Opowieści kanterberyjskie
 | Ten artykuł dotyczy zbioru opowiadań. Zobacz też: hasło dotyczące opartego na nich filmu „Opowieści kanterberyjskie”. |
Opowieści kanterberyjskie (ang. Canterbury Tales) – zbiór opowiadań z XIV w. autorstwa Geoffreya Chaucera, historie opowiadane przez grupę pielgrzymów, zmierzających z Southwark do grobu Thomasa Becketa w Canterbury. Opowieści te zostały napisane w języku średnioangielskim.
Tekst i jego układ
Tekst jest nie tylko zabytkiem literatury, ale stanowi cenne źródło informacji dla językoznawców oraz historyków zainteresowanych myślą i postawami społecznymi w końcu XIV wieku.
Dzieło Chaucera jest bardzo wyrafinowane pod względem formalnym. Poeta wykorzystuje rymowany parzyście dziesięciozgłoskowiec i różnego rodzaju zwrotki, w tym strofę królewską[1].
Opowieści kanterberyjskie są zbudowane na zasadzie opowieści ramowej z jednym narratorem głównym i wieloma innymi narratorami, analogicznie do Dekamerona Giovanniego Boccaccia. Najważniejsze przedstawione historie to:
- Opowieść rycerza
- Opowieść młynarza
- Opowieść włodarza
- Opowieść damy z Bath
- Opowieść kwestarza
- Opowieść kucharza
- Opowieść giermka
- Opowieść woźnego
- Opowieść ziemianina
- Opowieść przekupnia relikwii
- Opowieść księdza z orszaku przeoryszy
- Opowieść szafarza
- Opowieść sługi kanonika
Dzieło było zamierzone na o wiele większą skalę (120 opowiadań), jednak poeta nie doprowadził go do końca.
Polskie tłumaczenia
Opowieści kanterberyjskie (w wyborze, głównie powiastki z gatunku fabliaux) na język polski przełożyła Helena Pręczkowska. Tłumaczenie to ukazało się w 1963 roku w Wydawnictwie Ossolineum. Opowieść rycerza przetłumaczył Przemysław Mroczkowski[2]. Jako pierwszy fragmenty prologu głównego przetłumaczył Jan Kasprowicz[3]. W 2021 roku nakładem Biblioteki Śląskiej ukazało się tłumaczenie Jarka Zawadzkiego; zdaniem wydawcy będzie to „pierwszy kompletny przekład arcydzieła średniowiecznej poezji narracyjnej”, zaś w pracach nad przekładem „uczestniczył Zespół Konsultacyjny złożony ze znawców literatury i kultury dawnej – anglistów, mediewistów i komparatystów”[4][5].
Aluzją do początku Opowieści kanterberyjskich jest pierwsza linijka Ziemi jałowej T.S. Eliota.
Film
W 1972 powstał film w reżyserii Piera Paolo Pasoliniego, który otrzymał Złotego Niedźwiedzia.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Joseph Berg Esenwein, Mary Eleanor Roberts, The art of versification. Revised edition, Springfield 1921, s. 111.
- ↑ Geoffrey Chaucer, Opowieść rycerza. Przełożył i przypisami oraz posłowiem opatrzył Przemysław Mroczkowski, Kraków 1988.
- ↑ Przekład znalazł się w antologii Poeci angielscy. Wybór poezyi, Lwów 1907.
- ↑ Bibliotheca Translata (informacje o serii oraz o działalności wydawniczej Biblioteki Śląskiej) [online], 20 stycznia 2021 .
- ↑ Drugie wydanie pierwszego pełnego przekładu „Opowieści kanterberyjskich” Geoffreya Chaucera już w przedsprzedaży - Biblioteka Śląska [online], katowice.pl [dostęp 2024-04-24] (pol.).
Linki zewnętrzne
- oryginał angielski z przypisami (format *.zip)
- Fragmenty kilku opowieści w przekładzie na język polski wierszem
- XV-wieczne oryginalne wydania Opowieści kanterberyjskich ze zbiorów British Library
- tekst Opowieści kanterberyjskich w języku średnio- i współczesnym angielskim
Kontrola autorytatywna (zbiór opowiadań):
- Britannica: topic/The-Canterbury-Tales
- Universalis: contes-de-canterbury
- Catalana: 0019622
