Zamek w Ikaźni

Państwo

Miejscowość

Ikaźń

Typ budynku

zamek

Rozpoczęcie budowy

XVI w.

Zniszczono

XVIII wiek

Położenie na mapie obwodu witebskiego

Położenie na mapie Białorusi

55°37′21,9″N 27°16′01,7″E/55,622750 27,267139

Multimedia w Wikimedia Commons

Zamek w Ikaźni – ruiny prywatnego zamku Sapiehów z XVI wieku. Obecnie jego jedyną pozostałością są wały ziemne.

Histora

Zamek w Ikaźni zbudował około 1504 roku sekretarz królewski i starosta brasławski Jan Sapieha na podstawie przywileju króla polskiego i wielkiego księcia litewskiego Aleksandra Jagiellończyka. Podczas wojny litewsko-moskiewskiej wojska moskiewskie w 1515 roku spaliły miasto, ale przypuszczalnie nie zdołały zdobyć zamku. W czasie wojny litewsko-moskiewskiej (1558–1570) Sapiehowie w 1561 roku utrzymywali na zamku duży garnizon wojsk zaciężnych.

Polski historyk Aleksander Guagini (Gwagnin) w drugiej połowie XVI wieku odnotował w Kronika Sarmacyey Europskiey, że „Ikaźń to zamek murowany i drewniana miejscowość... leży 2 mile od Brasława”^[1]. Po Janie Sapiesze miasto i zamek były częściowo własnością innych rodzin. W 1589 roku zamek odkupili Sapiehowie za 15 tys. złotych. Po 1592 roku zamek został przebudowany przez Lwa Sapiehę, a następnie przez Jana Stanisława Sapiehę około 1620 roku.

W czasie wojny polsko-rosyjskiej, zamek poddał Moskalom w 1654 roku podczaszy brasławski Jan Drozdowski, za co był sądzony przez Sejm Walny w 1662 roku^[2].

Sapiehowie byli stronnikami króla Polski Stanisława Leszczyńskiego i króla szwedzkiego Karola XII, dlatego ich zamek w Ikaźni został zniszczony podczas III wojny północnej około 1704-1708 roku i przypuszczalnie nie został już odbudowany. Pozostały z niego tylko wały ziemne.

Architektura

Zamek zajmował południowo-wschodni kraniec Wyspy Zamkowej na jeziorze Ikaźń. Wywyższoną część wzgórza (55x30 m) otoczono od północy i wschodu murem o grubości 2 m, wzniesionym z głazów i cegieł. Stronę zachodnią chronił gliniany wał, na którym wznosiły się drewniana palisada. Na południowym krańcu wzgórza zamkowego stał budynek murowany (20x18 m, o ścianach grubości 2 m) wzniesiony z cegieł i głazów. Na kopcu w południowym narożniku wzgórza zbudowano drewnianą wieżę. Przy wschodnim narożniku zamku wzniesiono pięcioboczną wieżę o ścianach z cegły o grubości 2 m. Zbocza wzgórza zamkowego wybrukowano niemal do samej krawędzi wody. Wjazd do zamku znajdował się pośrodku muru zachodniego. Zamek od południa i południowego zachodu otoczono wałem ziemnym o wysokości około 2 m, na którym znajdowały się drewniane umocnienia.

Galeria

Zamek Sapiehów w 1 połowie XVI wieku
Zamek około 1590 roku
Zamek w Ikaźni około 1629 roku
Widok na miasteczko Ikaźń
Wały zamkowe w 1930 roku. Po lewej kościół katolicki.

Przypisy

↑ AlexanderA. Gwagnin AlexanderA., Kronika Sarmacyey Europskiey...: wktorey sie zamyka Krolestwo Polskieze wszystkiemi Panstwy ..., Loba, 1611 [dostęp 2023-10-05] (pol.).
↑ OttonO. Hedemann OttonO., Historia powiatu brasławskiego, polona.pl, 1930 [dostęp 2023-10-04] (pol.).

Bibliografia

Grzegorz Rąkowski, Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Białorusi, Burchard Edition, Warszawa 1997
Tkaczou Michaił: Zamki Biełarusi. Mińsk: 2002. ISBN 985-07-0418-7. (ros.).

Dwory, pałace i zamki na Białorusi

Obwód brzeski

Dwory	Biżerewicze ∅ Duboja Hremiacze Hruszowa ∅ Hruszówka Iwacewicze Kobryń Mereczowszczyzna Nacza Piaski Perkowicze Sawejki Siehniewicze Telechany Worocewicze Zaosie
Pałace	Pałac Kosów Mańkowicze ∅ Mołodów ∅ Paulinowo Prużana Albrechtów (Pińsk) Połoneczka Pińsk Porzecze ∅ Różana Skoki Telechany ∅ Wistycze ∅ Wołczyn ∅ Wysokie
Zamki	Brześć ∅ Lachowicze ∅ Kamieniec Wysokie Litewskie

Obwód grodzieński

Dwory	Aleksandrowszczyzna Białe Błota Bogudzięki Borki Brakowo (Świsłocz) Choćkowce Dziergiele Gniezno Golnie ∅ Grodno – Poniemuń Gurnofel Indura Kaszubińce Kościeniewo Lebioda ∅ Lipniszki ∅ Liszki Łunna ∅ Massalany Mesztowicze Możejków Niedźwiadka Wielka Nowogródek Parchimowce ∅ Podhorodno ∅ Podorosk Radziwiłłki Skidel ∅ Słonim Świsłocz Wiszniewo ∅ Zyburtowszczyzna
Pałace	Berdówka Dereczyn Grodno – Pałac Augustówek ∅ Grodno – Batorówka Grodno – Browar Grodno – Pałac Chreptowiczów Grodno – Pałac Czetwertyńskich Grodno – Nowy Zamek Grodno – Pałac Massalskich Grodno – Pałac Ogińskich ∅ Grodno – Pałac Radziwiłłów ∅ Grodno – Stanisławówka Grodno – Pałac Tyzenhauza ∅ Grodno – Pałac wiceadministratora Grodno – Pałac wicegubernatora Lebiodka (Hołowiczpole) Jabłonów ∅ Kraski Mosty Prawe Murowana Brzostowica Murowana Oszmianka Nowogródek ∅ Obryń Roś ∅ Słonim (Albertyn) Słonim – Pałac Ogińskich ∅ Szczorsy Szczuczyn Świack Tarnowszczyzna Teolin ∅ Worniany ∅ Zalesie Zdzięcioł Żemłosław Żołudek Żyrmuny
Zamki	Gieranony Gojcieniszki Grodno – Stary Zamek Holszany Krewo Lida Lubcz Mir Nowogródek

Obwód homelski

Dwory	Chojniki ∅ Dereszewicze (Sławińsk) ∅ Starogród ∅ Wyków ∅
Pałace	Barbarów ∅ Chalcz Chojniki Demianki Hołowczyce Homel – Domek myśliwski Homel Korzeniówka Krasny Brzeg Narowla
Zamki	Homel

Obwód miński

Dwory	Annopol ∅ Błoń Domatkanowice Dzierżynowo Hołynka ∅ Hrozówek Iwieniec Janowicze Kobylnik (Narocz) ∅ Komarowo Kraśniany ∅ Lubań Nowe Pole Nowy Dwór Stajki ∅ Starzynki Strzałkowo Szemetowszczyzna ∅ Ubiel Wiszniew Wołma
Pałace	Berezyna Dukora Gródek Ostroszycki ∅ Hrozów Ignatycze (Kalinina) Kuchcice ∅ Łohojsk Łuszczyki Nadniemen Przyłuki Radziwiłłmonty Rawanicze Ruczyca (Hanuta) ∅ Siemków Snów Stańków pod Mińskiem Śmiłowicze Wołożyn
Zamki	Kleck ∅ Nieśwież Zasław

miasto Mińsk

Dwory	Łoszyca (Mińsk) Mińsk
Pałace	Mińsk – Pałac Przeździeckich Mińsk – Pałac Sapiehów ∅ Mińsk – Pałac Wańkowiczów
Zamki	Mińsk ∅

Obwód mohylewski

Dwory	Anielin ∅ Bolin ∅ Jaźwin ∅ Łuczyce ∅ Masalszczyzna ∅ Wiszenka ∅
Pałace	Bacewicze ∅ Bobrujsk Daszkówka Żylicze k. Dobośni Hrudzinawka Krzyczew Mohylew
Zamki	Bychów Hłusk ∅ Krzyczew Świsłocz ∅

Obwód witebski

Dwory	Bardziłowicze ∅ Białe ∅ Biezdziedowicze Boryskowicze Czarnorucze ∅ Czereja ∅ Druck ∅ Druja Dymanów Hołoszewo Hromoszcze ∅ Iwańsk ∅ Janowicze ∅ Nowe Jaśniewicze ∅ Jeziorce Jody ∅ Kamieńpol Kochanowicze ∅ Konstantów ∅ Konstantynów Krykały ∅ Mańkowicze ∅ Mieżów Międzyrzecz ∅ Nacza ∅ Orzechowno Orzechowno Paule ∅ Piszczaława ∅ Pohoszcze Pyszno ∅ Rossony Serenczany ∅ Simonówka (Konstantynowo) ∅ Tabołki ∅ Uchwiszcze ∅ Wierzchów ∅ Widze Łowczyńskie Wielka Czernica ∅ Zapasiszki ∅ Zdrawniewo
Pałace	Bieszenkowicze Bigosów (Wopytnaja) Boczejków ∅ Dubrowna ∅ Duniłowicze ∅ Dziedzinka Hermanowicze Horodziec Jurcewo Justynianów ∅ Laskowicze Leonpol Łuczaj ∅ Łyntupy Mosarz ∅ Norzyca ∅ Obol Opsa Oświeja Połock Połymia Postawy Sitce Smolany ∅ Witebsk Woropajewo ∅
Zamki	Czaśniki ∅ Dryssa (Wierchniedźwińsk) ∅ Dryświaty ∅ Druck ∅ Dzisna ∅ Głębokie ∅ Ikaźń ∅ Lepel ∅ Orsza ∅ Połock ∅ Smolany Suraż ∅ Ułła ∅ Witebsk ∅