Gabriel V (patriarcha Serbii)

Gabriel

Gavrilo Dožić
Гaврилo Дoжић

Patriarcha Serbii

Kraj działania

Jugosławia

Data i miejsce urodzenia

17 maja 1881
Vrujci

Data i miejsce śmierci

7 maja 1950
Belgrad

Miejsce pochówku

Cerkiew katedralna świętego Michała Archanioła w Belgradzie

Patriarcha Serbii

Okres sprawowania

1938–1950

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Serbski Kościół Prawosławny

Chirotonia biskupia

4 grudnia 1911

Wybór patriarchy

21 lutego 1938

Multimedia w Wikimedia Commons

Sukcesja apostolska

Data konsekracji

4 grudnia 1911

Miejscowość

Belgrad

Miejsce

Sobór św. Michała Archanioła

Konsekrator

Dymitr (Pavlović)

Konsekrowani biskupi
Mikołaj (Jokanović)	29 czerwca 1938
Włodzimierz (Rajić)	30 października 1938
Wincenty (Prodanov)	1939
Walerian (Pribićević)	28 stycznia 1940
Arseniusz (Bradvarević)	4 lutego 1940
Joannicjusz (Lipovac)	11 lutego 1940
Walerian (Stefanović)	26 stycznia 1941
Makary (Đorđević)	22 marca 1947
Nikanor (Iličić)	3 czerwca 1947
Bazyli (Kostić)	8 czerwca 1947
Chryzostom (Vojinović)	15 czerwca 1947
Wissarion (Kostić)	29 czerwca 1947
Barnaba (Nastić)	19 sierpnia 1947
Emilian (Marinović)	17 lipca 1949

Współkonsekrowani biskupi
Ireneusz (Đorđević)	25 grudnia 1928

Gabriel V, imię świeckie Gavrilo Dožić, Гaврилo Дoжић (ur. 17 maja 1881 we Vrujci, zm. 7 maja 1950 w Belgradzie) – serbski duchowny prawosławny, patriarcha Serbskiego Kościoła Prawosławnego w latach 1938–1950.

Życiorys

Po ukończeniu szkoły w rodzinnej miejscowości kontynuował naukę w Belgradzie. W 1909 ukończył studia teologiczne na uniwersytecie ateńskim, tam też obronił pracę doktorską z teologii prawosławnej. 1 grudnia 1911 został wybrany nowym metropolitą eparchii raszko-prizreńskiej (chirotonia w dniu 4 grudnia 1911), awansowanej wkrótce potem do rangi archidiecezji.

W latach 1915–1918 był internowany przez władze austro-węgierskie w Ceglédzie. W listopadzie 1918 należał do grupy inicjatorów zjednoczenia Cerkwi czarnogórskiej i serbskiej.

W latach 1920–1938 sprawował urząd metropolity Czarnogóry i Przymorza. 21 lutego 1938 został wybrany 51. patriarchą Serbskiego Kościoła Prawosławnego. Udało mu się zakończyć konflikt pomiędzy rządem Jugosławii a Serbskim Kościołem Prawosławnym, dotyczącym konkordatu ze Stolicą Apostolską, zdejmując z premiera Stojadinovicia klątwę nałożoną przez patriarchę Barnabę. W marcu 1941 należał do zwolenników przewrotu antyrządowego, skierowanego przeciwko układowi o przystąpieniu Jugosławii do Osi.

6 kwietnia 1941, po niemieckich bombardowaniach Belgradu opuścił stolicę i schronił się w klasztorze Rakovica, a następnie w klasztorze Ostrog, skąd został przewieziony przez Niemców do Belgradu i umieszczony w areszcie domowym. W 1944 trafił do obozu koncentracyjnego w Dachau, ale już w grudniu 1944 został zwolniony i internowany w Wiedniu^[1]. Powrócił do kraju w listopadzie 1946. Był co prawda przeciwnikiem komunizmu, nie zgadzał się na wyodrębnienie Kościoła macedońskiego, ale do końca życia nie wystąpił oficjalnie przeciwko nowym władzom^[2].

Pochowany w soborze św. Michała Archanioła w Belgradzie.

Przypisy

↑ Philip Cohen, David Riesman, Serbia's secret war: propaganda and the deceit of history, Texas A&M University Press, 1996, s.59
↑ John Cox, The history of Serbia, Greenwood Publishing Group 2002, s.116

Bibliografia

Yugoslavism: histories of a failed idea, 1918–1992, DejanD. Djokić, London: Hurst, 2003, ISBN 1-85065-663-0, OCLC 51093251 .
Transformation des Rechts in Ost und West: Festschrift für Prof. Dr. Herwig Roggemann zum 70. Geburtstag, HerwigH. Roggemann, DirkD. Fischer, Berlin: BWV Verlag, 2006, s. 687, ISBN 3-8305-1197-3, OCLC 76824980 .

Metropolici Czarnogóry i Przymorza

Biskupi Zety	Hilarion (1220–1242) Germanus (1242–1261) Neofita (1261–1270) Eustacjusz I (do 1279) Germanus II (1286-1292) Michał I (1293) Andriej (1300) John (1304) Michał II (1305–1309)
Metropolici	David I (1391–1396) Arseniusz (1396–1417) Dawid II (1417–1435) Jeftimije (1434–1446) Józef (ok. 1453) Teodozjusz (1453) Visarion (1484-1494) Pachomije (1491) Bavila (1494–1520) Niemiecki III (1520) Pavle (1530) Romil I (1530) Vasilije (1532) Nikodim (1540) Makarije (1550–1558) Romil II (1559) Pachomije (1568–1573) Gerasim (1573) Dionizy (1577) Benjamin (1582–1591) Rufim (1593–1639) Mardarije Uskoković (1637-1661) Rufim II Boljević (1662-1685) Visarion Borilović (1685–1692) Sava Očinić (1694-1697) Daniel I (1697–1735) Sawa Petrowicz (1735–1781) Arsenije Plamenac (1781–1784) Piotr I Petrowić-Niegosz (1784–1830) Piotr II Petrowić-Niegosz (1833–1851) Nikanor (Ivanović) (1858–1860) Hilarion (Roganović) (1860–1882) Wissarion (Ljubiša) (1882–1884) Mitrofan (Ban) (1885–1920) Gabriel V (patriarcha Serbii) (1920–1938) Joannicjusz (Lipovac) (1940–1945) Józef (Cvijović) (1945–1946) Włodzimierza Rajicia (1946–1947) Arseniusz (Bradvarević) (1947–1961) Daniel (Dajković) (1961–1990) Amfilochiusz (Radović) (1990–2020) Joannicjusz (Mićović) (od 2021)

Biskupi Zety

Hilarion (1220–1242)
Germanus (1242–1261)
Neofita (1261–1270)
Eustacjusz I (do 1279)
Germanus II (1286-1292)
Michał I (1293)
Andriej (1300)
John (1304)
Michał II (1305–1309)

Metropolici

David I (1391–1396)
Arseniusz (1396–1417)
Dawid II (1417–1435)
Jeftimije (1434–1446)
Józef (ok. 1453)
Teodozjusz (1453)
Visarion (1484-1494)
Pachomije (1491)
Bavila (1494–1520)
Niemiecki III (1520)
Pavle (1530)
Romil I (1530)
Vasilije (1532)
Nikodim (1540)
Makarije (1550–1558)
Romil II (1559)
Pachomije (1568–1573)
Gerasim (1573)
Dionizy (1577)
Benjamin (1582–1591)
Rufim (1593–1639)
Mardarije Uskoković (1637-1661)
Rufim II Boljević (1662-1685)
Visarion Borilović (1685–1692)
Sava Očinić (1694-1697)
Daniel I (1697–1735)
Sawa Petrowicz (1735–1781)
Arsenije Plamenac (1781–1784)
Piotr I Petrowić-Niegosz (1784–1830)
Piotr II Petrowić-Niegosz (1833–1851)
Nikanor (Ivanović) (1858–1860)
Hilarion (Roganović) (1860–1882)
Wissarion (Ljubiša) (1882–1884)
Mitrofan (Ban) (1885–1920)
Gabriel V (patriarcha Serbii) (1920–1938)
Joannicjusz (Lipovac) (1940–1945)
Józef (Cvijović) (1945–1946)
Włodzimierza Rajicia (1946–1947)
Arseniusz (Bradvarević) (1947–1961)
Daniel (Dajković) (1961–1990)
Amfilochiusz (Radović) (1990–2020)
Joannicjusz (Mićović) (od 2021)

Patriarcha Serbii

Metropolita Žičy	św. Sawa I (1219–1233)
Metropolici Peći	Arseniusz I (1233–1263) św. Sawa II (1263–1271) Daniel I (1271–1272) Joannicjusz I (1272–1276) wakat Eustacjusz I (1279–1286) Jakub I (1286–1292) Eustacjusz II (1292–1309) Sawa III (1309–1316) Nikodem (1316–1324) Daniel II (1324–1337)
Patriarchowie serbscy rezydujący w Peći	Joannicjusz II (1337–1354) Sawa IV (1354–1375) Efrem (1375–1380) Spirydon (1380–1389) Efrem (drugi raz) (1389–1390) Daniel III (1390–1396) Sawa V (1396–1407) Daniel IV (1407) Cyryl I (1407–1418) Nikon (1418–1435) Teofan (1435–1446) Nikodem II (1446–1453) Arseniusz II (1453–1459) wakat Jan I (1508) wakat Marek (1524) wakat Paweł I (1527–1535) wakat Makary (1557–1572) Antoni (1572–1575) Gerazym (1575–1585) Sawwacjusz (1585–1586) Hieroteusz (1586–1591) Filip (1591–1592) Jan II (1592–1613) Paisjusz I (1613–1647) Gabriel I (1648–1655) Maksym I (1655–1672) Arseniusz III (1672–1691) Kalinik I (1691–1710) Atanazy I (1711–1712) Mojżesz (1712–1725) Arseniusz IX (1725–1737) Joannicjusz III (1739–1746) Atanazy II (1746–1752) Gabriel II (1752) Gabriel III (1752–1758) Wincenty I (1758) Paisjusz II (1758) Gabriel IV (1758–1759) Cyryl II (1759–1763) Bazyli (1763–1765) Kalinik II (1765–1766)
Metropolici, a następnie Patriarchowie karłowiccy	Arseniusz III (1691–1706) Arseniusz IV (1737–1748) Izajasz (1748–1749) Paweł (1749–1768) Jan (1768–1773) Wincenty (1774–1780) Mojżesz (1780–1790) Stefan (1790–1836) Stefan (1836–1841) Józef - jako metropolita (1842–1848) Józef - jako patriarcha (1848–1861) Samuel (1861–1870) Prokop (1874–1879) German (1879–1888) Jerzy II (1888–1907) Lucjan (1908–1913)
Patriarchowie Serbii	Dymitr (1920–1930) Barnaba (1930–1937) Gabriel V (1938–1950) Wincenty II (1950–1958) German (1958–1990) Paweł (1990–2009) Ireneusz (2010-2020) Porfiriusz (od 2021)