Stanisław Stawarz
 | |||
 major piechoty | |||
| Data i miejsce urodzenia | 20 kwietnia 1894 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 1940 | ||
| Przebieg służby | |||
| Lata służby | 1914–1940 | ||
| Siły zbrojne |
| ||
| Formacja |
| ||
| Jednostki | 2 pułk piechoty LP | ||
| Stanowiska | dowódca plutonu | ||
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa | ||
| Odznaczenia | |||
     | |||
| |||
Stanisław Stawarz (ur. 20 kwietnia 1894 w Warszawie, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – major piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
Urodził się w rodzinie Mikołaja i Eleonory z Gruców (ur. 1871)[1]. Brat Aleksandra. Absolwent Wyższej Szkoły Przemysłowej w Krakowie. Od 1912 w Drużynach Polowych „Sokoła”. Ukończył kurs podoficerski. Od 30 września 1914 w Legionach Polskich, początkowo w 7. kompanii II batalionie 2 pułku piechoty, później szef 8. kompanii w 4 pułku piechoty. 1 lipca 1916 mianowany chorążym[2]. Ukończył szkołę oficerską w Zegrzu. Po kryzysie przysięgowym w armii austriackiej, walczył na wschodnim froncie, skąd zdezerterował[3]. W 1918 wstąpił do POW, a następnie do II Korpusu Polskiego.
Od listopada 1918 w odrodzonym Wojsku Polskim, w szeregach 4 pułku piechoty, walczył w obronie Przemyśla i Lwowa w walkach z Ukraińcami. Od marca 1919 instruktor kadry i dowódca 2 kompanii w batalionie zapasowym 4 pp Leg., którego pomagał tworzyć[3].
Szczególnie odznaczył się podczas walk pod Optową, gdzie „w ostatniej fazie nieprzyjacielskiego ataku na pozycje 4 pp Leg. S. otrzymał rozkaz powstrzymania przeciwnika, aby osłonić odwrót własnych oddziałów. Mimo silnego naporu npla. S. bronił się dzielnie, obrzucając wroga granatami. Następnie wycofał się powoli, walcząc na bliską odległość”[3]. Za tę postawę został odznaczony Orderem Virtuti Militari.
Następnie w oddziale sztabowym DOGen. Kraków[3]. Od 2 sierpnia 1920 dowódca 5 kompanii batalionu zapasowego 4 pp Leg.[3] W latach 1923–1925 był przydzielony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Kielce na stanowisko oficera instrukcyjnego, pozostając oficerem nadetatowym 2 pułku piechoty Legionów[4][5]. W marcu 1925 roku został przeniesiony do 4 pp Leg. na stanowisko dowódcy III batalionu[6][7]. Od 1928 przeniesiony do dowództwa 2 Dywizji Piechoty Legionów w Kielcach[8], a następnie został dowódcą I batalionu w 38 pułku piechoty Strzelców Lwowskich w Przemyślu[9]. W czerwcu 1932 roku został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu na stanowisko komendanta Okręgu Związku Strzeleckiego Nr X[10]. W 1937 został przeniesiony do Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego na stanowisko szefa strzelectwa sportowego Komendy Głównej Związku Strzeleckiego w Warszawie. W marcu 1939 pełnił służbę w PUWFiPW na stanowisku inspektora terenowego KG Związku Strzeleckiego[11].
We wrześniu 1939 był w Ośrodku Zapasowym 27 DP we Włodzimierzu Wołyńskim. Walczył w obronie miasta. Wzięty do niewoli przez sowietów, osadzony w Kozielsku. Został zamordowany wiosną 1940 w lesie katyńskim. Figuruje na liście wywózkowej 052/4 z 27 kwietnia 1940, poz. 99. Pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu.
Życie prywatne
Był żonaty z Jadwigą z Bulsiewiczów (ur. 1896). Miał syna Stanisława (1920–1944), który poległ w powstaniu warszawskim i córkę Stefanię po mężu Wawszczak (ur. 1921)[3][1][12].
Awanse
- sierżant – 1915[3]
- chorąży – 1 lipca 1916[3]
- podporucznik – 21 stycznia 1919[3]
- porucznik – 14 lutego 1920[3]
- kapitan – 25 sierpnia 1920[3]
- major – 1924[3]
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 6217[3]
- Krzyż Niepodległości (6 czerwca 1931)[13]
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie)[14]
- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)[15][14]
- Państwowa Odznaka Sportowa[16]
Zobacz też
- Jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- Obozy NKWD dla jeńców polskich
Przypisy
- ↑ a b Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 595.
- ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 31.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Polak (red.) 1993 ↓, s. 201.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 128, 409, 1466.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 124, 351, 1335.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 8 marca 1925 roku, s. 136.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 55 z 22 maja 1925 roku, s. 267.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 123, 176.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 27, 568.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 132.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 19, 445.
- ↑ Stanisław Stawarz, 1894–1940 [online], www.myheritage.pl [dostęp 2021-10-29] .
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 27.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
- ↑ Kronika. Krajowa. „Gazeta Lwowska”, s. 5, nr 230 z 6 października 1931.
Bibliografia
- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1993. ISBN 83-900510-0-1.
- Banaszek Kazimierz; Roman Wanda Krystyna; Sawicki Zdzisław: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
