Fan Zhongyan
 | Ta osoba nosi chińskie nazwisko Fan. |
 | |||||||||
| Nazwisko chińskie | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
Fan Zhongyan (ur. 989, zm. 1052) – chiński uczony, polityk i reformator z czasów dynastii Song.
Pochodził z Xuzhou w prowincji Jiangsu[1]. Osierocony, zdobył jednak wykształcenie i zdał egzaminy urzędnicze na najwyższy stopień jinshi w 1015 roku[2].
Zwolennik konfucjanizmu, znawca Sześciu Klasyków, w szczególności Yijingu[2]; przyczynił się do ugruntowania pozycji tej księgi oraz Doktryny Środka jako kanonicznych tekstów filozofii konfucjańskiej. Cnotę nabożności synowskiej interpretował jako bezgraniczne poświęcenie się państwu. Zaciekły przeciwnik buddyzmu[1]. Popierał nauczanie Sun Fu i Hun Yuana, a do jego uczniów należał Zhang Zai; jego poglądy dotyczące m.in. kontroli nad własnymi pożądaniami, czyniły zeń prekursora neokonfucjanizmu[2].
Piastował wiele urzędów, m.in. w departamencie edukacji[2]. W latach 1040–1043 dowodził obroną północnych granic cesarstwa podczas wojny z państwem Xixia. W 1043 roku mianowany przez cesarza Renzonga kanclerzem. Próbował przeprowadzić reformy administracyjne, których program przedstawił w 10-punktowym memoriale przedłożonym dworowi. Jego działania obejmowały m.in. zwalczanie protekcjonizmu i korupcji, wzmocnienie lokalnych milicji jako podstawy obronności państwa i wprowadzenie do egzaminów urzędniczych przedmiotów praktycznych[3]. Działał na rzecz rozwoju szkolnictwa, zakładając akademię w Kaifengu i sieć szkół prefekturalnych w całym kraju. Choć reformy zostały poparte przez cesarza i wpływowego Ouyang Xiu, napotkały na opór konserwatywnych urzędników dworskich i ostatecznie zostały przerwane w 1044 roku, a samego Fana odesłano na prowincję. Znaczna część jego postulatów została zrealizowana później przez Wang Anshi[4].
Przypisy
- ↑ a b Fan Zhongyan, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2012-11-09] (ang.).
- ↑ a b c d Fan Chung-yen. W: Rodney L. Taylor: The Illustrated Encyclopedia of Confucianism. T. 1. New York: The Rosen Publishing Group, Inc., 2005, s. 175–176. ISBN 0-8239-4081-0.
- ↑ John King Fairbank: Historia Chin. Nowe spojrzenie. Warszawa-Gdańsk: Bellona/Marabut, 2004, s. 88. ISBN 83-11-09726-7.
- ↑ Mieczysław Jerzy Künstler: Dzieje kultury chińskiej. Wrocław: Ossolineum, 1994, s. 220. ISBN 83-04-03773-4.
Bibliografia
- China. A Historical and Cultural Dictionary, edited by Michael Dillon, Curzon Press, Richmond 1998.
Kontrola autorytatywna (osoba):
- Britannica: biography/Fan-Zhongyan
