Przecław
Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia tej nazwy. |
miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||
Kościół parafialny Wniebowzięcia NMP | |||
| |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Powiat | mielecki | ||
Gmina | Przecław | ||
Prawa miejskie | 1471–1919, 2010 | ||
Burmistrz | Maciej Jemioło | ||
Powierzchnia | 16,04[1] km² | ||
Populacja (2020) • liczba ludności • gęstość |
| ||
Strefa numeracyjna | (+48) 17 | ||
Kod pocztowy | 39-320 | ||
Tablice rejestracyjne | RMI | ||
Położenie na mapie gminy Przecław | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego | |||
Położenie na mapie powiatu mieleckiego | |||
50°11′36″N 21°28′48″E/50,193333 21,480000 | |||
TERC (TERYT) | 1811074 | ||
SIMC | 0658828 | ||
| |||
Strona internetowa | |||
BIP |
Przecław – miasto[3] w Polsce położone w województwie podkarpackim, w powiecie mieleckim, w gminie Przecław; siedziba gminy Przecław, na lewym brzegu Wisłoki. Przez miasto, pomiędzy wzgórzami na których stoi zamek i kościół parafialny, przepływa potok o nazwie Słowik wpadający do Wisłoki[4].
W odległości ok. 2 km na wschód od miasta przebiega droga wojewódzka nr 985 i linia kolejowa nr 25 z przystankiem Tuszyma. Do niedawna linia kolejowa była w złym stanie i w latach 2009-2021 obsługiwała tylko ruch towarowy. Odległości drogowe od najbliższych miast to 16 km od Mielca i 20 km od Dębicy.
W Przecławiu działa rzymskokatolicka parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny należąca do dekanatu Mielec Południe w diecezji tarnowskiej.
Przecław leży w historycznej Małopolsce, w ziemi sandomierskiej[5]. Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1419 roku[6], położone było w drugiej połowie XVI wieku w powiecie pilzneńskim w województwie sandomierskim[7]. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie rzeszowskim.
Nazwa
Nazwę miejscowości w zlatynizowanej staropolskiej formie Przeczslaw wymienia w latach (1470–1480) Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis[8].
Historia
Najstarsza znana wzmianka o Przecławiu pochodzi z 1258. Wówczas istniał już w Przecławiu kościół. Najstarsza pisana wzmianka o osadzie zwanej Przedzlaw pochodzi z 1419.
W wiekach XV–XVI Przecław należał do rodziny Ligęzów. Kolejnymi właścicielami byli Krupkowie–Przecławscy.
Przecław utracił prawa miejskie w 1919[4]. 28 lipca 2009 Rada Ministrów zadecydowała o ponownym przyznaniu Przecławiowi praw miejskich od 1 stycznia 2010.
W 1910 na terenie parku zamkowego odkryto grób, którego powstanie szacuje się na czasy rzymskie.
Pałac w Przecławiu
Dokładnej daty budowy obiektu nie udało się ustalić do dnia dzisiejszego. Wiadomo, że pierwotnie był on drewniany i znajdował się w rękach Ligęzów do 1578. Następnie przeszedł w posiadanie rodziny Koniecpolskich. Na miejscu drewnianego dworu Andrzej Koniecpolski wzniósł murowany, piętrowy oraz podpiwniczony pałac, który do dnia dzisiejszego pełni rolę korpusu zamku przecławskiego.
Obecnie w budynku pałacu znajduje się restauracja i hotel. Obiekt częściowo jest też udostępniony do zwiedzania.
Demografia
- Piramida wieku mieszkańców Przecławia w 2014 roku[9].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2010 r.. [dostęp 2011-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-06)].
- ↑ Raport o stanie gminy za rok 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 5 [dostęp 2022-01-18]
- ↑ Dz.U. z 2009 r. nr 120, poz. 1000 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 lipca 2009 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i nazw gmin oraz siedzib ich władz, ustalenia granic niektórych miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta.
- ↑ a b Witold Jarosz: Fragment „Historii Parafii Przecław”. [dostęp 2012-05-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-03)].
- ↑ Feliks Kiryk, Zygmunt Ruta (red.): Da̜browa Tarnowska. Zarys dziejów miasta i powiatu. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa – Kraków 1974, s. 149.
- ↑ Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 155.
- ↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapy, plany, Warszawa 1993, k. 4
- ↑ Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, "Liber Beneficiorum", Aleksander Przezdziecki, Tom II, Kraków 1864, str.295.
- ↑ Przecław w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
Linki zewnętrzne
- Przecław, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 129 .
- Agata Dziekan-Łanucha: Zamek potomków Mikołaja Reya w Przecławiu. nowiny24.pl. [dostęp 2012-08-12].
- Opis miejscowości na stronie gminy
- p
- d
- e
Miasta na prawach powiatu | |
---|---|
Miasta powiatowe | |
Miasta gminne |
|
- p
- d
- e
- Siedziba gminy: Przecław
Wsie |
|
---|---|
Integralne części wsi |
|
- p
- d
- e
Miasta |
|
---|---|
Gminy miejskie | |
Gminy miejsko-wiejskie |
|
Gminy wiejskie |
|
- p
- d
- e
- Siedziba powiatu – Mielec
Przynależność wojewódzka |
|
---|---|
Miasta / Prawa miejskie (1920–34 →) |
|
Miasteczka (1920–34) |
|
Gminy miejskie (1920–39 → i 1945–75) | |
Gminy wiejskie zbiorowe (1934–39 →, 1945–54 i 1973–75) |
|
Gromady (1954–72) |
|
- p
- d
- e
Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich / praw miasteczka / praw osiedla; (2) wytłuszczono miasta/osiedla trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast; (4) OTP – osiedle typu miejskiego; (5) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.
Gminy miejskie |
|
---|---|
Gminy wiejskie z prawami miejskimi |
|
Gminy wiejskie z prawami miasteczka |
|
Źródła: Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294, Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 422, Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 420, Dymitrow M., 2015, Pojęcie miejskości w świetle reformy gminnej w Polsce międzywojennej, [in] Krzysztofik R., Dymitrow M. (Eds), Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, Gothenburg, s. 61–63 / 65–115.