Słonaczek

Słonaczek

Artemia salina[1]
(Linnaeus, 1758)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	skorupiaki
Gromada	skrzelonogi
Rząd	bezpancerzowce
Rodzina	Artemiidae
Rodzaj	Artemia
Gatunek	słonaczek
Synonimy
Cancer salinus Linnaeus, 1758
Multimedia w Wikimedia Commons

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Sołowiec

Słonaczek, solowiec, kolczykowiec słonaczek, solankowiec (Artemia salina) – jajożyworodny, ciepłolubny skorupiak żyjący wyłącznie w wodach słonych. Występują liczne rasy geograficzne. Żyje w śródlądowych wodach słonych w strefie umiarkowanej i subtropikalnej (np. w limanach nad Morzem Czarnym^[2]). Ze względu na trudności z oznaczeniem gatunku, uważano, że masowo zamieszkuje również Wielkie Jezioro Słone, w stanie Utah, USA^[3], jednak jest to inny gatunek, tj. Artemia franciscana^[4]. Jest to gatunek wyjątkowo euryhalinowy, tolerujący wody o różnym zasoleniu. Żyje i rozwija się w wodach o zasoleniu od 0‰ do 200‰, nawet do 30%, gdzie inne zwierzęta nie mają zdolności bytowania^[5]. Jaja tego skorupiaka odporne są na przesuszenie. U tego gatunku występuje partenogeneza. Na skutek zahamowania podziałów redukcyjnych występują osobniki diploidalne, triploidalne, tetraploidalne, pentaploidalne, a nawet oktoploidalne. W zależności od stopnia zasolenia wykazuje duże modyfikacje budowy^[2] Morfologia odwłoka i widełek zmienia się u populacji występujących w wodach o różnym zasoleniu, widełki u form zasiedlających wody mniej słone są dłuższe, w wodach bardziej zasolonych są krótsze^[5].

Pozostałe informacje

Skorupiak ten uznawany jest za jadalny. W formie wysuszonej spożywany był przez Indian^[5]. W akwarystyce naupliusy solowca używa się jako pokarmu dla narybku.

Slonaczek żyje także w tzw. salinach, z których po odparowaniu wody uzyskuje się sól^[6].

Ten skorupiak jest jednym z głównych składników diety flaminga różowego, pośrednio odpowiedzialnym za różowe zabarwienie tego ptaka. Sam słonaczek nie ma wyraźnego zabarwienia co podnosi jego dostosowanie w kontekście zabezpieczenia przed zjedzeniem. Jednak po infekcji pasożytniczym tasiemcem Flamingolepis liguloides^[7] w jego ciele i funkcjonowaniu następują bardzo poważne zmiany:

• zmiana zabarwienia ciała w wyniku gromadzenia karotenoidów;
• gromadzenie się osobników w ławice dobrze widoczne sponad powierzchni wody;
• zaniechanie rozmnażania;
• wzmożone gromadzenie tłuszczu;

Celem tych zmian jest zjedzenie zainfekowanego tasiemcem słonaczka przez flaminga, w którym tasiemiec może zamknąć swój cykl życiowy. Grupy czerwonych słonaczków są łatwiejsze do wypatrzenia przez flamingi, a ich barwnik nie jest rozkładany przez metabolizm ptaka i kumuluje się w piórach.

Przypisy

Bibliografia

• Eugeniusz Grabda (red.), 1985. Zoologia, bezkręgowce, tom II, część pierwsza (wydanie drugie zmienione), PWN, Warszawa 1985,
• Czesław Jura "Bezkręgowce. Podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy", Wyd PWN, 1997,
• Tomasz Wilanowski: Bezpancerzowce i tarczowce w akwarium (przedruk elektroniczny z "Akwarium" 3/88). [dostęp 2007-11-13].