Komar egipski
| Aedes aegypti[1] | |||
| (Linnaeus, 1762) | |||
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | stawonogi | ||
| Gromada | owady | ||
| Podgromada | uskrzydlone | ||
| Rząd | |||
| Rodzina | komarowate | ||
| Rodzaj | Aedes | ||
| Gatunek | Aedes aegypti | ||
| Synonimy | |||
| | |||
| Zasięg występowania | |||
 | |||
| |||
| |||
Komar egipski[2] (Aedes aegypti lub Aëdes ægypti) – gatunek komara z rzędu muchówek (Diptera).
Morfologia
Przedstawiciele rodziny Culicidae (komarowate) posiadają smukłe ciało pokryte w większej części łuskami[3].
Na głowie znajdują się czułki. Służą one do wykrywania zapachów, u samców antenki są pierzaste i zawierają dodatkowo receptory słuchu. Na bokach głowy znajdują się złożone oczy[4]. Samice posiadają długi aparat kłująco-ssący ze szczecinkowatymi żuwaczkami i szczękami. Samce nie posiadają aparatu kłującego[5]. Przedstawiciele komara egipskiego są znacznie mniejsze od innych komarów, osiągają długość pomiędzy 3 – 4 mm. Ponadto posiadają oznakowanie w kształcie liry na tułowiu i białe pierścienie na odnóżach[6].
Występowanie
Początkowo komar egipski pochodził z Afryki, ale na skutek działalności człowieka rozprzestrzenił się na wszystkie tropikalne i subtropikalne regiony świata, między 45˚N a 35˚S szerokości geograficznej[6].
Ekologia
Komar egipski występuje głównie w ciepłych i wilgotnych miejscach w pobliżu ludzkich siedzib, w miastach oraz wsiach. Dorosłe osobniki w ciągu dnia przebywają w ciemnych lub słabo oświetlonych miejscach np. w szafach. Samice odżywiają się rankiem lub późnym popołudniem głównie ludzką krwią, szczególnie pobierając ją z okolic kostki. Samce żywią się sokami owoców. Larwa żyje w wodzie i odżywia się planktonem.
Samice składają jaja w małych, czystych zbiornikach wodnych. Jaja mogą oprzeć się wysychaniu przez okres roku. Gdy zostaną zalane wodą, wylęga się z nich larwa. Gdy jest wystarczająco ciepło, larwa osiąga stadium poczwarki, które jest krótkotrwałe.
Dorosłe osobniki giną przy niskich temperaturach. Samice żyją około miesiąca, natomiast samce umierają wcześniej[6].
Znaczenie w ochronie środowiska
Gatunek ten nie jest chroniony[6]. Komar egipski jest nosicielem żółtej febry oraz dengi, która występuje u ludzi i małp w strefie subtropikalnej i tropikalnej wszystkich kontynentów[7].
Znaczenie dla gospodarki
Komar egipski przez roznoszenie wirusa dengi jest odpowiedzialny za poważne problemy zdrowa publicznego, powodując znaczną śmiertelność oraz straty finansowe w większości regionów tropikalnych i subtropikalnych świata. Aby zapobiec rozprzestrzenianiu choroby stosowane są syntetyczne substancje chemiczne. Najbardziej popularną substancją jest DEET (N,N-Dietylo-m-toluamid), który jest głównym składnikiem dostępnych w sprzedaży repelentów na całym świecie[8].
Kierunki badań naukowych
Obecnie badane są możliwości zapobiegania rozprzestrzeniania wirusa dengi, którego wektorem jest komar egipski. Proponowane jest rozwiązanie minimalizujące koszty społeczne i ekonomiczne. Metoda ta polegałaby na stosowaniu środków owadobójczych tylko na początku sezonu, a następnie na kontroli biologicznej poprzez wprowadzenie sterylnych samców[9].
Przypisy
- ↑ a b c d e Aedes aegypti, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ HenrykH. Sander HenrykH., Mały Słownik Zoologiczny – Owady, 1979 .
- ↑ RalphR. Harbach RalphR., Family Culicidae Meigen, 1818, 2008 .
- ↑ John L.J.L. Capinera John L.J.L., Encyclopedia of Entomology, Tom 4., 2008 .
- ↑ NikołajN. Pławilszczikow NikołajN., Klucz do oznaczania owadów, 1972 .
- ↑ a b c d Robert MaynardR.M. Hutchins Robert MaynardR.M., Grzimek's Animal Life Encyclopedia Second Edition Volume 3 Insects, 2003 .
- ↑ CzesławC. Błaszczak CzesławC., Zoologia Stawonogi Tchawkodyszne, Tom 2 część 2, 2012 .
- ↑ RukpongR. Sanghong RukpongR., Remarkable repellency of Ligusticum sinense (Umbelliferae), a herbal alternative against laboratory populations of Anopheles minimus and Aedes aegypti (Diptera: Culicidae)., „Malaria Journal”, 2015 .
- ↑ Weverton O.W.O. Dias Weverton O.W.O., Elizabeth F.E.F. Wanner Elizabeth F.E.F., Rodrigo T.N.R.T.N. Cardoso Rodrigo T.N.R.T.N., Multiobjective optimization approach for combating Aedes aegypti using chemical and biological alternated step-size control, „Mathematical Biosciences”, 269, 2015, s. 37–47, DOI: 10.1016/j.mbs.2015.08.019 .
