Ketos

Ketos
Ketos (z lewej), Perseusz i Andromeda, malowidło na korynckim naczyniu czarnofigurowym, Stare Muzeum, Berlin
Raoul Lefèvre: Herakles i Hesjone, XV w.

Ketos (lp gr. Κῆτος Kētos ‘morski potwór’, ‘olbrzymia ryba’, ‘wieloryb’, łac. Cetus ‘wieloryb’, lm gr. Κήτεα Kḗtea, łac. Cetea) – w mitologii greckiej potwór morski[1].

Do najbardziej znanych potworów należeli: Ketos Aithiopios (łac. Cetus Aethiopius ‘potwór etiopski’; pustoszył Etiopię) i Ketos Troias (łac. Cetus Trojas ‘potwór trojański’; pustoszył Troję). Pierwszy, zabity przez Perseusza i przemieniony w gwiazdozbiór równikowy, uchodził za potomka Forkosa i Keto[2]. Drugi, uśmiercony przez Heraklesa, był również potomkiem Forkosa[3].

W starożytnej Grecji ketosem nazywano każde duże zwierzę wodne, np. wieloryby[1]. Mityczny Ketos, którego zgładził Perseusz, jest identyfikowany z gwiazdozbiorem Wieloryba (Cetus)[4]. Widnieje na niebie niedaleko konstelacji, Andromedy (Andromeda), Kasjopei (Cassiopeia), Cefeusza (Cepheus), Perseusza (Perseus), Pegaza (Pegasus), które są z nim mitologicznie powiązane[5][6].

Informacje w projektach siostrzanych
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Teksty źródłowe w Wikiźródłach

Przypisy

  1. ↑ a b Vojtech Zamarovský: Bohovia a hrdinovia antických bájí. Bratislava: Perfekt a.s., 1998, s. 235. ISBN 80-8046-098-1. (słow.).; polskie wydanie: Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej (Encyklopedia mitologii antycznej, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej).
  2. ↑ Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008, s. 31. ISBN 83-04-04673-3.
  3. ↑ PierreP. Grimal PierreP., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, JerzyJ. Łanowski (red.), MariaM. Bronarska (tłum.), Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo, 2008, s. 143, ISBN 978-83-04-04673-3, OCLC 297685612 .
  4. ↑ Anton Hajduk, Ján Štohl (red.): Encyklopédia astronómie. Bratislava: Obzor, 1987, s. 640–641. (słow.).
  5. ↑ Carlos Parada: Andromeda (All are constellations). maicar.com. [dostęp 2010-03-24]. (ang.).
  6. ↑ Carlos Parada: Constellations and Stars. maicar.com. [dostęp 2011-08-02]. (ang.).

Bibliografia

  • Aaron J. Atsma: Ketea. theoi.com. [dostęp 2010-03-22]. (ang.).
  • Aaron J. Atsma: Ketos Aithiopios. theoi.com. [dostęp 2010-03-15]. (ang.).
  • Aaron J. Atsma: Ketos Troias. theoi.com. [dostęp 2010-03-15]. (ang.).
  • Dzieje heroiczne. W: Zygmunt Kubiak: Mitologia Greków i Rzymian. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 438–439, 456. ISBN 83-7391-077-8.
  • Henry George Liddell, Robert Scott: A Greek-English Lexicon, 1940: κῆτος. perseus.tufts.edu. [dostęp 2011-07-31]. (ang.).
  • Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990, s. 47, 319, 372. ISBN 83-01-03529-3.
  • Carlos Parada: Bestiary (Sea-Monster). maicar.com. [dostęp 2010-03-28]. (ang.).
  • Marie Benediktová, Petra Písařová: Hvězdy – Názvosloví – Velryba. astronomia.zcu.cz. [dostęp 2010-03-29]. (cz.).