Al-Mustaršid

Al-Mustaršid (arapski: المستشرد بالله)‎; Al-Mustarshid; 1092 - 29. august 1135) bio je abasidski kalif Bagdada koji je vladao od 1118. do 1135.

Rodio se kao sin kalifa al-Mustazhira i unuk kalifa al-Muqtadija. Na početku vladavine je, poput prethodnika, bio pod sjenom seldžučkih sultana, prije svega Mahmuda II. Mahmud je, međutim, bio zauzet sukobom sa svojim bratom i suparnikom za prijestolje Ahmadom Sandžarom čije je uporište bio područje Horasana daleko od Bagdada. Al-Mustaršid je nastojao iskoristiti njegova česta odsutstva kako bi postepeno obnovio ne samo autoritet kalifa nego i stvarnu vlast.

Godine 1123. je vojskovođa Dubaisa, rodom iz arapskog plemena Banu Mazyad, digao ustanak protiv seldžučke vlasti, zauzeo Basru a potom napao i sam Bagdad, čije je zauzimanje spriječio seldžučki vojskovođa Zengi. Dvije godine kasnije je i sam Al-Mustaršid digao ustanak, ali je on brzo ugušen, a kalif stavljen u kućni pritvor u bagdadsku palaču.

Novu priliku za ustanak je dala smrt sultana Mahmuda I i sukob među njegovim nasljednicima, koji je opet iskoristio Dubais. Udruživši se sa kalifom, uspio je poraziti Zengija i staviti ga pod opsadu u Mosulu. Nakon što je Zengi stavio pod opsadu kalifove pristaše u Damasku, došlo je do sporazuma o podjeli vlasti.

Kalif se tada okrenuo protiv Ma'suda, seldžučkog vođe kome je 1133. dao titulu sultana Iraka i zapadne Perzije. Suparničke vojske su se srele kod Hamadana; kalifove pristalice su se razbježale, te je kalif zarobljen. Ma'sud ga je pustio na pustio na slobodu uz uvjet da više ne napušta palaču. Međutim, na putu je pronađen ubijen bodežom u svom šatoru. Ubistvo se pripisalo hašišinima, iako su neki historičari upirali prstom na Ma'suda. Naslijedio ga je sin Al-Rashid.

Literatura

• Hanne, Eric. Putting the Caliph in his Place.