Wan (jezioro)
Ten artykuł dotyczy jeziora w Turcji. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa. |
Jezioro Wan widziane z orbity okołoziemskiej | |||
Położenie | |||
Państwo | Turcja | ||
---|---|---|---|
Wysokość lustra | 1640 m n.p.m. | ||
Morfometria | |||
Powierzchnia | 3755 km² | ||
Wymiary • max długość • max szerokość |
| ||
Głębokość • średnia • maksymalna |
| ||
Objętość | 607 km³ | ||
Hydrologia | |||
Zasolenie | 19,1‰ | ||
Rzeki zasilające | Bendimahi, Zilan, Karasu, Micinger | ||
Rzeki wypływające | bezodpływowe | ||
Rodzaj jeziora | endoreiczne | ||
Położenie na mapie Turcji | |||
38°33′55,2″N 42°56′44,0″E/38,565333 42,945556 | |||
Jezioro i okoliczne miejscowości | |||
|
Wan (tur. Van Gölü; orm. Վանա լիճ, Wana licz; kurd. Gola Wanê) – bezodpływowe, słone jezioro leżące na Wyżynie Armeńskiej, największe i najgłębsze w Turcji. Jest największym na świecie jeziorem sodowym, silnie zasadowym (pH 9,8)[2]. Soda i inne sole pozyskiwane są przez odparowanie wody. Do 2018 uważano że w wodach jeziora żyje jeden gatunek ryb – zagrożony wyginięciem[2] endemiczny Chalcalburnus tarichi z rodziny karpiowatych odbywający wędrówki na tarło do słodkowodnych dopływów. W 2018 roku we wnętrzu mikrobialitu odkryto nowy gatunek ryby – Oxynoemacheilus ercisianus[3]. Na dnie odkryto największe znane stromatolity – wapienne kolumny o wysokości 40 m utworzone przez sinice[4].
Odpływ w kierunku zachodnim został zablokowany przez wulkan Nemrut. Jako jezioro bezodpływowe ma zmienny poziom wód. 18 tys. lat temu poziom wody był wyższy o 72 m, a 9,5 tys. lat temu o 300 m niższy[1].
Do Wanu wpływają rzeki: Bendimahi, Zilan, Karasu, Micinger. Na jeziorze są liczne wyspy, największymi są: Gadir, Carpanak, Ahtamar, Atrek.
Na położonej w południowej części jeziora wyspie Ahtamar stoi ormiański kościół z X wieku.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b E.T.E.T. Degens E.T.E.T. i inni, A geological study of lake van, Eastern Turkey, „Geologische Rundschau”, 73 (2), 1984, s. 701–734, DOI: 10.1007/BF01824978 .
- ↑ a b M.M. Sari M.M., Threatened fishes of the world: Chalcalburnus tarichi (Pallas 1811) (Cyprinidae) living in the highly alkaline Lake Van, Turkey, „Environmental Biology of Fishes”, 81 (1), 2008, s. 21–23, DOI: 10.1007/s10641-006-9154-9 .
- ↑ MustafaM. Akkuş MustafaM. i inni, The discovery of a microbialite-associated freshwater fish in the world’s largest saline soda lake, Lake Van (Turkey), „Zoosystematics and Evolution”, 97 (1), 2021, s. 181–189, DOI: 10.3897/zse.97.62120, ISSN 1860-0743 [dostęp 2023-05-14] .
- ↑ S.S. Kempe S.S. i inni, Largest known microbialites discovered in Lake Van, Turkey, „Nature”, 349, 1991, s. 605–608, DOI: 10.1038/349605a0 .
- PWN: 3993782
- Britannica: place/Lake-Van
- БРЭ: 1898366
- SNL: Vansjøen
- Catalana: 0069478
- DSDE: Van_Gölü