Falkirk Wheel

Falkirk Wheel
Ilustracja
Państwo

 Wielka Brytania

Miejscowość

Falkirk, Szkocja

Droga wodna

Forth and Clyde Canal
Edinburgh and Glasgow Union Canal(inne języki)

Dane techniczne
Różnica poziomów

24 m

Rodzaj napędu

elektrohydrauliczny

Położenie na mapie Falkirk
Mapa konturowa Falkirk, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Falkirk Wheel”
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii
Mapa konturowa Wielkiej Brytanii, w centrum znajduje się punkt z opisem „Falkirk Wheel”
Położenie na mapie Szkocji
Mapa konturowa Szkocji, na dole znajduje się punkt z opisem „Falkirk Wheel”
Ziemia56°00′01″N 003°50′30″W/56,000278 -3,841667
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
animacja pracy Falkirk Wheel
Zobacz multimedia związane z tematem: Falkirk Wheel

Falkirk Wheel (pol. „diabelski młyn z Falkirk”[a]) – podnośnia obrotowa, służąca do transportu jednostek pływających pomiędzy kanałem Forth and Clyde, a kanałem Union(inne języki) o różnicy poziomów 24 m. Nazwana od pobliskiej miejscowości Falkirk w centralnej Szkocji.

22 maja 2002 roku królowa Elżbieta II otworzyła obiekt w trakcie obchodów Złotego Jubileuszu swego panowania. Otwarcie odbyło się z miesięcznym opóźnieniem, spowodowanym przedwczesnym otwarciem śluz przez wandali[1].

Zasada działania

Różnica poziomów pomiędzy dwiema taflami wody wynosi 24 m[b]. „Diabelski młyn z Falkirk” zaprojektowała brytyjskie przedsiębiorstwo Butterley Engineering. Średnica koła śluzy wynosi 35 m. Kształt ramion windy śluzy został zaprojektowany w nawiązaniu do kształtu celtyckiego dwuostrzowego topora – labrysa. Każde z dwóch równoległych ramion windy mieści obrotowo zamocowaną „gondolę” – dok o długości 25 m i pojemności 300 m³ wody, wyposażony w wodoszczelne wrota, do którego wpływa statek. Woda wraz ze statkiem łącznie waży 600[c] ton (wraz ze śluzowanymi jednostkami)[2]. Utrzymanie gondol – doków w poziomie podczas obrotu zapewnia przekładnia zębata. Windę zaprojektowano do pracy przy obciążeniu wiatrem do 13,8 m/s[3] (≤ 6° B). Czas cyklu śluzowania wynosi ok. 15 min – obrotu o 180° 5½ min.[4], szybciej niż pokonanie pochylni o podobnej różnicy poziomów[5]. Napęd śluzy należy do wysoce ekonomicznych. Zastosowano przekładnię z instalacją hydrauliczną: silnik hydrauliczny uruchamiany pompą hydrauliczną napędzaną silnikiem elektrycznym o mocy 22,5 kW. Całkowite zużycie energii na 1 cykl śluzowania, tj. 4 min pracy silnika, potrzebnej do wprowadzenia w ruch koła śluzy wynosi 1,5 kWh.

Zdjęcia

  • kolejne fazy obrotu Falkirk Wheel
    kolejne fazy obrotu Falkirk Wheel
  • panorama Falkirk Wheel
    panorama Falkirk Wheel
  • szczegóły mechanizmu przekładni obrotu gondoli – doku
    szczegóły mechanizmu przekładni obrotu gondoli – doku
  • widok wejścia do gondoli – doku w górnym położeniu od strony wejścia do akweduktu
    widok wejścia do gondoli – doku w górnym położeniu od strony wejścia do akweduktu

Uwagi

  1. ↑ Dosłownie: „koło z Falkirk”; lepiej oddaje[według kogo?] pol. „diabelski młyn z Falkirk”. Ang. Falkirk Wheel nawiązuje do Ferris Wheel – terminu pochodzącego od nazwiska konstruktora pierwszego diabelskiego młyna w Chicago, 1893 r. George’a Washingtona Gale’a Ferrisa, Jr..
  2. ↑ Zbliżoną różnicę poziomów 24,20 m posiada pochylnia „Oleśnica” na Kanale Elbląskim w Polsce; co w przybliżeniu odpowiada wysokości ośmiokondygnacyjnego budynku.
  3. ↑ Zgodnie z prawem Archimedesa, statek wpływający do doku – „gondoli”, wypiera tyle wody, ile sam waży. Podczas jałowego cyklu obrotu (bez statków) gondole wypełnione wodą również obciążone ciężarem 300 ton, co zapewnia stałość obciążeń działających na ramiona windy.

Przypisy

  1. ↑ Wheel back on roll after vandalism repair work news.scotsman.com, 14 October 2002. [Dostęp 18 września 2010].
  2. ↑ strona oficjalna śluzy Falkirk Wheel: schemat działania windy wraz z systemem obracania ramion i gondoli. [dostęp 2008-11-17]. (ang.).
  3. ↑ Podstawowe dane i wyniki obliczeń za stroną producenta wykorzystanego w obliczeniach oprogramowania: MES: opis obliczeń obciążeń i podstawowe dane techniczne ze strony opisu projektu „Falkirk Wheel”. [dostęp 2008-11-20]. (ang.).
  4. ↑ strona oficjalna śluzy Falkirk Wheel: filmy ukazujące działanie windy. [dostęp 2008-11-17]. (ang.).
  5. ↑ Rejonowy Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku: parametry pochylni „Oleśnica” na Kanale Elbląskim – czas przejazdu ok. 20 – 30 min. [dostęp 2010-04-22]. (pol.).

Linki zewnętrzne

  • strona Falkirk Wheel. [dostęp 2008-11-17]. (ang.).
  • szczegóły projektu Falkirk Wheel. [dostęp 2008-11-17]. (ang.).