643796
  • NDL: 00574821
  • NKC: ph125031
  • NLI: 987007555805405171