Trybunał Główny Wielkiego Księstwa Litewskiego

Trybunał Główny Wielkiego Księstwa Litewskiego, in. Trybunał Litewski – ustanowiony na wzór Trybunału Głównego Koronnego najwyższy sąd apelacyjny dla Wielkiego Księstwa Litewskiego I Rzeczypospolitej.

Powstał w 1581 i miał siedzibę w Wilnie w Pałacu Trybunału na Zamku Dolnym, od 1599 jego sesje odbywały się co 2 lata przez ponad 5 miesięcy w roku, na przemian w Mińsku na zamku (kadencja litewska) i Nowogródku (kadencja ruska). Od 1775 sesje kadencji ruskiej odbywały się w Grodnie, w Batorówce.

Trybunał Skarbowy Wielkiego Księstwa Litewskiego został w 1726 podporządkowany Trybunałowi Głównemu, działając w jego obrębie jako samodzielna izba^[1].

Skład

 Zobacz też kategorie: Marszałkowie Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego, Wicemarszałkowie Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego, Deputaci świeccy Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Skład odpowiadał składowi Trybunałowi Koronnemu. Wchodzili do niego sędziowie deputaci wybierani przez szlachtę spośród swojego grona na sejmikach zwanych z tego powodu deputackimi (Sejmik deputacki).

W sprawach, gdy jedną ze stron sporu był duchowny, w skład Trybunału wchodzili także duchowni wyznaczani przez kapituły. Liczba ich była równa liczbie deputatów świeckich.

Kompetencje

Co do zasady był to sąd apelacyjny, natomiast w sprawach przeciw starostwom i urzędnikom za zaniedbanie obowiązku przy wymiarze sprawiedliwości był sądem I instancji. Trybunał był drugą i ostatnią instancją dla spraw cywilnych, rozstrzyganych w sądach ziemskich, grodzkich, podkomorskich, komisarskich i wiecowych. Rozpatrywał też sprawy karne wniesione według kompetencji sądów grodzkich oraz wypadki naruszenia procedur i łamanie prawa przez starostów i urzędników grodzkich.

• 
  Trybunał w XIX wieku
• 
  Trybunał w XIX wieku
• 
  Portal bramny w 1835 r.

Przypisy