Giannina Censi

Giannina Censi (ur. 25 stycznia 1913 w Mediolanie, zm. 5 maja 1995 w Vogherze) – włoska tancerka i choreografka. W latach 30. XX wieku była główną interpretatorką i choreografką tańców futurystycznych^[1]. Współpracowała z Filippo Tommaso Marinettim^[1][2]. Archiwum jej twórczości znajduje się w muzeum Mart w Rovereto^[1][2].

Życiorys

Rodzina

Urodziła się 25 stycznia 1913 roku w Mediolanie. Jej matka Carla Ferrario była pianistką i piosenkarką, siostrą lotnika Rosina Ferrario, ojciec Carlo Censi był kompozytorem i profesorem muzyki w Konserwatorium Muzycznym im. Giuseppe Verdiego w Mediolanie^[1][2].

Jej syn, Cristiano Censi, jest autorem, reżyserem i aktorem teatralnym, a także założycielem, wraz z Isabellą Del Bianco, Szkoły Aktorskiej Teatru Akcji^[1][2].

Edukacja

W 1926 zaczęła brać lekcje tańca u Angeliny Gini, nauczycielki w La Scala w Mediolanie, według metody opracowanej przez Enrico Cecchettiego. W 1929 zadebiutował w Teatrze Licinum w Erbie dwoma klasycznymi przedstawieniami: Alkestis Eurypidesa i Tajemnicą Persefony Ettore Romagnoli pod dyrekcją samego Romagnolego z zespołem tanecznym Jii Ruskaji. W tym samym roku zinterpretowała wiersz liryczny Stelle, słowa Pietro Karra z muzyką Piero Albergoniego oraz Taniec duchów szczytów w Pałacu Carducci w Como^[1]. W 1930 wyjechał do Paryża na lekcje baletu prowadzone przez Lubov Erogovą, pobierała lekcje flamenco i tańca indyjskiego u Uday Shankara i poznała Josephine Baker^[1][2][3].

Twórczość

Na początku lat trzydziestych Censi wykonywała liczne futurystyczne spektakle taneczne, w szczególności Aerodanza autorstwa Enrico Prampoliniego^[1][2]. 14 marca 1930 roku w Castello Sforzesco w Mediolanie była choreografką futurystycznych pantomim Oppio i Grottesco Meccanico, napisanych i wykonanych przez Flavio Gioia do muzyki Gian Francesco Malipiero i Riccardo Pick-Mangiagalli. W tym samym roku zaangażowała się w bardziej tradycyjne spektakle, m.in. Le danze della Jungla w Teatrze Miejskim w Piacenza (5 kwietnia), Mefistofeles Arrigo Boito w Teatro Massimo w Alessandrii (26 listopada) i Sen Carla Marii von Webera w Theatre degli Arcimboldi w Mediolanie (5 grudnia). Od 28 maja do 16 czerwca 1931 Giovanna Censi uczestniczyła w tournée teatralnym Simultanina, opartym na twórczości Filipoo Romasso Marinettiego.

W 1933 roku Censi została zatrudniona przez Riccardo Pick-Mangiagalliniego do roli Pierrota w operze Magiczny karylion w Teatrze San Carlo w Neapolu. W tym samym roku interpretuje i realizuje choreografię Alkestis Eurypidesa w reżyserii Romagnoliego na Littoriale w Bolonii oraz Grandi balletti Giuseppe Adamiego na targach w Padwie^[1][2][3]. W 1934 roku brała udział w pokazach futurystycznych w Cinema Garibaldi w Padwie (10 lutego), w Circolo artistico w Trieście (10 kwietnia) oraz w Teatro Convegno w Mediolanie, gdzie interpretowała wiersze Fortunato Depero l vento e Macchina monella (12 czerwca)^[1][2][3]. Później zajmowała się teatrem światła z zespołami Achille Maresca i Armando Fineschi, razem z Wandą Osiris i Riccardo Rilli^[1][2][3]. W 1936 roku po kontuzji łąkotki zrezygnowała z kariery tancerki i zajęła się nauczaniem tańca w Sanremo, Mediolanie, Genui (1954-1980) i Voghera (1960-1990)^[1][2].

W latach siedemdziesiątych Giovanna Censi była zaangażowana w badania nad tańcem futurystycznym, w szczególności w 1979 roku w program tańca futurystycznego w galerii sztuki Il Brandale w Savonie^[1]. W tym samym roku została włączona do wystawy poświęconej kobietom włoskiej awangardy w Centre for Italian Studies na Columbia University w Nowym Jorku, której kuratorką była Mirella Bentivoglio^[1]. W 1994 roku był konsultantem aerotańca w pokazie Pierpaolo Kossa W la macchina e lo stile d'acciaio na Biennale Tańca w Charleroi w Belgii^[1].

Zmarła 5. maja 1995 roku w Vogherze^[1][2].

Spuścizna

Od 4. września 1997 do 5. marca 1998 w Casa d'arte futurista Depero w Rovereto wystawiana byłą wystawa poświęcona Gianninie Censi zatytułowana Giannina Censi. Tańczący futuryzm^[3]. Archiwum Gianniny Censi jest przechowywane w Mart w Rovereto^[1][2][3].

Przypisy

Bibliografia

• Diana Barillari, Censi Giannina, in Godoli, E. (a cura di), Il Dizionario del Futurismo, Firenze, Vallecchi, 2001, pp. 252-253.
• Carlo Belloli, Giannina Censi negli anni Trenta danzava la poesia futurista, La Martinella, 1976.
• Leonetta Bentivoglio, Danza e futurismo in Italia. 1913–1933, La danza italiana, Theoria 1, 1984.
• Mirella Bentivoglio, From Page to Space, Mirella Bentivoglio e Franca Zoccoli (a cura di), The Women Artists of Italian Futurism. Almost Lost to History, New York, Midmarch Arts Press, 1997, pp. 43–51.
• Günter Berghaus, Danza futurista: Giannina Censi, Dance Theatre Journal, 1990.
• Günter Berghaus, Dance and the Futurist Woman, Dance Research, XI, n. 2, Oxford University Press, 1993.
• Elvira Bonfanti, Il corpo intelligente. Giannina Censi, Torino, Il Segnalibro, 1995.
• Anja Klock, Of Cyborg Technologies and Fascistized Mermaids: Giannina Censi's Aerodanze in 1930s Italy, in Theatre Journal, vol. 51, n. 4, dicembre 1999.
• Giovanni Lista, La scène futuriste, Parigi, Centre National de la Recherche Scientifique, 1989.
• Antonella Majocchi, La danza futurista, Futurismo Oggi, 1988.
• Antonella Majocchi, Giannina Censi in Simultanina, Futurismo Oggi, 1988.
• Elisa Vaccarino (a cura di), Giannina Censi. Danzare il futurismo, Milano, Electa, 1998.
• Lea Vergine, L'altra metà dell'avanguardia 1910–1940. Pittrici e scultrici nei movimenti delle avanguardie storiche, Milano, Il Saggiatore, 2005, pp. 150–151.
• Sakaya Yokota, La danza nel futurismo. Giannina Censi e la danza moderna, Wada Tadahiko e Matteo Casari (a cura di), Giappone e Italia. Le arti del dialogo, Bologna, I libri di Emil, 2013.