Zafirlukast

Zafirlukast

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) 3-{2-metoksy-4-[o-(tolilosulfonylo)-karbamoilo]-benzylo}-4-metyloindolo-5-karbaminian cyklopentylu
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C31H33N3O6S
Masa molowa	575,68 g/mol
Identyfikacja
Numer CAS	107753-78-6
PubChem	5717
DrugBank	DB00549
SMILES Cc1ccccc1S(=O)(=O)NC(=O)c5ccc(Cc3cn(C)c2ccc(cc23)NC(=O)OC4CCCC4)c(OC)c5
InChI InChI=1S/C31H33N3O6S/c1-20-8-4-7-11-29(20)41(37,38)33-30(35)22-13-12-21(28(17-22)39-3)16-23-19-34(2)27-15-14-24(18-26(23)27)32-31(36)40-25-9-5-6-10-25/h4,7-8,11-15,17-19,25H,5-6,9-10,16H2,1-3H3,(H,32,36)(H,33,35) InChIKey YEEZWCHGZNKEEK-UHFFFAOYSA-N
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2018-01-15] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanej karty charakterystyki Brak piktogramu Zwroty H H413 Zwroty P brak zwrotów P
Klasyfikacja medyczna
ATC	R03DC01
Stosowanie w ciąży	kategoria B
Farmakokinetyka Okres półtrwania 10h Wiązanie z białkami osocza i tkanek 99% Wydalanie z kałem (ponad 90%)
Uwagi terapeutyczne Drogi podawania doustna
Multimedia w Wikimedia Commons

Zafirlukast (łac. zafirlukastum) – organiczny związek chemiczny, należący do grupy leków przeciwleukotrienowych antagonista receptora leukotrienowego. Stosowany w leczeniu astmy oskrzelowej.

Mechanizm działania

Ważną rolę w astmie odgrywają leukotrieny: ich zwiększona produkcja i wiązanie się z receptorami. Substancje te uwalniane są z różnych komórek, przede wszystkim z komórek tucznych i granulocytów kwasochłonnych. Ich działanie skutkuje skurczem mięśni gładkich i obrzękiem błony śluzowej oskrzeli. Zmieniają także aktywność komórek związanych z procesami zapalnymi, powodując m.in. zwiększony napływ granulocytów kwasochłonnych do płuc. Procesy te są po części odpowiedzialne za astmę oraz jej objawy.
Zafirlukast jest kompetencyjnym i selektywnym antagonistą receptorów leukotrienów peptydowych C₄, D₄ oraz E₄, które są składowymi SRSA (wolno działająca substancja w anafilaksji, ang. slow-reacting substance of anaphylaxis). Działa silnie przeciwzapalnie, głównie poprzez:

• hamowanie skurczowej aktywności leukotrienów w mięśniówce gładkiej dróg oddechowych,
• zapobieganie indukowanej przez leukotrieny zwiększonej przepuszczalności naczyń, która odpowiada za obrzęk błony śluzowej dróg oddechowych,
• hamowanie indukowanej przez leukotrieny migracji granulocytów kwasochłonnych i limfocytów do płuc,
• zmniejszenie wydzielania histaminy i produkcji nadtlenków przez makrofagi w płucach.

Zafirlukast zapobiega skurczowi oskrzeli wywołanemu innymi czynnikami, np. zimnym powietrzem, dwutlenkiem siarki czy wysiłkiem. Łagodzi również wczesną i późną fazę reakcji zapalnej, prowokowanej przez różne alergeny, np. sierść kota lub psa, pyłki traw.
Zafirlukast poprawia parametry czynności płuc, zmniejsza nasilenie objawów astmy zarówno w dzień, jak i w nocy. Lek zmniejsza również zapotrzebowanie na β₂-mimetyki. Warto wspomnieć również o tym, że działanie leku skierowane jest wyłącznie przeciw receptorom leukotrienowym; zafirlukast nie wywiera żadnego wpływu na receptory histaminowe, prostaglandynowe, cholinergiczne i tromboksanowe.

Właściwości farmakokinetyczne

Zafirlukast osiąga maksymalne stężenie we krwi po 3 godzinach od momentu podania. Pokarm zmniejsza biodostępność leku nawet o 40%. Wiąże się z białkami osocza, głównie z albuminami, w 99%. Wydalany jest, głównie w postaci metabolitów o 90-krotnie mniejszej aktywności farmakologicznej, w ponad 90% z kałem. W moczu lek nie jest wykrywany. Zafirlukast przenika do mleka matki.

Wskazania

Zafirlukast stosowany jest w leczeniu różnych rodzajów astmy: wysiłkowej, aspirynowej, nocnej, głównie w przypadkach, gdy podawanie β₂-mimetyków jest nieskuteczne lub niewskazane. Może być podawany razem z kortykosteroidami, w celu zmniejszenia ich dawki.

Zafirlukastu nie stosuje się w celu przerywania napadów astmy. Lek należy przyjmować bez przerwy.

Przeciwwskazania

• nadwrażliwość na zafirlukast lub inny składnik preparatu,
• zaburzenia czynności wątroby (w tym marskość).

Interakcje

Nie stwierdzono istotnych interakcji. Kwas acetylosalicylowy zwiększa stężenie zafirlukastu o ok. 40%, co jednak nie jest istotne klinicznie. Erytromycyna oraz teofilina, podawane razem z zafirlukastem, powodują obniżenie jego stężenia we krwi odpowiedni o ok. 40% i 30%.

Skutki uboczne

Występują bardzo rzadko. Stwierdza się:

• bóle brzucha, nudności, wymioty,
• bóle głowy,
• zwiększenie aktywności aminotransferaz.

Preparaty

Accolate – AstraZeneca – tabletki powlekane 10 mg, 20 mg, 40 mg

Bibliografia

• Farmakologia. Podstawy farmakoterapii. Podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy, WojciechW. Kostowski, Zbigniew S.Z.S. Herman, t. 1, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008, s. 728, ISBN 978-83-200-3725-8 .
• Jan KazimierzJ.K. Podlewski Jan KazimierzJ.K., AlicjaA. Chwalibogowska-Podlewska AlicjaA., RobertR. Adamowicz RobertR., Leki współczesnej terapii, Warszawa: Split Trading, 2005, s. 664, ISBN 83-85632-82-4 .
• Charakterystyka Produktu Leczniczego Accolate [online], 21 marca 2010 [dostęp 2010-03-16] [zarchiwizowane z adresu 2010-02-15] .