Tijdwaarneming

Tijdwaarneming is een instrument, persoon of instantie die tijd meet; vaak met behulp van een klok of stopwatch.

Een tijdwaarnemer wordt vaak vergeleken met een prikklok, die diensttijden meet. De gegevens van een prikklok geven werkgevers inzicht over de werkdruk. Op deze manier kunnen ze aanpassingen doen om de productie te vergroten en de arbeidskosten omlaag te brengen.

Sport

Bij sportwedstrijden kan de tijdwaarneming uiteenlopende taken hebben: het opnemen van rondetijden en van verstreken en resterende wedstrijdtijd, en uiteraard het bepalen van de winnaar en de uitslag. Voor het erkennen van records wordt in veel sporten automatische tijdwaarneming vereist, omdat deze veel nauwkeuriger kan zijn dan het handmatige klokken. Handgeklokte tijden worden in uitslagenlijsten wel aangeduid met HT (hand timing).

Automatische tijdwaarneming bestaat in uiteenlopende vormen. Op de finishlijn kan een elektronisch oog of een hogesnelheidscamera de doorkomst van deelnemers melden. Dit heeft geleid tot het begrip fotofinish, voor uitslagen die met het menselijk oog niet goed vast te stellen zijn. Ook andere sensors komen voor. In de atletiek is het vanaf de jaren negentig in zwang gekomen om de sporters een chip, meestal een RFID-chip te laten dragen die meteen de identiteit van de sporter doorgeeft. Deze zit meestal op het startnummer, of in of aan de sportschoen. Vooral bij massale doorkomsten geeft dit meer duidelijkheid dan het menselijk oog of camera's.

RFID-technologie wordt nu in vele sporten gebruikt. Er zijn systemen met passieve en actieve chips. In beide gevallen bevatten de RFID-tags naast de chip een antenne, die de unieke individuele code van de chip uitzendt. De passieve chip wordt "geactiveerd" en begint te zenden wanneer de sporter het elektromagnetisch veld van een antenne passeert, die gewoonlijk in een kunststofmat is verwerkt. De code wordt dan waargenomen door een ontvanger en samen met de tijd doorgestuurd naar een computer voor opslag en verdere verwerking. Een actieve chip of transponder bevat een batterijtje, en zendt continu haar code uit; dan is een mat niet meer nodig. Die gebruikt men bij sporten waarin hoge snelheden gehaald worden of waar matten niet kunnen gebruikt worden, bijvoorbeeld bij zwemmen, schaatsen of wielrennen. Overigens is de fotofinish nog altijd nodig om in twijfelgevallen de juiste aankomstvolgorde te bepalen.^[1]

• 
  ChampionChip, een Nederlandse RFID-chip voor sportwedstrijden
• 
  Op deze foto is het bandje met de transponder voor de tijdwaarneming rond de enkel van Anna Carin Olofsson zichtbaar.
• 
  Start van een marathon, met op de voorgrond een antennemat voor de tijdwaarneming (men kan de RFID-chips op de schoenen van sommige deelnemers zien als men de foto op ware grootte bekijkt).
• 
  Rechts de tijdwaarnemers bij de Olympische Spelen van 1912