Grubogonik
| Sminthopsis[a] | |||
| O. Thomas, 1887[1] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – grubogonik australijski (S. crassicaudata) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | ssaki | ||
| Podgromada | żyworodne | ||
| Nadrząd | torbacze | ||
| Rząd | |||
| Rodzina | niełazowate | ||
| Podrodzina | grubogoniki | ||
| Rodzaj | grubogonik | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Phascogale crassicaudata Gould, 1844 | |||
| Synonimy | |||
| | |||
| Gatunki | |||
| |||
| |||
| |||
Grubogonik[3] (Sminthopsis) – rodzaj ssaków z podrodziny grubogoników (Sminthopsinae) w obrębie rodziny niełazowatych (Dasyuridae).
Zasięg występowania
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Australii i południowo-wschodniej Papui-Nowej Gwinei[4][5][6].
Charakterystyka
Długość ciała (bez ogona) 5,2–13,5 cm, długość ogona 4–13,5 cm; masa ciała 10–70 g; samce są większe i cięższe od samic[5][7]. Większość gatunków w okresie suszy gromadzi tłuszcz w nasadzie ogona (stąd nazwa grubogoniki).
Systematyka
Rodzaj zdefiniował w 1845 roku angielski przyrodnik John Gould w książce swojego autorstwa o tytule The mammals of Australia[2], jednak nadana przez niego nazwa Podabrus okazała się zajęta przez rodzaj chrząszczy, który opisał w 1821 roku niemiecki przyrodnik Johann Fischer von Waldheim; nową nazwę dla rodzaju torbaczy ukuł w 1887 angielski zoolog Oldfield Thomas[1]. Jako gatunek typowy Gould wyznaczył grubogonika australijskiego (S. crassicaudata).
Etymologia
- Podabrus: gr. ποδαβρος „o delikatnych nogach”[8].
- Sminthopsis: gr. σμινθος sminthos „mysz”; οψις opsis „wygląd”[9].
Podział systematyczny
Do rodzaju należą następujące gatunki[10][4][3]:
- Sminthopsis granulipes Troughton, 1932 – grubogonik białoogonowy
- Sminthopsis youngsoni McKenzie & M. Archer, 1982 – grubogonik ciemny
- Sminthopsis hirtipes O. Thomas, 1898 – grubogonik włosonogi
- Sminthopsis psammophila W.B. Spencer, 1895 – grubogonik piaskowy
- Sminthopsis leucopus (J.E. Gray, 1842) – grubogonik białostopy
- Sminthopsis archeri Van Dyck, 1986 – grubogonik kasztanowy
- Sminthopsis butleri M. Archer, 1979 – grubogonik tropikalny
- Sminthopsis murina (Waterhouse, 1838) – grubogonik pospolity
- Sminthopsis gilberti Kitchener, Stoddart & Henry, 1984 – grubogonik zachodnio-australijski
- Sminthopsis ooldea Troughton, 1965 – grubogonik mysi
- Sminthopsis dolichura Kitchener, Stoddart & Henry, 1984 – grubogonik sucholubny
- Sminthopsis fuliginosa (Gould, 1852) – gruboogonik szarobrzuchy
- Sminthopsis crassicaudata (Gould, 1844) – grubogonik australijski
- Sminthopsis bindi Van Dyck, Woinarski & Press, 1994 – grubogonik rudawy
- Sminthopsis macroura (Gould, 1845) – grubogonik pustynny
- Sminthopsis froggatti (Ramsay, 1887)
- Sminthopsis stalkeri O. Thomas, 1906
- Sminthopsis virginiae (de Tarragon, 1847) – grubogonik rdzawolicy
- Sminthopsis douglasi AM. rcher, 1979 – grubogonik brązowy
Opisano również gatunek wymarły z pliocenu i plejstocenu Australii[11]:
- Sminthopsis floravillensis M. Archer, 1982
Uwagi
- ↑ Nowa nazwa dla Podabrus Gould, 1845.
- ↑ Młodszy homonim Podabrus G. Fischer, 1821 (Coleoptera).
Przypisy
- ↑ a b O. Thomas. On the specimens of Phascologale in the Museo Civico, Genoa, with notes on the allied species of the genus. „Annali del Museo Civico di Storia Naturale di Genova”. Serie 2.a. 4, s. 503, 1887. (ang.).
- ↑ a b J. Gould: The mammals of Australia. Cz. 1. London: Printed by Taylor and Francis, pub. by the author, 1863, s. ryc. 47. (ang.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 8–9. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 68–70. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b A. Baker: Family Dasyuridae (Carnivorous Marsupials). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 335–348. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Sminthopsis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-24].
- ↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 48–49. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 553.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 635.
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-07-27]. (ang.).
- ↑ M. Archer: Review of the dasyurid (Marsupialia) fossil record, integration of data bearing on phylogenetic interpretation, and suprageneric classification. W: M. Archer (red.): Carnivorous Marsupials. Cz. 2. Sydney: Royal Society of New South Wales, 1982, s. 397–443. ISBN 978-0-9599951-3-8. (ang.).
Bibliografia
- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
- Britannica: animal/dunnart
