Śląski Oddział Straży Granicznej

Śląski Oddział Straży Granicznej
im. nadkom. Józefa Bocheńskiego
Logo
Ilustracja
Komenda ŚlOSG w Raciborzu (sierpień 2017)
Państwo

 Polska

Data utworzenia

1991; 2016

Data likwidacji

2013;

Siedziba

Racibórz

Komendant Oddziału

gen. bryg. SG
Andrzej Jakubaszek

Zastępcy komendanta

płk SG Adam Kurek[1]
ppłk SG Grzegorz Drożyński[1]

Adres
47-400 Racibórz
ul. gen. Jarosława Dąbrowskiego 2
Położenie na mapie Raciborza
Mapa konturowa Raciborza, w centrum znajduje się punkt z opisem „Śląski Oddział Straży Granicznejim. nadkom. Józefa Bocheńskiego”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Śląski Oddział Straży Granicznejim. nadkom. Józefa Bocheńskiego”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Śląski Oddział Straży Granicznejim. nadkom. Józefa Bocheńskiego”
Położenie na mapie powiatu raciborskiego
Mapa konturowa powiatu raciborskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Śląski Oddział Straży Granicznejim. nadkom. Józefa Bocheńskiego”
Ziemia50°05′42″N 18°12′37″E/50,095000 18,210278
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Tablica upamiętniająca patrona oddziału umieszczona przy drzwiach wejściowych do budynku komendy oddziału (luty 2024)

Śląski Oddział Straży Granicznej imienia nadkom. Józefa Bocheńskiego z siedzibą w Raciborzu – jeden z dziewięciu oddziałów Straży Granicznej ochraniający granicę polsko-czeską i polsko-słowacką[a]. Oddział został zlikwidowany 30 czerwca 2013 i reaktywowany 1 września 2016. Przywrócona jednostka obejmuje obszar województwa śląskiego i opolskiego z placówkami SG w: Opolu, Bielsku-Białej, Rudzie Śląskiej, Katowicach-Pyrzowicach[2], Sosnowcu[3] oraz w Częstochowie[4].

Formowanie i zmiany organizacyjne

Tablice informacyjne (sierpień 2017)

7 maja 1991 Komendant Główny Straży Granicznej płk prof. dr hab. Marek Lisiecki wydał zarządzenie nr 021 na mocy którego 16 maja 1991 rozwiązano Górnośląską Brygadę Wojsk Ochrony Pogranicza w Gliwicach. Jednocześnie na mocy tego zarządzenia został utworzony Śląski Oddział Straży Granicznej w Raciborzu według etatu nr 44/07 o stanie osobowym 681 funkcjonariuszy i 77 pracowników urzędów państwowych[5].

Decyzją nr 27 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 26 maja 1993 nadano Śląskiemu Oddziałowi Straży Granicznej w Raciborzu imię „Powstańców Śląskich” oraz sztandar[6]. Uroczyste wręczenie sztandaru miało miejsce 10 listopada 1993 na Górze św. Anny.

Zarządzeniem nr 64 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 2 listopada 2010 określono i wprowadzono symbol Śląskiego Oddziału Straży Granicznej[7].

Śląski Oddział Straży Granicznej funkcjonował do 30 czerwca 2013, kiedy to zmieniono nazwę na Śląsko-Małopolski Oddział Straży Granicznej z siedzibą w Raciborzu[8].

Izba tradycji, sztandar ŚlOSG (luty 2024)

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 27 kwietnia 2016 w sprawie utworzenia Karpackiego Oddziału Straży Granicznej oraz zmiany rozporządzenia w sprawie utworzenia oddziałów Straży Granicznej[9] Śląsko-Małopolski Oddział Straży Granicznej z dniem 1 września zmienił nazwę na Śląski Oddział Straży Granicznej im. nadkom. Józefa Bocheńskiego z siedzibą w Raciborzu[2].

Zarządzeniem nr 81 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 28 lipca 2016, załącznik nr 9, określono i wprowadzono nowy symbol Śląskiego Oddziału Straży Granicznej[10].

Zasięg terytorialny

Komenda Oddziału – Pomnik „Pamięci funkcjonariuszy Straży Granicznej, żołnierzy i oficerów Korpusu Ochrony Pogranicza zamordowanych w 1940 przez NKWD Zbrodnia Katyńska“. (sierpień 2017)

Śląski Oddział Straży Granicznej powstał na bazie Górnośląskiej Brygady WOP. Ochraniał granicę państwową od znaku granicznego nr III/348 (włącznie) do znaku granicznego nr IV/170 (wyłącznie). Zabezpieczał odcinek polsko-czechosłowackiej granicy o łącznej długości 242,99 km od Godowa po Gierałcice[11].

1 grudnia 1998 Śląski Oddział przejął pod ochronę dalsze 76 km odcinka granicy ze zlikwidowanego Beskidzkiego OSG. Był w tym czasie odpowiedzialny za ochronę granicy z Czechami na długości 320 km od znaku granicznego nr I/1 (włącznie) do znaku granicznego nr II/170 (wyłącznie). Strefa nadgraniczna objęła swym zasięgiem: 31 gmin, na obszarze województwa śląskiego (powiaty: bielski, cieszyński, pszczyński, Jastrzębie-Zdrój, Żory, Rybnik, wodzisławski, raciborski) 16 gmin na terenie województwa opolskiego (powiaty: głubczycki, prudnicki, nyski (częściowo), krapkowicki, kędzierzyńsko-kozielski)[12].

12 stycznia 2002 przejął pod ochronę dalsze 32 km odcinka granicy od Sudeckiego OSG i ochraniał granicę na odcinku 358,04 km od znaku granicznego nr I/1 (włącznie) do znaku granicznego nr II/200 (wyłącznie), obejmujący województwo śląskie z wyłączeniem powiatu żywieckiego oraz wchodząca w skład powiatu cieszyńskiego część obszaru gminy Istebna na północ od linii biegnącej od znaku granicznego nr I/1 na granicy państwowej Rzeczypospolitej Polskiej z Republiką Czeską, do mostu na potoku Czadeczka, prawym brzegiem potoku Czadeczka do zetknięcia się granicy miejscowości Jaworzynka, Koniaków i Istebna, dalej granicą miejscowości Koniaków i Istebna do granicy gmin Istebna i Milówka oraz województwo opolskie[13].

1 stycznia 2005 zasięg terytorialny oddziału obejmował województwo śląskie: (z wyłączeniem powiatu żywieckiego) i z powiatu cieszyńskiego części obszaru gminy Istebna położoną na północ od linii biegnącej od znaku granicznego nr I/1 na granicy państwowej z Republiką Czeską, do mostu na potoku Czadeczka, prawym brzegiem potoku Czadeczka do zetknięcia się granicy miejscowości Jaworzynka, Koniaków i Istebna, do granicy gmin Istebna i Milówka oraz województwo opolskie[14].

1 kwietnia 2011 zasięg terytorialny oddziału obejmował województwa: opolskie i śląskie z wyłączeniem: powiatu żywieckiego oraz z powiatu cieszyńskiego części obszaru gminy Istebna położonego na południe od linii biegnącej od znaku granicznego nr I/1 na granicy państwowej Rzeczypospolitej Polskiej z Republiką Czeską, do mostu na potoku Czadeczka, prawym brzegiem potoku Czadeczka do zetknięcia się granicy miejscowości Jaworzynka, Koniaków i Istebna, dalej granicą miejscowości Koniaków i Istebna do granicy gmin Istebna i Milówka[15].

W terytorialnym zasięgu działania oddziału, terenowymi organami Straży Granicznej byli komendant oddziału, komendanci strażnic i granicznych placówek kontrolnych[16], a po reorganizacji w 2004 komendant oddziału i komendanci placówek[17].

Struktura organizacyjna ŚlOSG im. Powstańców Śląskich

Struktura organizacyjna Śląskiego Oddziału Straży Granicznej w dniu 16 maja 1991 przedstawiała się następująco:

Symbol Śląskiego Oddziału Straży Granicznej im. Powstańców Śląskich
  • Komendant Oddziału – mjr SG Mieczysław Podhorodyński
  • Zastępca Komendanta Oddziału – płk SG Marian Kowalski[18]
  • Starszy Radca Prawny – nn
  • Wydział Ochrony Granicy Państwowej – mjr SG Stanisław Mika (Naczelnik)
  • Wydział Kontroli Ruchu Granicznego – mjr SG Jan Kohut (Naczelnik)
  • Wydział Dochodzeniowo-Śledczy – ppłk SG Henryk Kulej (Naczelnik)
    • Grupa Dochodzeniowo-Śledcza w Prudniku – kpt. SG Sergiusz Hadrych (Kierownik)
  • Wydział Prezydialny – ppłk SG Mirosław Szypowski (Naczelnik)
  • Wydział Łączności i Informatyki – mjr SG Jan Stradomski (Naczelnik))[19]
  • Wydział Kadr i Szkolenia – ppłk SG Marian Strojny (Naczelnik)[20]
  • Wydział Finansów – mjr SG Ryszard Bociek (Naczelnik)
  • Wydział Techniki i Zaopatrzenia – mjr SG Waldemar Jakubek (Naczelnik):
    • Kompania Zabezpieczenia – por. SG Artur Kasperczak (Dowódca)
    • Grupa Zabezpieczenia i Techniki w Prudniku – st. chor. sztab. SG Edward Kowalczyk (Kierownik)
    • Grupa Zabezpieczenia i Techniki w Głubczycach – por. SG Krzysztof Kołodyński (Kierownik)
  • Samodzielna Kompania Odwodowa SG w Prudniku – kpt. SG Mirosław Brożko (Dowódca)
  • Służba Zdrowia – kpt. SG lek. Witold Wieczorek (Kierownik):
    • Izba Chorych w Prudniku.

W 1991 Śląskiemu Oddziałowi Straży Granicznej podlegały[11]:

W 1992 została utworzona:

Funkcjonariusze podczas Święta Straży Granicznej (wspólna „grochówka“ na stołówce) (maj 1993)

W październiku 1993 została utworzona:

W 1994:

  • Samodzielna Kompania Odwodowa SG w Prudniku została przeniesiona do Głubczyc
  • Została utworzona Strażnica SG w Pokrzywnej (1.05.1994–2001)

1 maja 1994 została utworzona:

Izba tradycji ŚlOSG, motocykl WSK-125 M06B3 i umundurowanie funkcjonariuszy SG z 1. poł. lat 90. XX w. (luty 2024)

1 grudnia 1998 z rozformowanego Beskidzkiego OSG, oddziałowi podporządkowano:[22].

W 1999 Samodzielna Kompania Odwodowa SG w Głubczycach została przeniesiona do Cieszyna i funkcjonowała do 5 listopada 2005, kiedy to została rozwiązana[b].

1 marca 2000 została utworzona:

1 lutego 2001 została utworzona (ponownie odtworzona):

12 stycznia 2002 z Sudeckiego OSG, oddziałowi podporządkowano:

Od 2003 funkcjonowanie Śląskiego Oddziału Straży Granicznej regulowało Zarządzenie nr 30 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 16 września 2003 w sprawie nadania regulaminu organizacyjnego Komendzie Śląskiego Oddziału Straży Granicznej im. Powstańców Śląskich w Raciborzu (Dz. Urz. KGSG Nr 4, poz. 36) z późniejszymi zmianami.

Komendą oddziału kierował Komendant Oddziału przy pomocy zastępców Komendanta Oddziału, głównego księgowego oraz kierowników komórek organizacyjnych komendy oddziału.

W skład komendy oddziału wchodziły komórki organizacyjne, o których mowa poniżej oraz stanowiska radców prawnych, rzecznik prasowy, specjalista do spraw przeciwpożarowych, specjalistów do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy i kapelan, oraz Zespół Audytu Wewnętrznego, które były bezpośrednio nadzorowane przez Komendanta Oddziału[23].

  • Komórkami organizacyjnymi komendy oddziału były[23]:
    • Wydział Prezydialny
    • Wydział Graniczny
    • Wydział Operacyjno-Śledczy
    • Wydział do Spraw Cudzoziemców
    • Wydział Koordynacji Działań
    • Wydział Łączności i Informatyki
    • Wydział Kadr i Szkolenia
    • Wydział Finansów
    • Wydział Techniki i Zaopatrzenia
    • Wydział Ochrony Informacji Niejawnych
    • Samodzielna Sekcja Nadzoru i Kontroli
    • Samodzielna Sekcja Analizy Ryzyka
    • Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Śląskiego Oddziału Straży Granicznej z siedzibą w Raciborzu
    • Samodzielna Sekcja Szkolenia w Cieszynie (09.2003–06.2009)
    • Kompania Szkolna w Cieszynie.

24 sierpnia 2005 w miejsce dotychczas funkcjonujących strażnic oraz granicznych placówek kontrolnych utworzono placówki Straży Granicznej. Funkcjonariusze i pracownicy pełniący służbę i zatrudnieni w strażnicach oraz granicznych placówkach kontrolnych Straży Granicznej stali się odpowiednio funkcjonariuszami i pracownikami placówek Straży Granicznej[24].

24 sierpnia 2005 Śląskiemu Oddziałowi Straży Granicznej podlegały:

15 stycznia 2008 zostały powołane[25]:

Od 18 lutego 2009 w strukturze Śląskiego Oddziału SG znajdowała się Wspólna Placówka w Chotěbuz, realizująca zadania polegające na zwiększeniu poziomu bezpieczeństwa poprzez współpracę służb granicznych, policyjnych i celnych Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Czeskiej[29].

1 stycznia 2010 została powołana[27]:

15 maja 2010 została powołana:

W okresie 16 grudnia 2010–30 czerwca 2013 (do rozformowania) w terytorialnym zasięgu służbowej działalności Śląskiego OSG funkcjonowało 5 placówek SG, spośród których 3 miały przypisane odcinki granicy[30], o łącznej długości 358,04 km w:

Komendanci oddziałów

Komendanci ŚlOSG im. Powstańców Śląskich

Izba tradycji ŚlOSG, komendanci oddziałów SG: Beskidzkiego, Śląskiego i Śląsko-Małopolskiego (luty 2024)
  • mjr SG/płk SG Mieczysław Podhorodyński (11.03.1991–4.04.2001)[31]
  • płk SG Wiesław Świętosławski (p.o. 5.04.2001–11.07.2001, 12.07.2001–25.06.2007)[31]
  • mjr SG Piotr Patla (p.o. 26.06.2007–25.09.2007, 26.09.2007–2.03.2008)[31]
  • płk SG Piotr Pysz (3.03.2008–31.10.2009)[31]
  • ppłk SG/płk SG Wojciech Skowronek (1.11.2009–14.06.2013)[31]
  • ppłk SG Waldemar Hołodniuk (15.05.2013–30.06.2013)[31] ppłk SG Waldemar Hołodniuk.

Komendanci ŚlOSG im. nadkom. Józefa Bocheńskiego

  • płk SG/gen. bryg. SG Adam Jopek (1.09.2016[32]–21.02.2024[33]).
  • gen. bryg. SG Andrzej Jakubaszek (22.02.2024[33]–obecnie).

Uwagi

  1. ↑ Granicę polską-słowacką do 1 września 2016.
  2. ↑ Zakończenie służby w Straży Granicznej funkcjonariuszy służby kandydackiej, przejście SG na system służby zawodowej.

Przypisy

  1. ↑ a b Kierownictwo Oddziału. slaski.strazgraniczna.pl, 2022-03-01. [dostęp 2022-04-24]. (pol.).
  2. ↑ a b Od dziś w strukturach SG funkcjonuje Śląski Oddział Straży Granicznej. strazgraniczna.pl, 2016-09-01. [dostęp 2016-09-01]. (pol.).
  3. ↑ PSG w Sosnowcu. strazgraniczna.pl, 2021-09-01. [dostęp 2021-09-13]. (pol.).
  4. ↑ Śląski Oddział Straży Granicznej w Raciborzu im. nadkom. JózefaŚ.O.S.G.R.J. Bocheńskiego Śląski Oddział Straży Granicznej w Raciborzu im. nadkom. JózefaŚ.O.S.G.R.J., Nowa Placówka Straży Granicznej w Częstochowie [online], Śląski Oddział Straży Granicznej w Raciborzu im. nadkom. Józefa Bocheńskiego [dostęp 2023-10-02]  (pol.).
  5. ↑ Goryński 2012 ↓, s. 199.
  6. ↑ Dz.U. z 2024 r. poz. 694
  7. ↑ Zarządzenie nr 64 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 2.11.2010 sprawie określenia wzorów symboli jednostek organizacyjnych Straży Granicznej (Dz. Urz. KGSG 2010.11, poz. 53).
  8. ↑ Dz.U. z 2013 r. poz. 342
  9. ↑ Dz.U. z 2023 r. poz. 12
  10. ↑ Zarządzenie nr 81 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 28 lipca 2016 w sprawie określenia wzorów symboli jednostek organizacyjnych Straży Granicznej (Dz. Urz. KGSG 2016, poz. 79).
  11. ↑ a b Łach 2013 ↓, s. 293.
  12. ↑ muzeumsg ↓.
  13. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 11 grudnia 2001 r. w sprawie utworzenia oddziałów Straży Granicznej. (Dz.U. 2001 nr 152, poz. 1733).
  14. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 września 2004 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie utworzenia oddziałów Straży Granicznej. (Dz.U. 2004 nr 219, poz. 2228).
  15. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 marca 2011 r. w sprawie utworzenia oddziałów Straży Granicznej. (Dz.U. 2011 nr 69, poz. 370).
  16. ↑ Ustawa z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej Art. 5.1. Tekst ogłoszony (Dz.U. 1990 nr 78, poz. 462).
  17. ↑ Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 września 2014 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o Straży Granicznej Art. 5.1.(Dz. Urz. 2014 poz. 1402).
  18. ↑ Mariusz Kolanko: Ostatnie pożegnanie śp. płk. WOP/SG w st. sp. Mariana Kowalskiego. emeryci-sg.org.pl, 2022-04-23. [dostęp 2022-04-23]. (pol.).
  19. ↑ Mariusz Kolanko: Ostatnie pożegnanie śp. płk. WOP/SG Jana Stradomskiego. emeryci-sg.org.pl, 2021-06-08. [dostęp 2021-06-09]. (pol.).
  20. ↑ Mariusz Kolanko: Ostatnie pożegnanie śp. płk. WOP/SG w st. sp. Mariana Strojnego. emeryci-sg.org.pl, 2021-04-20. [dostęp 2021-04-21]. (pol.).
  21. ↑ a b c d e f g h Zarządzenie nr 058 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 13 grudnia 2002 zmieniające zarządzenie w sprawie organizacji wchodzących w skład Straży Granicznej komend, strażnic, granicznych placówek kontrolnych, dywizjonów, pododdziałów odwodowych oraz ośrodków szkolenia w ramach III etapu realizacji programu dostosowania Straży Granicznej do standardów Schengen, polegającą na włączeniu wytypowanych strażnic w struktury gpk. W wyniku przeprowadzonej reorganizacji we wszystkich oddziałach SG 62 strażnice zostały włączone w struktury gpk.
  22. ↑ Decyzja nr 277 MSWiA z 5 sierpnia 1998 w sprawie likwidacji Beskidzkiego OSG.
  23. ↑ a b Zarządzenie nr 85 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 16 listopada 2009 r. zmieniające zarządzenie w sprawie nadania regulaminów organizacyjnych komendom oddziałów Straży Granicznej (Dz. Urz. 2009.14 poz 87).
  24. ↑ Dz.U. z 2005 r. nr 90, poz. 757.
  25. ↑ a b c d e f g h Reorganizacja ŚlOSG 15.01.2008.
  26. ↑ Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji. sejm.gov.pl, 2006-06-23. [dostęp 2016-12-30]. (pol.).
  27. ↑ a b Reorganizacja ŚlOSG 31.12.2009.
  28. ↑ Zniesienie placówki Straży Granicznej w Nysie.
  29. ↑ Porozumienie między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Czeskiej o utworzeniu i zasadach działania wspólnych placówek w Kudowie Słonem i Chotebuz, zawarte dnia 2 lutego 2009 r. (Dz.U. 2009 nr 96, poz. 796).
  30. ↑ a b Otwarcie nowej placówki Straży Granicznej w Rudzie Śląskiej.
  31. ↑ a b c d e f Kominek 2021 ↓, s. 120.
  32. ↑ Kominek 2021 ↓, s. 123.
  33. ↑ a b Zmiana na stanowisku Komendanta Śląskiego Oddziału Straży Granicznej. nowiny.pl, 2024-02-23. [dostęp 202-02-27]. (pol.).

Bibliografia

  • Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
  • Grzegorz Goryński: Trudne początki – nieznane dokumenty dotyczące narodzin Straży Granicznej i ruchu związkowego. W: Biuletyn 1–2/2012. T. Z historii ochrony granic. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej, 2012, s. 153–204. (pol.).
  • Ryszard Kominek: XXX lat SG – Śląski Oddział Straży Granicznej im. nadkom. Józefa Bocheńskiego. W: Mirosław Doroszkiewicz (przewodniczący): 30 lat Straży Granicznej : Straż Graniczna w latach 1991–2021 Biuletyn nr 59. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej im. Żołnierzy Korpusu Pogranicza, 2021, s. 113–130. ISSN 505-1757.
  • Straż Graniczna od 1991 – Śląski Oddział Straży Granicznej. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.pl. [dostęp 2024-02-08]. (pol.).
  • p
  • d
  • e
Straż Graniczna
  • p
  • d
  • e
Śląski Oddział Straży Granicznej
Placówki
Funkcjonujące
Rozformowane
Strażnice
Rozformowane
Graniczne
placówki
kontrolne
Rozformowane
G.j.o. przejęte
po GBWOP
G.j.o. przejęte
po BeOSG
G.j.o. przejęte
od SuOSG
PSG przejęte
przez Ś–MOSG
PSG przejęte
po Ś–MOSG