Tomi Ungerer

Tomi Ungerer

Tomi Ungerer (2014)
Imię i nazwisko	Jean-Thomas „Tomi” Ungerer
Data i miejsce urodzenia	28 listopada 1931 Strasburg
Data i miejsce śmierci	8 lutego 2019 Cork
Język	francuski, angielski, niemiecki
Muzeum artysty	Musée Tomi Ungerer/Centre international de l’illustration
Nagrody
Nagroda im. Hansa Christiana Andersena: Nagroda im. Hansa Christiana Andersena – 1998
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Tomi Ungerer, właśc. Jean-Thomas Ungerer (ur. 28 listopada 1931 w Strasburgu, zm. 8 lutego 2019 w Cork^[1]) – francusko-niemiecki pisarz (sam określał się Alzatczykiem), tworzący po francusku, angielsku i niemiecku.

Światowej sławy francuski ilustrator i autor ponad 70 dzieł, w tym dwóch tuzinów książek dla dzieci. Laureat prestiżowej nagrody zwanej Noblem literatury dziecięcej – Hans Christian Andersen Award (1998). Jako niestrudzony obrońca wartości, takich jak tolerancja i wzajemne poszanowanie kultur, a także zagorzały przeciwnik rasizmu, Tomi Ungerer został w 2000 roku mianowany przez Radę Europy Ambasadorem Dobrej Woli ds. Dzieci i Edukacji.

Książki Tomiego Ungerera przetłumaczono na 39 języków. W Polsce ukazują się od 2009 roku, wyłącznie nakładem wydawnictwa Format. Dotychczas^[kiedy?] ukazały się: „Księżycolud”, „Trzej zbójcy”, „Przygody rodziny Mellopsów” oraz „Otto. Autobiografia pluszowego misia”.

We wczesnym okresie twórczości Ungerer inspirował się ilustracjami The New Yorker, zwłaszcza Saula Steinberga. W 1956 przeprowadził się do USA, gdzie w wydawnictwie Harper & Row opublikował swoją pierwszą książkę dla dzieci „The Mellops Go Flying”. Kolejna, „Moon Man”, spotkała się z uznaniem krytyków.

Ungerer pracował jako ilustrator dla czasopism: The New York Times, Esquire, Life, Harper’s Bazaar, The Village Voice. Oprócz książek dla dzieci jest autorem wielu publikacji dla dorosłych: o tematyce erotycznej oraz wydźwięku antywojennym.

Rękopisy i ilustracje wczesnych prac Ungerer ofiarował Children’s Literature Research Collection at the Free Library of Philadelphia.

W 2007 w Strasburgu, rodzinnym mieście autora, powstało poświęcone mu muzeum: The Musée Tomi Ungerer/Centre international de l’illustration.

Ungerer dzielił swój czas między Irlandią (gdzie wraz z żoną zamieszkał w 1976) a Strasburgiem.

Twórczość

Książki dla dzieci

• The Mellops Go Flying (1957), (Rodzina Mellopsów leci samolotem, polskie wydanie w zbiorze „Przygody rodziny Mellopsów”, przekład Dorota Hartwich, Format, Wrocław 2010)
• Mellops Go Diving for Treasure (1957), (Rodzina Mellopsów leci samolotem)
• Crictor (1958)
• The Mellops Strike Oil (1958), (Rodzina Mellopsów odkrywa złoże ropy naftowej)
• Adelaide (1959)
• Christmas Eve at the Mellops (1960), (Rodzina Mellopsów świętuje Boże Narodzenie)
• Emile (1960)
• Rufus (1961)
• The Three Robbers (1961), polskie wydanie „Trzej zbójcy”, przekład Michał Rusinek, Format, Łagiewniki 2009
• Snail, Where Are You? (1962)
• Mellops Go Spelunking (1963), (Rodzina Mellopsów w jaskini)
• Flat Stanley (1964) – ilustracje Tomi Ungerer, tekst Jeff Brown
• One, Two, Where's My Shoe? (1964)
• Beastly Boys and Ghastly Girls (1964) – ilustracje Tomi Ungerer, opracowanie William Cole
• Oh, What Nonsense! (1966) – ilustracje Tomi Ungerer, redakcja William Cole
• Orlando, the Brave Vulture (1966)
• What's Good for a 4-Year-Old? (1967) – ilustracje Tomi Ungerer, tekst William Cole
• Moon Man (Der Mondmann, Diogenes Verlag AG Zürich, 1966), polskie wydanie „Księżycolud”, przekład Michał Rusinek, Format, Wrocław 2011
• Zeralda's Ogre (1967)
• Ask Me a Question (1968)
• The Sorcerer’s Apprentice (1969) – text by Barbara Hazen
• Oh, How Silly! (1970) – art by Tomi Ungerer, edited by William Cole
• The Hat (1970)
• I Am Papa Snap and These Are My Favorite No Such Stories (1971)
• The Beast of Monsieur Racine (1971)
• The Hut (1972)
• Oh, That's Ridiculous! (1972) – art by Tomi Ungerer, edited by William Cole
• No Kiss for Mother (1973)
• Allumette; A Fable, with Due Respect to Hans Christian Andersen, the Grimm Brothers, and the Honorable Ambrose Bierce (1974)
• Tomi Ungerer's Heidi: The Classic Novel (1997) – ilustracje Tomi Ungerer, tekst Johanna Spyri
• Flix (1998)
• Tortoni Tremelo the Cursed Musician (1998)
• Otto: The Autobiography of a Teddy Bear (1999), polskie wydanie „Otto. Autobiografia pluszowego misia”, przekład Michał Rusinek, Format, Wrocław 2011
• Zloty (2009)

Książki dla dorosłych

• Der Herzinfarkt (1962)
• The Underground Sketchbook (1964)
• The Party (1966)
• Fornicon (1969)
• Tomi Ungerer's Compromises (1970)
• Poster Art of Tomi Ungerer (1972)
• America (1974)
• Totempole (1976)
• Babylon (1979)
• Cat-Hater's Handbook, Or, The Ailurophobe's Delight (1981) – co-authored by William Cole
• Symptomatics (1982)
• Rigor Mortis (1983)
• Slow Agony (1983)
• Heute hier, morgen fort (1983)
• Far out Isn't Far Enough (1984)
• Femme Fatale (1984)
• Schwarzbuch (1984)
• Joy of Frogs (1985)
• Warteraum (1985)
• Schutzengel der Hölle (1986)
• Cats As Cats Can (1997)
• Tomi: A Childhood Under the Nazis (1998)
• Liberal Arts: The Political Art of Tomi Ungerer (1999)
• Erotoscope (2002)

Wystawy

• Berlin, 1962. Posters against racism and the Vietnam War

Inne prace

• plakat filmowy: Dr. Strangelove (1964)
• projekt fontanny w Strasburgu (1988)

Przypisy

Bibliografia

• Biografia na stronie pisarza