Jan ziębicki

Ten artykuł od 2014-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Jan ziębicki

Herb ks. ziębickiego
książę ziębicki
Okres	od 1410 do 1428
Dane biograficzne
Dynastia	Piastowie
Data urodzenia	między 1370 a 1390
Data śmierci	27 grudnia 1428
Ojciec	Bolko III ziębicki
Matka	Eufemia
Rodzeństwo	Henryk II ziębicki

Jan ziębicki (ur. między 1370 a 1390, zm. 27 grudnia 1428 w Starym Wielisławiu) – książę ziębicki w latach 1410–1428.

Jan był drugim pod względem starszeństwa (a najstarszym, który przeżył ojca) synem księcia ziębickiego Bolka III i księżniczki bytomskiej Eufemii. W chwili śmierci ojca Jan był już pełnoletni, w związku z czym bez przeszkód przejął władzę. Do 1420 rządy sprawował wspólnie z bratem Henrykiem. Podobnie, jak jego ojciec wiernie stał u boku swojego suwerena – rodu Luksemburgów^{[potrzebny przypis]}.

U progu swoich samodzielnych rządów Jan wziął udział w wojnie Polski z zakonem krzyżackim po stronie tych ostatnich. Uczestnictwo księcia ziębickiego, będącego na żołdzie krzyżackim ograniczyło się jednakże wyłącznie do bitwy pod Tucholą 4 listopada 1410. Przebieg bitwy nie jest dla księcia chwalebny, gdyż, podobnie jak i rycerze krzyżaccy, zbiegł z pola bitwy^{[potrzebny przypis]}.

6 stycznia 1420 Jan był obecny na zjeździe we Wrocławiu, gdzie wydano niekorzystny dla Polski wyrok w procesie z Krzyżakami.

Wpływ księcia na politykę względem Śląska był znikomy, gdyż fundusze malutkiego księstewka składającego się wyłącznie z Ziębic były bardzo ograniczone. Z tych powodów sporym zaskoczeniem dla historyków jest fakt ożenku Jana z wdową po potężnym magnacie polskim Spytku z Melsztyna Elżbietą (zmarłą w 1424), córką wojewody siedmiogrodzkiego Emeryka Lackfi(inne języki), wielkorządcy Siedmiogrodu. Przyniosło to Janowi Ziębickiemu olbrzymi posag i niezależność finansową^{[potrzebny przypis]}. Sprawa jest o tyle dziwna, że pierwszy mąż Elżbiety był współpracownikiem króla Polski Władysława Jagiełły, wroga suwerena Jana Zygmunta Luksemburczyka. Zresztą politykę wrogą Luksemburgom Elżbieta z powodzeniem kontynuowała poprzez swoje liczne kontakty, także po wyjściu za mąż za księcia ziębickiego. Małżeństwo to pozostało bezdzietne, tak więc Jan miał zostać ostatnim przedstawicielem ziębickiej linii Piastów^{[potrzebny przypis]}.

W 1428 r. nad księstwem zawisło niebezpieczeństwo interwencji wojsk husyckich. Początkowo, nie widząc szans zwycięstwa książę ziębicki razem z księciem brzeskim Ludwikiem II zawarł układ, w którym się zobowiązywał nie przeszkadzać w ruchach wrogich wojsk. Z nieznanych jednak przyczyn, dopiero co zaprzysiężone zawieszenie broni Jan złamał – przygotowując się do starcia zbrojnego^{[potrzebny przypis]}.

Książę zginął 27 grudnia 1428 w bitwie pod Starym Wielisławiem w Kotlinie Kłodzkiej stoczonej z husytami dowodzonymi przez Jana Kralovca. Przyczyną klęski był nierozważny atak na husycki szyk taborowy (wagenburg). Nierozważny, frontalny atak ciężkozbrojnego rycerstwa śląskiego zakończył się militarną katastrofą^[1]. Po śmierci księcia jego zwłoki zostały pochowane w kościele w Kłodzku, a w miejscu, w którym poległ, wzniesiono drewnianą kapliczkę^[2]. Na domniemanym miejscu śmierci księcia stoi kaplica wybudowana w latach 1904–1905 według projektu Ludwiga Schneidera^[3].

Księstwo ziębickie stało się częścią korony czeskiej, której posiadacze Luksemburgowie wyznaczyli miasto z okręgiem na ziemię zastawną. Stan ten utrzymał się do 1453 r., kiedy Ziębice zostały przekazane przez Władysława Pogrobowca – potężnemu czeskiemu magnatowi i umiarkowanemu husycie Jerzemu z Podiebradów.

Jan ziębicki w literaturze

Jan ziębicki jest jednym z bohaterów powieści Andrzeja Sapkowskiego: Narrenturm^[4] oraz Boży bojownicy.

Przypisy

Bibliografia

• JózefJ. Pilch JózefJ., Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska, Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 2005, ISBN 83-213-4366-X, OCLC 69480077 .brak strony (książka)
• Roland Gröger, Marek Sikorski: Na granicy legendy i wiary. Skarby sztuki i osobliwości ziemi kłodzkiej. Nowa Ruda: Wydawnictwo Ziemia Kłodzka, 1997, ISBN 83-900-960-6-4.
• Marek Plewczyński: Wojny Jagiellonów ze wschodnimi i południowymi sąsiadami Królestwa Polskiego w XV wieku. Wyd. 1. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2014. ISBN 978-83-7889-166-6.