Ślazowiec

Ślazowiec

Sida rhombifolia
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	ślazowce
Rodzina	ślazowate
Rodzaj	ślazowiec
Nazwa systematyczna
Sida L. Sp. Pl.: 683 (1753)[3]
Typ nomenklatoryczny
S. rhombifolia L.[4]
Synonimy
Diadesma Raf. Dictyocarpus Wight Fleischeria Steud. Lamarkia Medik. Malvinda Boehm. Pseudomalachra (K.Schum.) Monteiro Side St.-Lag.[3]
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Ślazowiec (Sida L.) – rodzaj roślin z rodziny ślazowatych. Należy do niego co najmniej 249 gatunków^[3]. Występują one na wszystkich kontynentach w strefie międzyzwrotnikowej i częściowo w strefach umiarkowanych na półkuli północnej sięgając po wschodnie Chiny i Japonię oraz wschodnie i środkowe Stany Zjednoczone, a na półkuli południowej po południową Australię i Afrykę oraz północną Argentynę^[3]. Większość gatunków rośnie na kontynentach amerykańskich^[5]. Drugim centrum zróżnicowania rodzaju jest Australia, gdzie występuje ok. 90 gatunków^[6]. Rośliny te na ogół rosną w miejscach nasłonecznionych, na glebach przepuszczalnych^[7].

Liczne gatunki z tego rodzaju to rośliny włóknodajne (do ważniejszych należy ślazowiec rombolistny Sida rhombifolia^[6]). Niektóre uprawiane są jako rośliny ozdobne w ogrodach naturalistycznych^[7]. Niektóre wykorzystywane są jako rośliny lecznicze, a Sida cordifolia wykorzystywana jest w terapiach odchudzających^[6]. Ślazowiec pensylwański Sida hermaphrodita wykorzystywany jest jako roślina energetyczna, produkująca dużą ilość biomasy nawet na słabych siedliskach^[8].

Morfologia

Pokrój

Zielne rośliny wieloletnie lub jednoroczne, rzadko drewniejące półkrzewy i krzewy. Ich łodygi są płożące do prosto wzniesionych^[7][5], osiągają do 2 m wysokości^[5]. Pędy nagie lub owłosione, w tym drugim przypadku występować mogą włoski pojedyncze, gwiazdkowate i gruczołowate^[7][5].

Liście

Skrętoległe, rzadko dwurzędowe^[9]. Liście są ogonkowe lub siedzące, u nasady z trwałymi przylistkami^[9]. Pojedyncze, jajowate do równowąskich^[10], całobrzegie lub w różny sposób piłkowane, ząbkowane lub karbowane, czasem (tylko u Sida hermaphrodita) także klapowane dłoniasto^[7][9]. Na liściach brak pozakwiatowych miodników^[5].

Kwiaty

Kwiaty wyrastają pojedynczo lub parami wyrastając w kątach liści lub szczytowe, często zebrane w grona i wiechy, rzadko baldachy i główki^[7]. Kieliszka brak^[10][7]. Działki kielicha w liczbie 5, ale u nasady zwykle z 10 żebrami^[10], w znacznym stopniu zwykle zrośnięte, w efekcie kielich ma kształt kubkowaty lub dzwonkowaty^[7]. Płatki, także w liczbie 5, większe od działek, zrośnięte tylko u nasady, najczęściej żółte^[7], poza tym: białe, pomarańczowe, różowe do fioletowych, czasem ciemniejsze u nasady^[10]. Pręciki liczne, zrośnięte w owłosioną lub nagą rurkę otaczającą słupkowie^[7][5]. Jednokomorowych zalążni, zawierających pojedyncze zalążki, jest od 5 do 10 i tyle samo jest szyjek słupków, zakończonych główkowatymi znamionami^[5][7].

Owoce

Rozłupnie złożone z 5–14 jednokomorowych rozłupek zawierających pojedyncze nasiono^[10]. Owoce rozpadają się lub nie, często pokryte są gwiazdkowatymi włoskami, na szczycie też często z dwoma kolcami^[10][5].

Systematyka

Rodzaj z plemienia Malveae z podrodziny ślazowych Malvoideae Burnett z rodziny ślazowatych Malvaceae^[11]. Ślazowiec pensylwański Sida hermaphrodita wyodrębniany jest w niektórych ujęciach do monotypowego rodzaju Ripariosida (jako R. hermaphrodita (L.) Weakley & D.B. Poind.)^[12][13].

Wykaz gatunków^[3][14]

Przypisy