Wełnisz

Wełnisz niski

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

ogórecznikowce

Rodzina

ogórecznikowate

Rodzaj

wełnisz

Nazwa systematyczna

Eritrichium Schrader ex Gaudin
Fl. Helv. 2: 4, 57. 1828^[3]

Typ nomenklatoryczny

E. nanum (Linnaeus) Schrader ex Gaudin^[3]

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Wełnisz (Eritrichium) – rodzaj roślin należący do rodziny ogórecznikowatych (Boraginaceae). Obejmuje około 50 gatunków^[4]^[5]. Występują one na półkuli północnej w strefie klimatu umiarkowanego^[4] i w Arktyce^[6], głównie w Azji (w Chinach 39 gatunków)^[5], poza tym w Ameryce Północnej i w Europie^[4] (dwa gatunki rosną w strefie podbiegunowej Rosji, jeden na Uralu, a wełnisz niski E. nanum we wschodnich i południowych Karpatach oraz w Alpach^[6]). Niektóre gatunki są uprawiane, zwłaszcza E. nanum w ogrodach skalnych^[4].

Morfologia

Pokrój: Byliny i rośliny jednoroczne, szczeciniasto lub miękko owłosione, z włoskami przylegającymi^[5].
Liście: Skrętoległe^[5].
Kwiaty: Zebrane na ogół w szczytowe wierzchotkowe kwiatostany, rzadko pojedyncze. Działki kielicha zrośnięte tylko u nasady, rozpostarte lub odgięte, powiększające się w czasie owocowania. Płatki korony zrośnięte u nasady w krótką rurkę z osklepkami (rzadko są nieobecne), poza tym tworzą szeroką, dzwonkowato-kołową koronę w kolorze niebieskim, jasnofioletowym lub jasnoróżowym, rzadko białym lub żółtawym. Pręciki krótkie, nie wystają z rurki korony, pylniki kulistawe. Zalążnia górna, czterokomorowa, z pojedynczą, krótką szyjką słupka^[5].
Owoce: Rozłupnie rozpadające się na cztery rozłupki, na krawędziach czasem oskrzydlone, żebrowane lub kolczaste^[5].

Systematyka

Rodzaj należy do podplemienia Eritrichiinae, plemienia Rochelieae w podrodzinie Cynoglossoideae w obrębie rodziny ogórecznikowatych Boraginaceae^[7].

Wykaz gatunków^[8]

Eritrichium acaule W.W.Sm.
Eritrichium acicularum Y.S.Lian & J.Q.Wang
Eritrichium afghanicum Rech.f.
Eritrichium aldanense Ovczinnikova
Eritrichium alpinum Ovczinnikova
Eritrichium aretioides (Cham.) A.DC.
Eritrichium baicalense Popov ex Ovczinnikova
Eritrichium borealisinense Kitag.
Eritrichium caespitosum Ovcz.
Eritrichium canum (Benth.) Kitam.
Eritrichium caucasicum (Albov) Grossh.
Eritrichium confertiflorum W.T.Wang
Eritrichium deltodentum Y.S.Lian & J.Q.Wang
Eritrichium deqinense W.T.Wang
Eritrichium dubium O.Fedtsch.
Eritrichium echinocaryum (I.M.Johnst.) Y.S.Lian & J.Q.Wang
Eritrichium fetisowii Regel
Eritrichium gracillimum Rech.f.
Eritrichium hemisphaericum W.T.Wang
Eritrichium heterocarpum Y.S.Lian & J.Q.Wang
Eritrichium howardii (A.Gray) Rydb.
Eritrichium humilis A. DC.
Eritrichium humillimum W.T.Wang
Eritrichium huzhuense X.F.Lu & G.R.Zheng
Eritrichium incanum (Turcz.) A.DC.
Eritrichium jacuticum Popov
Eritrichium jenisseense Turcz. ex A.DC.
Eritrichium kamelinii Ovczinnikova
Eritrichium kangdingense W.T.Wang
Eritrichium karavaevii Ovcz.
Eritrichium kungejense Baitenov & Kudab.
Eritrichium lasiocarpum W.T.Wang
Eritrichium latifolium Kar. & Kir.
Eritrichium laxum I.M.Johnst.
Eritrichium longifolium Decne.
Eritrichium longipes Y.S.Lian & J.Q.Wang
Eritrichium mandshuricum Popov
Eritrichium medicarpum Y.S.Lian & J.Q.Wang
Eritrichium mertonii Riedl
Eritrichium minimum (Brand) H.Hara
Eritrichium nanum (L.) Schrad. ex Gaudin – wełnisz niski^[9]
Eritrichium nipponicum Makino
Eritrichium ochotense Jurtzev & A.P.Khokhr.
Eritrichium oligocanthum Y.S.Lian & J.Q.Wang
Eritrichium pamiricum B.Fedtsch. ex O.Fedtsch.
Eritrichium pauciflorum (Ledeb.) A.DC.
Eritrichium pectinatociliatum Y.S.Lian & J.Q.Wang
Eritrichium pectinatum (Pall.) A.DC.
Eritrichium pendulifructum Y.S.Lian & J.Q.Wang
Eritrichium petiolare W.T.Wang
Eritrichium pseudolatifolium Popov
Eritrichium pseudostrictum Popov
Eritrichium putoranicum Ovcz.
Eritrichium qofengense Y.S.Lian & J.Q.Wang
Eritrichium relictum Kudab.
Eritrichium sajanense (Malyschev) Sipliv.
Eritrichium serxuense W.T.Wang
Eritrichium sessilifructum Y.S.Lian & J.Q.Wang
Eritrichium sichotense Popov
Eritrichium sinomicrocarpum W.T.Wang
Eritrichium splendens Kearney ex W.Wight
Eritrichium subjacquemonti i Popov
Eritrichium tangkulaense W.T.Wang
Eritrichium thomsonii (C.B.Clarke) I.M.Johnst.
Eritrichium thymifolium (DC.) Y.S.Lian & J.Q.Wang
Eritrichium tianschanicum Iljin ex Ovczinnikova
Eritrichium tschuktschorum Yurtsev & V.V.Petrovsky
Eritrichium tuvinense Popov
Eritrichium uralense Serg.
Eritrichium villosum (Ledeb.) Bunge

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-01-01] (ang.).
↑ ^a ^b Eritrichium. [w:] Index Nominum Genericorum [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-01-01].
↑ ^a ^b ^c ^d David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 341, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Eritrichium Schrader ex Gaudin. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2019-01-01].
↑ ^a ^b T.G. Tutin, V.H. Heywood i in.: Flora Europaea Vol. 3. Cambridge, London, New York, New Rochelle, Melbourne, Sydney: Cambridge University Press, 1981, s. 117.
↑ Genus: Eritrichium Schrad. ex Gaudin. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-01-01].
↑ Eritrichium. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-01-01].
↑ Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 38.