Rumian psi

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Asteroideae

Rodzaj

rumian

Gatunek

rumian psi

Nazwa systematyczna

Anthemis cotula L.
Sp. pl. 2:894. 1753

Multimedia w Wikimedia Commons

Rumian psi (Anthemis cotula L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych.

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzimy obszar występowania to niemal cała Europa (bez Finlandii, Irlandii, Islandii), Azja Zachodnia, Kaukaz, Zakaukazie, Dagestan, Arabia Saudyjska, Afryka Północna, Madera i wyspy Kanaryjskie^[3]. Obecnie jednak jest to gatunek o kosmopolitycznym zasięgu, rozprzestrzenił się bowiem jako uciekinier z upraw lub gatunek zawleczony również na Azorach, w niektórych rejonach Afryki, w Australii, Nowej Zelandii i Ameryce Północnej^[3]. W Polsce występuje na całym terenie, po niższe położenia górskie, częsty jest w południowo-zachodniej części kraju.

Morfologia

Pokrój: Roślina zielna o nieprzyjemnym zapachu, naga lub słabo owłosiona^[4].
Łodyga: W dole często krzaczkowato rozgałęziona.
Liście: Dwu- lub trzykrotnie pierzastosieczne, złożone ze szczeciniastorównowąskich łatek o szerokości od 0,1 do 0,5 mm^[4].
Kwiaty: Zebrane w koszyczki o średnicy 12–26 mm. Kwiaty języczkowate białe, odginają się w dół po przekwitnieniu. Wąskolancetowate plewinki tylko w środkowej części koszyczka.
Owoce: Obłe niełupki z rzędami niewielkich guzków, delikatnie żeberkowane^[4].
Gatunki podobne: Rumian polny A. arvensis i ruski A. ruthenica różnią się szerszymi odcinkami liści (od 0,5 do 1 mm), brakiem cuchnącego zapachu; owockami bez drobnych guzków, ale za to nieco kanciastymi; obecnością plewinek na całym dnie koszyczka. Rumian ruski wyróżnia się dodatkowo kosmatym owłosieniem i frędzlowato postrzępionymi listkami okrywy^[4].

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna. Kwitnie od czerwca do września. Siedlisko: miejsca ruderalne, przydroża. Liście wydzielają dość silny zapach, przez wielu uważany za nieprzyjemny. Roślina jest lekko trująca.

Zastosowanie

Jest uprawiany jako roślina ozdobna
Dawniej wykorzystywany jako roślina lecznicza, obecnie zapomniany.

Uprawa

Najlepiej rośnie w pełnym słońcu, na przepuszczalnej glebie. Można uprawiać z nasion. Łatwo rozmnaża się przez podział jesienią lub wiosną, można też przez sadzonki pobierane latem. Zakwita późnym latem. Po przekwitnieniu roślinę usuwa się.

Zagrożenia i ochrona

Gatunek umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii VU (narażony)^[5].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ ^a ^b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-27].
↑ ^a ^b ^c ^d LucjanL. Rutkowski LucjanL., Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 1998, s. 478, ISBN 978-83-01-12218-8 .
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.