Peptydoglikan

Ten artykuł od 2019-05 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Peptydoglikan, mureina – składnik ściany komórkowej bakterii^[1], zbudowany z nietypowych aminokwasów i połączonych w łańcuchy pochodnych cukrów. Chemicznie jest to biopolimer kwasu muraminowego i N-acetyloglukozaminy oraz tripeptyd: D-alanina, kwas D-glutaminowy i kwas mezodwuaminopimelinowy.

Cząsteczka mureiny składa się z długich łańcuchów polisacharydowych, usieciowanych przez mostki peptydowe. Każdy łańcuch polisacharydowy zbudowany jest z disacharydów utworzonych z N-acetyloglukozaminy i kwasu N-acetylomuraminowego^[2] połączonych wiązaniem β-1,4-glikozydowym. Właśnie na to wiązanie działa lizozym, jeden z osoczowych czynników obronnych człowieka (mechanizmów nieswoistej odporności (odpowiedź immunologiczna). Każda cząsteczka kwasu N-acetylomuraminowego jest połączona z pentapeptydem. Im więcej jest tych mostków peptydowych, tym gęstsze usieciowanie polimeru i sztywniejsza jego struktura. Mureina ma właściwości pirogenne i nasenne. Poziom jej usieciowania u bakterii Gram+ wynosi zazwyczaj blisko 100%, gorzej usieciowana u bakterii Gram− (20–30%)^[2].

Obecność dobrze usieciowanego peptydoglikanu sprawia, że bakterie Gram+ przybierają barwę fioletową pod wpływem płynu Lugola i gencjany. Fiolet krystaliczny, który łatwo wnika do wnętrza komórki, tworząc agregaty z płynem Lugola lub trichloroetylenoplatyną, nie może potem opuścić ściany komórkowej na skutek wielowarstwowej budowy peptydoglikanu^[2].

Funkcje mureiny

• chroni bakterie przed skutkami zmian ciśnienia osmotycznego środowiska, czynnikami fizycznymi, chemicznymi oraz urazami mechanicznymi
• spełnia role sita molekularnego, wykazując przy tym zdolność wiązania kationów metali ciężkich (Hg2+
  , Pb2+
  ) oraz jonów Mg2+
  stabilizujących strukturę komórek bakteryjnych
• szczelnie otacza komórkę, tworząc rodzaj woreczka (sacculus) warunkującego kształt bakterii.

Peptydoglikan ma również właściwości adiuwantowe, wzmacniające odpowiedź immunologiczną.

Przypisy