Acetonitryl

Na tę stronę wskazuje przekierowanie z „ACN”. Zobacz też: artykuł o przedsiębiorstwie ACN.

Acetonitryl

Nazewnictwo

Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
PIN	acetonitryl^[1]
inne	etanonitryl^[1]
Inne nazwy i oznaczenia
cyjanometan, cyjanek metylu, ACN, AC

Ogólne informacje

Wzór sumaryczny

C₂H₃N

Inne wzory

CH
3CN, CH
3−C≡N, MeCN

Masa molowa

41,05 g/mol

Wygląd

przezroczysta, bezbarwna ciecz^[2]

Identyfikacja

Numer CAS

75-05-8
71635-16-0 (znakowany 3
H)
7183-56-4 (znakowany 14
C)

PubChem

6342

SMILES
CC#N

InChI
InChI=1S/C2H3N/c1-2-3/h1H3
InChIKey
WEVYAHXRMPXWCK-UHFFFAOYSA-N

Właściwości

Gęstość
0,7857 g/cm³ (20 °C)^[3]; ciecz

Rozpuszczalność w wodzie
681 g/kg (−3 °C)^[5] 464 g/kg (−10 °C)^[5]
w innych rozpuszczalnikach
mieszalny z etanolem, acetonem^[2], eterem dietylowym, benzenem, CCl 4^[3]

Temperatura topnienia	−44 °C^[3]
Temperatura wrzenia	81,6 °C^[3]
Punkt krytyczny	272,32 °C^[6]; 4,88 MPa^[6]; 0,237 g/cm³^[6]
logP	−0,34^[4]
Współczynnik załamania	1,3442 (589 nm, 30 °C)^[3]
Lepkość	0,369 mPa·s^[7]
Napięcie powierzchniowe	28,66 mN/m (25 °C)^[8] 25,51 mN/m (50 °C)^[8]

Budowa

Moment dipolowy	3,92519 D^[9]

Niebezpieczeństwa

Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2024-05-10]

Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów

Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI^[10] z uzupełnieniem na podstawie karty charakterystyki^[11]

Niebezpieczeństwo

Zwroty H

H225, H302, H312, H319, H332

Zwroty P

P210, P280, P301+P312, P303+P361+P353, P304+P340+P311, P305+P351+P338^[11]

NFPA 704

Na podstawie
podanego źródła^[12]

Temperatura zapłonu

6 °C^[7]

Temperatura samozapłonu

524 °C^[7]

Granice wybuchowości

3,0–16,0%^[7]

Numer RTECS

AL7700000

Dawka śmiertelna

LD₅₀ 2460 mg/kg (szczur, doustnie)

Podobne związki

akrylonitryl, propanonitryl, benzonitryl, kwas octowy, acetamid, aminoacetonitryl, propyn, cyjanamid

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Multimedia w Wikimedia Commons

Acetonitryl, cyjanometan, CH
3C≡N – organiczny związek chemiczny, najprostszy nitryl (nitryl kwasu octowego). Acetonitryl jest łatwopalny, ma eterowy zapach, bez ograniczeń miesza się z wodą. Jest mało reaktywny dlatego jest popularnie stosowany jako rozpuszczalnik m.in. w chromatografii (LC, HPLC), elektrochemii, syntezie organicznej i nieorganicznej. Acetonitryl jest szkodliwy dla zdrowia. Jest stosowany do otrzymywania poliacetonitrylu.

Przypisy

↑ ^a ^b Henri A.H.A. Favre Henri A.H.A., Warren H.W.H. Powell Warren H.W.H., Nomenclature of Organic Chemistry. IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013, wyd. 1, Royal Society of Chemistry, International Union of Pure and Applied Chemistry, 2014, s. 902, DOI: 10.1039/9781849733069, ISBN 978-0-85404-182-4 (ang.).
↑ ^a ^b Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Haynes 2014 ↓, s. 3-6.
↑ Haynes 2014 ↓, s. 5-196.
↑ ^a ^b Haynes 2014 ↓, s. 5-156.
↑ ^a ^b ^c Haynes 2014 ↓, s. 6-59.
↑ ^a ^b ^c ^d Haynes 2014 ↓, s. 15-13.
↑ ^a ^b Haynes 2014 ↓, s. 6-182.
↑ Haynes 2014 ↓, s. 9-53.
↑ acetonitrile, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2024-05-10] (ang.).
↑ ^a ^b Acetonitryl (nr 271004) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2016-03-25]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ Acetonitrile (nr 14261) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2016-03-25]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)