Czyściec roczny : Zasięg występowania, Morfologia, Biologia i ekologia, Zmienność Wikipedia, wolna encyklopedia

Czyściec roczny

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

jasnotowate

Rodzaj

czyściec

Gatunek

czyściec roczny

Nazwa systematyczna

Stachys annua (L.) L.
Sp. Pl., ed. 2.: 813 (1763)^[3]

Synonimy

Betonica annua L.
Olisia annua (L.) Fourr.
Prasium stachydium E.H.L.Krause
Stachys betonica Crantz^[3]

Multimedia w Wikimedia Commons

Czyściec roczny (Stachys annua (L.) L.) – gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych.

Zasięg występowania

Występuje w środkowej i południowej Europie oraz na terenach Azji o klimacie umiarkowanym (Azja Zachodnia, Kaukaz, Syberia)^[3]. Zadomowiony w północnej Europie i na Wyspach Brytyjskich, na Rosyjskim Dalekim Wschodzie i wschodniej części Ameryki Północnej^[3]. W Polsce gatunek rozpowszechniony na wyżynach, rozproszony na nizinach, a w wyższych górach go brak^[4].

Morfologia

Pokrój: Roślina jednoroczna, rozgałęziona o wysokości od 10 do 30 cm.
Łodyga: Wzniesiona, silnie rozgałęziona.
Liście: Ogonkowe, podługowato-lancetowate, prawie nagie, o długości od 2 do 6 cm.
Kwiaty: Żółtawobiałe, skupione w nibyokółki po 4-6.

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna. W Polsce kwitnie od czerwca do października. Rośnie na polach, na terenie winnic oraz nieużytków. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Caucaliodion lappulae^[5].

Zmienność

Wyróżnia się trzy podgatunki^[3]:

Stachys annua subsp. annua
Stachys annua subsp. ammophila (Boiss. & C.I.Blanche) Sam.
Stachys annua subsp. cilicica (Boiss.) R.Bhattacharjee

Zagrożenia i ochrona

Umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii VU (narażony)^[6].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Stachys annua (L.) L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-01-05] .
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 536, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.