Cyzapryd

Cyzapryd

izomer 3R,4S (u góry) i 3S,4R (u dołu)
Nazewnictwo Inne nazwy i oznaczenia cisapryd, cizapryd, cysapryd
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C23H29ClFN3O4
Masa molowa	465,95 g/mol
Identyfikacja
Numer CAS	81098-60-4 260779-88-2 (monohydrat)
PubChem	2769
DrugBank	DB00604
Właściwości Rozpuszczalność w wodzie 2,71 mg/l[1] Temperatura topnienia 110 °C[1] logP 3,3[1]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2017-12-20] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanej karty charakterystyki cisapryd monohydrat Niebezpieczeństwo Zwroty H H318 Zwroty P P280, P305+P351+P338
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC	A03FA02
Multimedia w Wikimedia Commons

Cyzapryd, cisapryd, cizapryd, cysapryd – organiczny związek chemiczny, lek prokinetyczny, zwiększający motorykę górnego odcinka przewodu pokarmowego. Jest agonistą receptorów serotoninowych 5HT-4 i zwiększa wydzielanie acetylocholiny w zakończeniach nerwowych śródściennych splotów nerwowych przewodu pokarmowego (pośrednie działanie parasympatykomimetyczne)^[2]. Jest ponadto słabym antagonistą receptorów 5HT-3 i 5HT1^[3]. Został odkryty w Janssen Pharmaceutica(inne języki) w 1980 roku i był sprzedawany pod nazwą handlową Propulsid^{[potrzebny przypis]} aż do 2000 roku, w którym został wycofany, ze względu na silne działania niepożądane^[4]. Na polskim rynku dostępny jako lek pod nazwą Gasprid^[2].

Działanie

Działania cyzaprydu, w zależności od narządu docelowego obejmują:

• w przełyku – pobudzenie perystaltyki, zmniejszenie zalegania pokarmu, zwiększenie napięcia dolnego zwieracza przełyku, zapobieganie refluksowi żołądkowo-przełykowemu
• w żołądku – zwiększenie napięcia błony mięśniowej, poprawę koordynacji odźwiernikowo-dwunastniczej, zmniejszenie zalegania, zapobieganie zarzucaniu treści dwunastniczej do żołądka; zwiększenie kurczliwość żołądka i dwunastnicy i przyspieszenie ich opróżniania; nie zwiększa wydzielania kwasu solnego
• w jelicie cienkim i grubym – pobudzenie perystaltyki, przyspieszenie pasażu zawartości.

Cyzapryd nie pobudza receptorów muskarynowych i nikotynowych, nie hamuje też aktywności acetylocholinoesterazy. W dawkach terapeutycznych nie blokuje receptorów dopaminergicznych, a ze względu na małe powinowactwo do nich rzadko zwiększa stężenie prolaktyny w osoczu.

Po podaniu doustnym wchłania się szybko i niemal całkowicie, a początek działania występuje po ok. 30–60 min od przyjęcia. W znacznym stopniu ulega metabolizmowi jelitowemu oraz efektowi pierwszego przejścia w wątrobie, dlatego dostępność biologiczna wynosi 40–50% (dostępność biologiczna jest większa, jeżeli lek przyjmowany jest 15 min przed posiłkiem). W 97% wiąże się z białkami osocza (głównie z albuminą). Osiąga maksymalne stężenie we krwi po 1–2 h. Okres półtrwania wynosi około 10 godzin. Jest metabolizowany przy udziale cytochromu CYP3A4, głównie w procesie utleniającej N-dealkilacji oraz aromatycznej hydroksylacji. Wydalany jest w postaci nieaktywnych metabolitów w 50% z moczem i 50% z kałem. Niewydolność nerek nie wpływa na farmakokinetykę cyzaprydu. U osób z niewydolnością wątroby T_1/2 może ulec wydłużeniu^[2].

Wskazania

Leczenie ostrego i ciężkiego zaostrzenia objawowego przewlekłego idiopatycznego lub występującego w przebiegu cukrzycy opóźnienia opróżniania żołądka (gastroparezy), gdy inne metody leczenia są nieskuteczne.

Przeciwwskazania

• doustne lub pozajelitowe stosowanie leków, będących silnymi inhibitorami cytochromu P 450 3A4 (CYP 3A4) np. leków przeciwgrzybiczych, pochodnych azolowych, antybiotyków makrolidowych, inhibitorów proteaz HIV, nefazodonu
• przyjmowanie równocześnie leków, które mogą powodować częstoskurcz komorowy typu torsade de pointes lub wydłużających odstęp QT
• przyjmowanie acenokumarolu (wzrost ryzyka krwawienia)^[3]
• hipokaliemia lub hipomagnezemia
• klinicznie istotna bradykardia
• inne, klinicznie istotne zaburzeniach rytmu
• niewyrównana niewydolność krążenia
• wrodzone wydłużenie odstępu QT lub wrodzone wydłużenie odstępu QT w wywiadzie rodzinnym
• nietolerancja fruktozy, w zespole złego wchłaniania glukozy i galaktozy
• sytuacja, gdy pobudzenie motoryki przewodu pokarmowego może być niebezpieczne (organiczne niedrożności)^[5]

Działania niepożądane

Często:

• przemijające kurcze brzucha, burczenie w brzuchu i biegunka

Niezbyt często:

• wysypka, pokrzywka, świąd
• łagodne i przemijające bóle głowy lub zawroty głowy
• zależne od dawki częste oddawanie moczu

Rzadko:

• przemijająca ginekomastia
• mlekotok, niekiedy z towarzyszącą hiperprolaktynemią

W pojedynczych przypadkach:

• drgawki
• objawy pozapiramidowe

Mogą także wystąpić przemijające zaburzenia czynności wątroby z cholestazą lub bez oraz skurcz oskrzeli^[2], a także uczucie zmęczenia i zawroty głowy^[6]. Działania niepożądane są również związane z blokowaniem kanałów potasowych kardiomiocytów^[3]. Odnotowano przypadki wydłużenia odstępu QT lub ciężkie, czasem prowadzące do śmierci komorowe zaburzenia rytmu, jak częstoskurcz komorowy typu torsade de pointes, częstoskurcz komorowy oraz migotanie komór. W większości przypadków działania te wystąpiły u pacjentów, którzy przyjmowali jednocześnie inne leki, w tym inhibitory CYP3A4 lub mieli chorobę serca w wywiadzie albo czynniki ryzyka rozwoju zaburzeń rytmu serca^[2].

Przypisy