The Dark Knight Rises

The Dark Knight Rises
The Dark Knight Rises
(Filmposter op en.wikipedia.org)
Regie Christopher Nolan
Producent Emma Thomas
Christopher Nolan
Charles Roven
Scenario Jonathan Nolan
Christopher Nolan
Verhaal Christopher Nolan
David S. Goyer
Gebaseerd op Personages van
DC Comics
Hoofdrollen Christian Bale
Michael Caine
Gary Oldman
Anne Hathaway
Tom Hardy
Marion Cotillard
Joseph Gordon-Levitt
Morgan Freeman
Muziek Hans Zimmer
Montage Lee Smith
Cinematografie Wally Pfister
Productiebedrijf Warner Bros. Pictures
DC Entertainment
Legendary Pictures
Syncopy
Distributie Warner Bros. Pictures
Première 16 juli 2012 (New York)
Vlag van Nederland 20 juli 2012
Vlag van België 25 juli 2012
Genre Superheldenfilm
Speelduur 165 minuten
Taal Engels
Land Vlag van Verenigde Staten Verenigde Staten
Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk
Budget US$ 250-300 miljoen
Opbrengst US$ 1,081 miljard[1]
Gewonnen prijzen 45
Overige nominaties 86
Voorloper The Dark Knight (2008)
(en) IMDb-profiel
MovieMeter-profiel
(mul) TMDb-profiel
(en) AllMovie-profiel
Portaal  Portaalicoon   Film

The Dark Knight Rises is een Brits-Amerikaanse film uit 2012 van regisseur Christopher Nolan, gebaseerd op het personage Batman. De film is het laatste deel in de The Dark Knight-trilogie die begon met Batman Begins en verder ging met The Dark Knight. Christian Bale (Bruce Wayne/Batman), Michael Caine (Alfred Pennyworth), Morgan Freeman (Lucius Fox) en Gary Oldman (James Gordon) spelen weer mee.

Nolan had eerst zijn bedenkingen over het opnieuw regisseren van een Batman-film, maar stemde toe nadat hij samen met zijn broer en David Goyer een verhaal had ontwikkeld dat volgens hem als waardige afsluiter van de trilogie zou dienen.

De film ging op 20 juli 2012 in de Verenigde Staten en in Nederland in première, in België op 25 juli 2012.

Verhaal

Leeswaarschuwing: Onderstaande tekst bevat details over de inhoud of de afloop van het verhaal.

Acht jaar zijn verstreken sinds de vorige film. Gotham City staat er beter voor dan ooit; de criminaliteit is laag en de stad bloeit weer op. Dit alles dankzij een wet ter ere van Harvey Dent en zijn strijd tegen de georganiseerde misdaad. Batman lijkt niet langer nodig en heeft zich daarom al lange tijd niet meer vertoond. Bovendien wordt Batman nog altijd gezocht en gehaat omdat hij de schuld van Harvey Dents dood en al diens misdaden als Two-Face op zich genomen heeft. Ook in het dagelijks leven heeft Bruce zich teruggetrokken, en leidt nu een kluizenaarsbestaan. Zijn bedrijf is nog maar een schaduw van wat het was sinds Bruce de stekker trok uit een duur project om schone energie op te wekken. De fusiereactie die hierbij nodig was kon volgens hem namelijk ook misbruikt worden als een bom.

Politie-inspecteur Gordon, die naast Batman de enige is die de waarheid over Harvey Dent kent, twijfelt of hij nu eindelijk de bevolking van Gotham moet vertellen hoe de vork werkelijk in de steel zit. Hij besluit uiteindelijk van niet, maar de toespraak die hij reeds had voorbereid valt in handen van de terrorist Bane. Bruce weet immers niet dat Bane ingehuurd is door zijn zakenrivaal John Daggett om Wayne te beroven van zijn fortuin. Bruce is genoodzaakt om als Batman terug te keren na een gewelddadige aanval op de beurs. Alfred Pennyworth is niet te vinden voor deze terugkeer en besluit Bruce te verlaten na een laatste waarschuwing. Bruces' zoektocht naar Bane brengt hem ook in contact met de inbreekster Selina Kyle. In ruil voor het computerprogramma 'Schone Lei' wil Batman dat Selina hem naar Bane brengt. Wanneer Batman Bane eindelijk treft, bekent deze dat hij de nieuwe leider is van de League of Shadows sinds de dood van Ra's al Ghul. Hij verslaat Batman (Bruce Wayne) en sluit hem op in een gevangenis waaruit ontsnappen praktisch onmogelijk is. Bane rekent af met Daggett die Wayne Enterprises wou overnemen. Hierna gijzelt hij de voltallige raad van bestuur van het bedrijf en steelt hij de militaire prototypes van het zogezegd opgedoekte 'Toegepaste Wetenschappen'. Bane laat de kernfysicus, Dr. Pavel, de reactor activeren en ontmantelt de kern. Dit zorgt ervoor dat deze inderdaad verandert in een neutronenbom.

Bane gebruikt explosieven om de politie van Gotham ondergronds gevangen te zetten en Gotham te isoleren van de buitenwereld. Als iemand de stad toch probeert te verlaten, dreigt Bane de tot bom omgebouwde fusiekern op te blazen. Ook maakt Bane tegenover heel Gotham eindelijk de waarheid over Harvey Dent bekend, en laat hij honderden gevangenen vrij uit de gevangenis. Bane ontketent een revolutie. De welgestelde en invloedrijke inwoners van Gotham worden gevangen en in een rechtszaak, met Jonathan Crane als rechter, gedwongen te kiezen tussen dood of verbanning. De overheid ziet zich geen andere mogelijkheid dan Gotham nog verder te isoleren.

Maanden gaan voorbij in Gotham en Blake en Gordon bedachten een plan om de kernbom te traceren met een GPS-systeem. Ze laten gezanten van het Amerikaanse leger naar hun schuilplaats komen en leiden hen naar Lucius Fox, die aan hen onthult dat de kernreactor een tijdbom is. De hele revolutie van Bane en de gijzeling van de stad heeft geen enkel nut. In de gevangenis geneest Bruce van zijn verwondingen, waardoor hij kan trainen en ontsnappen. Dit kan alleen als hij de klim waagt zonder touw, zodat angst hem terug kan omringen. De angst om te sterven. Eenmaal terug in Gotham roept hij de hulp in van Selina, politieagent John Blake, en Lucius Fox om de stad te bevrijden. Tezamen met Blake bevrijdt hij de politiemacht uit de ondergrondse gangen om zo een strijdkracht op te richten die het kan opnemen tegen Bane's leger. Gordon probeert met een aantal vrijwilligers het voertuig te stoppen dat de bom vervoert en het signaal van het ontstekingsmechanisme te blokkeren. Batman bindt de strijd aan met Bane die Miranda Tate gegijzeld heeft. Batman verslaat Bane en weet nu dat hij de erfgenaam is van Ra's al Ghul en dus niet de enige is die wist te ontsnappen uit de gevangenis. Maar Bane is niet het kind van de voormalige leider van de League of Shadows. Miranda Tate onthult dat zij Talia al Ghul is, de dochter van Ra's al Ghul. Zij is het ware meesterbrein achter alles. Bane was haar beschermengel in de gevangenis en viel ten prooi aan de razernij van de andere gevangenen. Later werd hij gered door de League en werden ze beiden opgeleid door Ra's al Ghul. Ze is naar Gotham gekomen om de stad te vernietigen en het werk van haar vader te vervolledigen. Gordon slaagt echter in zijn missie en Talia is genoodzaakt om te ontsnappen met het voertuig dat de bom herbergt. Selina Kyle schakelt Bane uit zodat Batman het voertuig kan onderscheppen met 'The Bat'. Na een explosieve achtervolging door de straten van Gotham weet Batman de truck van de weg te schieten, waarna deze in lager gelegen weggedeelte stort. Door de crash is Talia dodelijk gewond, maar voordat ze sterft laat ze de reactor vollopen met water, waardoor het onmogelijk is om de bom onschadelijk te maken. Batman bevestigt de bom aan 'The Bat' en vliegt zo ver mogelijk van de stad vandaan, om de bom uiteindelijk tot ontploffing te laten brengen buiten de baai.

Gotham wordt uiteindelijk gered van de bedreiging door de heldhaftige opoffering van Batman die vereeuwigd wordt met een standbeeld. Bruce Wayne liet vermoedelijk het leven tijdens de revolutie en de executies. De rest van zijn fortuin wordt geschonken aan Alfred, terwijl Wayne Manor nu openbaar domein is en zal dienen als weeshuis. Gordon, Blake en Fox, de enigen naast Alfred die wisten wie Batman werkelijk was, komen te weten dat hij het wel degelijk heeft overleefd. Fox krijgt te horen dat de automatische piloot was hersteld door Bruce. Gordon ontdekt dat de schijnwerper met het Batman symbool is hersteld en Blake wordt met een GPS geleid naar de 'Batcave'. In een café, ergens in Florence zit Alfred aan een tafeltje en bestelt iets te drinken. Daar komt hij tot de ontdekking dat Bruce er uiteindelijk in geslaagd is om het verleden achter zich te laten en zijn leven verder te zetten met Selina.

Rolverdeling

Achtergrond

Ontwikkeling

Jeff Robinov, president van de productieafdeling van Warner Bros., hoopte in 2011 al met een derde film in de nieuwe Batman-filmreeks te kunnen komen.[14] In december 2008 had Nolan een eerste script voltooid, maar hij richtte zijn aandacht eerst op Inception.[15] Gary Oldman was er echter zeker van dat Nolan weer de regie op zich zou nemen.[16] Pas in februari 2010 werd bekend dat Nolan een script had geschreven dat hijzelf geschikt achtte als vervolg op The Dark Knight.[17] David S. Goyer en Jonathan Nolan werkten dit script verder uit tot een filmscenario.[18]

Goyer verliet tijdens de voorproductie het project om te werken aan Man of Steel.[3] Op 10 maart 2010 tekende Nolan voor de regie, maar liet wel weten dat dit zijn laatste Batmanfilm zou worden.[19] Tevens maakte hij bekend dat de Joker niet zou terugkeren als personage vanwege de dood van Heath Ledger. Geruchten dat de Joker mogelijk een gastrol zou krijgen via ongebruikt beeldmateriaal van The Dark Knight werden door Nolan ontkend.[20] Voor The Dark Knight Rises werkte Nolan weer samen met cinematograaf Wally Pfister, productieontwerper Nathan Crowley, filmeditor Lee Smith, kostuumontwerper Lindy Hemming, specialisten in special effects Paul Franklin en Chris Corbould, en componist Hans Zimmer.[21]

Casting

Anne Hathaway noemde haar rol als Selina Kyle de fysiek zwaarste rol die ze tot nu toe had gehad, vooral vanwege het strakke leren kostuum dat ze moest dragen.[22] Ze moest vijf dagen per week trainen voor de rol. Tom Hardy gaf aan dat zijn versie van de schurk Bane een stuk dreigender en gewelddadiger zou zijn dan de Bane uit Joel Schumachers Batman & Robin. Hardy moest ongeveer 15 kilo aan extra spieren erbij trainen voor de rol.[23]

Liam Neeson keert terug in een cameo waarin hij opnieuw het personage Ra's al Ghul speelt. Tevens krijgt men een jongere Ra's te zien in flashbacks die 30 jaar voor aanvang van Batman Begins spelen.[8] Josh Pence speelt de jongere Ra's.

Aaron Eckhart had interesse in het nogmaals vertolken van Harvey Dent, maar Nolan stond erop dat Harvey Dent in de vorige film echt gestorven is en dus niet terug kon komen in een derde film.[24] Variety kondigde aan dat Tom Conti en Joey King ook rollen in de film zouden krijgen.[10] Christopher Judge maakte zelf bekend een rol te hebben gekregen.[25] Cillian Murphy, die in de vorige films de schurk Dr. Jonathan Crane/Scarecrow speelde, werd tijdens de opnames ook gezien op de set.[26]

Verschillende spelers van de Pittsburgh Steelers hebben cameo’s in de film als leden van het fictieve Gotham Rogues-footballteam. Onder andere Ben Roethlisberger, Hines Ward, Willie Colon, Maurkice Pouncey, Mike Wallace, Heath Miller, Aaron Smith, Ryan Clark, Troy Polamalu, James Farrior, LaMarr Woodley, en Casey Hampton spelen in de film mee.[27][28] Bill Cowher speelt de coach van het team.[29]

Productie

De Batmobile op de set van The Dark Knight Rises in Pittsburgh.

Nolan koos ervoor de film niet in 3D op te nemen maar te focussen op het verbeteren van de kwaliteit van het IMAX-formaat.[30] Nolan sprak meerdere keren af met vicepresident David Keighley van IMAX om het project te bespreken.[31] The Dark Knight Rises bevat meer scènes in IMAX dan The Dark Knight.[31] Wally Pfister wilde de film zelfs geheel in IMAX opnemen.,[32] maar dit bleek niet haalbaar vanwege het lawaai van de IMAX-camera’s.

De film werd geproduceerd met een budget van 250 miljoen dollar.[33] De opnames begonnen op 6 mei 2011 in Jodhpur, India in Mehrangarh Fort.[34][35] In november werden de opnames voltooid.[36] Er werd zes weken lang gefilmd in Pittsburgh onder de werktitel "Magnus Rex".[37][38] Opnames in de stad vonden plaats op onder andere Heinz Field, een American Footballveld,[39] het Mellon Institute, en Software Engineering Institute van de Carnegie Mellon University.[38] Productiefoto’s gemaakt tijdens de opnames toonden dat er een nieuwe Tumbler was gemaakt voor de film, nadat de vorige twee werden verwoest in The Dark Knight.[40]

In november 2011 verhuisde de productie naar Newark.[41][42] Newark City Hall en het militaire park dienen als decor in de film.[43]

Tijdens de opnames deden zich verschillende ongelukken voor. Tijdens opnames in Wollaton Hall botste een trailer tegen de ingang. Niemand raakte gewond.[44] Een stuntman die per parachute moest landen, belandde op het dak van een huis in Cairngorm Gliding Club, Feshiebridge, na een mislukte skydivingstunt.[45] Hathaways stuntactrice botste tijdens de opnames op een IMAX-camera.[46] Niemand raakte gewond, maar de camera was totaal vernield.[46]

Marketing

In mei 2011 werd de officiële website van de film gelanceerd, met onder andere een virale marketingcampagne gelijk aan die van The Dark Knight. Naarmate meer mensen reageerden op het officiële twitteraccount van de film, werd op de site langzaam een afbeelding van Bane zichtbaar.[47]

In juli 2011 werd een eerste trailer die eigenlijk uit had moeten komen samen met Harry Potter and the Deathly Hallows – Part 2 op internet gezet.[48]

In december 2011 werd een tweede filmtrailer gelanceerd waarbij wat meer uit de doeken werd gedaan.[49]

In de reclameblokken voor de film Mission: Impossible IV zal, alleen in de VS en het VK, een proloog van zes minuten worden vertoond.

De derde filmtrailer kwam er na een korte virale campagne (thedarkknightrises.com) waarbij fans op zoek moesten gaan naar 'graffiti' van het Batman-symbool. In zogenaamde documenten van het Gotham Police Department zat een lijst met verschillende locaties overal ter wereld. Fans kregen de opdracht een foto te maken van de locatie en het Batman-symbool en dit te versturen naar een bepaald e-mailadres. Hierbij werd telkens een beeld van de trailer vrijgegeven. De release van de volledige trailer kwam er op 30 april 2012.

Schietpartij bij première

Zie Schietpartij in Aurora voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De première van de film vond plaats op 20 juli 2012. In het Amerikaanse Aurora nabij Denver opende tijdens de première in een Century Theatres-bioscoop een man (James Holmes) met een gasmasker op en een kogelwerend vest aan onverwacht het vuur op het publiek toen de film ongeveer 30 minuten bezig was. Bij de schietpartij kwamen twaalf mensen om en raakten 70 gewond.

Naar aanleiding van de schietpartij besloot Warner Bros. de galapremières van de film in Parijs, Mexico en Japan af te gelasten.[50] Ook werd de marketing van de film in Finland stopgezet,[51] en werd besloten tot in elk geval 23 juli niks vrij te geven over de opbrengsten van de film.

Muziek

Zie The Dark Knight Rises (soundtrack) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties
  1. ↑ (en) Icoontje film The Dark Knight Rises op Box Office Mojo, geraadpleegd op 9 mei 2021
  2. ↑ Chang, Charlene, "Christian Bale talks 'Dark Knight' follow-up and 'Terminator Salvation'", 30 juni 2008. Gearchiveerd op 3 juli 2008. Geraadpleegd op 1 juli 2008.
  3. ↑ a b c d Boucher, Geoff, Christopher Nolan takes flight with Superman: 'We have a fantastic story' [UPDATED]. Los Angeles Times (March 10, 2010). Geraadpleegd op July 5, 2010.
  4. ↑ a b Jensen, Jeff, 'The Dark Knight Rises' scoop: Anne Hathaway, Tom Hardy join cast. Entertainment Weekly (19 januari 2011). Gearchiveerd op 4 maart 2012. Geraadpleegd op 19 januari 2011.
  5. ↑ Wigler, Josh, 'Dark Knight Rises': Anne Hathaway As Catwoman!. MTV (August 5, 2011). Geraadpleegd op 9 augustus 2011.
  6. ↑ Jensen, Jeff, 'The Dark Knight Rises' officially adds Marion Cotillard, Joseph Gordon-Levitt to cast. Entertainment Weekly (19 april 2011). Geraadpleegd op 10 augustus 2011.
  7. ↑ Fischer, Russ, Juno Temple confirmed for The Dark Knight Rises, Likely as Catwoman's Sidekick. /Film (24 maart 2011). Geraadpleegd op 24 maart 2011.
  8. ↑ a b Kit, Borys, "'Social Network' Actor Lands Role in 'Dark Knight Rises' (Exclusive)", The Hollywood Reporter, 8 april 2011. Geraadpleegd op 9 april 2011.
  9. ↑ Sneider, Jeff, Mayor of Gotham returns to 'Dark Knight'. Variety (15 april 2011). Geraadpleegd op 9 augustus 2011.
  10. ↑ a b Sneider, Jeff, Joker in 'Dark Knight'? Sort of ... Variety (10 mei 2011). Geraadpleegd op 21 mei 2011.
  11. ↑ a b Two More Go Into 'DARK KNIGHT'. Variety (23 mei 2011). Geraadpleegd op 24 mei 2011.
  12. ↑ Schrader, Chris, "'The Dark Knight Rises' Updates: New Cast Member, Set Pic & Budget Info", Screen Rant, 13 mei 2011. Geraadpleegd op 13 mei 2011.
  13. ↑ [1]. www.imdb.com/title/tt1345836/fullcredits. Retrieved on 2012-08-26.
  14. ↑ Schuker, Lauren A. E., "Warner Bets on Fewer, Bigger Movies", The Wall Street Journal, 22 augustus 2008. Gearchiveerd op 21 maart 2011. Geraadpleegd op 22 oktober 2008. .
  15. ↑ Bowles, Scott, "For now, Nolan and Batman will rest in 'Dark' glory", USA Today, 7 december 2008. Gearchiveerd op 21 maart 2011. Geraadpleegd op 8 december 2008. .
  16. ↑ Allsletter, Rob, "The Dark Knight's Future", Comics Continuum, 30 juni 2008. Gearchiveerd op 21 maart 2011. Geraadpleegd op 1 juli 2008. .
  17. ↑ Bettinger, Brendan, "Christopher Nolan On Board to Direct DARK KNIGHT Sequel and 'Godfather' the SUPERMAN Franchise", Collider.com, 9 februari 2010. Geraadpleegd op 18 februari 2008.
  18. ↑ It's A Bird! It's A Plane! It's Chris Nolan! He'll Mentor Superman 3.0 And Prep 3rd Batman. Deadline.com (9 februari 2010). Gearchiveerd op 21 maart 2011. Geraadpleegd op 3 december 2010. .
  19. ↑ Bettinger, Brendan, "Christopher Nolan Speaks! Updates on DARK KNIGHT Sequel and SUPERMAN MAN OF STEEL", Collider.com, 10 maart 2010. Geraadpleegd op 10 maart 2010.
  20. ↑ Kit, Borys, "Heath Ledger Will Not Appear in 'Dark Knight Rises'", The Hollywood Reporter, 1 december 2010. Gearchiveerd op 21 maart 2011. Geraadpleegd op 9 augustus 2011.
  21. ↑ Matt Goldberg, "Principal Photography Begins on THE DARK KNIGHT RISES; Shooting on 3 Continents; Will Utilize More IMAX Filming", Collider.com, 19 mei 2011. Geraadpleegd op 25 mei 2011.
  22. ↑ Ford, Rebecca, Anne Hathaway: 5 Things to Know About the New Catwoman. The Hollywood Reporter (5 augustus 2011). Geraadpleegd op 7 augustus 2011.
  23. ↑ Filipponi, Pietro, TOM HARDY WANTS TO GAIN 30 POUNDS, SAYS NO TO MASK FOR BANE IN THE DARK KNIGHT RISES. The Daily Blam! (21 februari 2011). Geraadpleegd op 13 juli 2011.
  24. ↑ Newgen, Heather, Aaron Eckhart on Two-Face. Superhero Hype! (4 september 2008). Geraadpleegd op 21 oktober 2008. WebCitation archive.
  25. ↑ "The Dark Knight Rises: Judge a New Cast, Bane Speaks, Plus LA Casting Call", San Francisico IB Times, July 23, 2011. Gearchiveerd op 1 november 2011. Geraadpleegd op July 24, 2011.
  26. ↑ 'Batman Begins' actor back for 'The Dark Knight Rises' | Film & TV News. Nme.Com (2011-09-30). Geraadpleegd op 2011-11-01.
  27. ↑ Brown, Scott, Steelers giddy about appearance in 'The Dark Knight Rises'. Trib Live (August 5, 2011). Geraadpleegd op 9 augustus 2011.
  28. ↑ Bouchette, Ed, Steelers pick up roles as Batman movie extras. Pittsburgh Post-Gazette (August 5, 2011). Geraadpleegd op 9 augustus 2011.
  29. ↑ Heinz Field Transforms Into "Gotham Stadium". KDKA-TV (6 augustus 2011). Geraadpleegd op 8 augustus 2011.
  30. ↑ Boucher, Geoff, Nolan: 'Dark Knight Rises' finds the future in IMAX, not 3-D. Los Angeles Times (27 oktober 2010). Geraadpleegd op October 28, 2010.
  31. ↑ a b Weintraub, Steve, "Exclusive: Exclusive: David Keighley (Head of Re-Mastering IMAX) Talks 'The Dark Knight', 'The Dark Knight Rises', 'Tron: Legacy', New Cameras, More", Collider.com, 22 december 2010. Gearchiveerd op 21 maart 2011. Geraadpleegd op 1 november 2011. .
  32. ↑ Todd Gilchrist, "Cinematographer Wally Pfister Talks About Shooting 'Batman 3' in 3-D", Moviefone, 20 april 2010. Geraadpleegd op 15 februari 2011.
  33. ↑ Fritz, Ben, "'Dark Knight Rises' creates tension between Warner Bros. and Legendary Pictures", Los Angeles Times, Tribune Company, 12 mei 2011. Geraadpleegd op 15 mei 2011.
  34. ↑ Dasgupta, Priyanka, Christopher Nolan to shoot in Jodhpur. The Times of India'' (30 april 2011). Geraadpleegd op 10 augustus 2011.
  35. ↑ Molino, Rachel, 'The Dark Knight Rises' Heads to India. MTV.com (27 april 2011). Geraadpleegd op 8 mei 2011.
  36. ↑ de Semlyen, Phil, "Exclusive: The Dark Knight Rises In May", Empire, 19 november 2010. Geraadpleegd op 3 december 2010.
  37. ↑ Vancheri, Barbara, 'The Dark Knight Rises' will film in Pittsburgh. Pittsburgh Post-Gazette (5 april 2011). Geraadpleegd op 5 april 2011.
  38. ↑ a b "Juicy Plot Details Revealed as The Dark Knight Rises Moves to Pittsburgh", Reelz Channel, 12 juni 2011. Geraadpleegd op 15 juni 2011.
  39. ↑ Varley, Teresa, "Fans can be a part of The Dark Knight Rises filming", Pittsburgh Steelers, 12 juni 2011. Geraadpleegd op 15 juni 2011.
  40. ↑ Tyler, Josh, First Look At The Dark Knight Rises Batmobile. Cinema Blend (14 juli 2011). Geraadpleegd op 9 augustus 2011.
  41. ↑ Gridlock in Gotham: 'Dark Knight' filming in Newark likely to cause massive traffic delays this week (2 november 2011). Geraadpleegd op 5 november 2011.
  42. ↑ 'The Dark Knight Rises' to film in Newark (3 november 2011). Geraadpleegd op 5 november 2011.
  43. ↑ Di Ionno, Mark, Di Ionno: Trying to unmask Newark's secret identity as a Batman film location (5 november 2011). Geraadpleegd op 5 november 2011.
  44. ↑ Koelsch, Dan, Minor Accident on the Set of The Dark Knight Rises' [video]. MovieViral.com (26 mei 2011). Geraadpleegd op 17 juli 2011.
  45. ↑ Batman stunt artist comes down to earth with a bang. The Press and Journal (5 juli 2011). Geraadpleegd op 17 juli 2011.
  46. ↑ a b Derschowitz, Jessica, Catwoman stunt double crashes into camera on "The Dark Knight Rises" set. CBS News (9 augustus 2011). Geraadpleegd op 9 augustus 2011.
  47. ↑ Lussier, Germain, First Look: Tom Hardy As Bane From 'The Dark Knight Rises'. /Film (May 20, 2011). Geraadpleegd op 13 juli 2011.
  48. ↑ Davis, Stephen Spencer, Trailer for The Dark Knight Rises Leaks Online. Slate (July 13, 2011). Geraadpleegd op 25 juli 2011.
  49. ↑ Tweede trailer voor de film 'The Dark Knight Rises' - Trailer op Youtube
  50. ↑ Leffler, Rebecca, "'Dark Knight Rises' Paris premiere scrapped following U.S. shootings", NBC News, 20 juli 2012. Gearchiveerd op 23 juli 2012. Geraadpleegd op 20 juli 2012.
  51. ↑ Batman film marketing campaign scaled down in Finland. Yle Uutiset (20 juli 2012). Geraadpleegd op 23 juli 2012.
· · Sjabloon bewerken
Batman
Bondgenoten:Robin · Nightwing · Batgirl · Batwoman · Alfred · Lucius Fox · Barbara Gordon · James Gordon · Harvey Bullock · Renee Montoya · Huntress · Tim Drake · Damian Wayne · Bat-Mite · Ace · Zatanna · Dr. Leslie Thompkins · Hamilton Hill
Vijanden:Baby-Doll · Bane · Black Mask . Catwoman · Clayface · Clock King · Count Vertigo · Deadshot · Deathstroke · HARDAC · Harley Quinn · Hugo Strange · Joker · Killer Croc · Killer Moth . Lock-Up · Mad Hatter · Man-Bat · Maxie Zeus · Professor Milo · Mr. Freeze · Penguin · Poison Ivy · Ra's al Ghul · Red Claw · Red Hood · Riddler · Roland Daggett · Rupert Thorne · Scarecrow · Solomon Grundy . Talia al Ghul · Two-Face · The Ventriloquist . Zsasz
Live-action films:Batman (filmserie, 1943) · Batman and Robin (1949) · Batman (1966) · Batman (1989) · Batman Returns (1992) · Batman Forever (1995) · Batman & Robin (1997) · Return to the Batcave (2003) · Batman Begins (2005) · The Dark Knight (2008) · The Dark Knight Rises (2012) · Batman v Superman: Dawn of Justice (2016) · The Batman (2022)
Animaties:The Batman/Superman Hour (1968-1969) · Batman with Robin the Boy Wonder (1969) · The New Adventures of Batman (1977-1981) · Batman: The Animated Series/The New Batman Adventures (1992-1999) · Mask of the Phantasm (1993) · The Batman Superman Movie: World's Finest (1997) · Subzero (1998) · Batman of the Future (1999-2001) · Return of the Joker (2000) · Mystery of the Batwoman (2003) · The Batman (2004-2008) · The Batman vs. Dracula (2005) · Batman: Gotham Knight (2008) · · Batman: The Brave and the Bold (2008-2011) · Superman/Batman: Public Enemies (2009) · Batman: Under the Red Hood (2010) · Batman: Year One (2011) · Batman: The Dark Knight Returns (2012+2013) · Lego Batman: The Movie DC Superheroes Unite (2013) · Beware the Batman (2013-2014) · Batman: Assault on Arkham (2014) · Son of Batman (2014) · Batman: Be-Leaguered (2014) · Batman vs. Robin (2015) · Batman Unlimited: Animal Instincts (2015) · Batman Unlimited: Monster Mayhem (2015) · Batman Unlimited: Mech vs. Mutants (2016) · Batman: Bad Blood (2016) · Batman: The Killing Joke (2016) · Justice League - Gotham City Breakout (2016) · The Lego Batman Movie (2017) · Batman: Return of the Caped Crusaders (2016) · Batman vs. Two-Face (2017) · Batman and Harley Quinn (2017) · Batman: Gotham by Gaslight (2018) · Batman Ninja (2018) · Scooby-Doo & Batman: The Brave and the Bold (2018) · Batman vs. Teenage Mutant Ninja Turtles (2019) · Lego DC: Batman - Family Matters (2019) · Batman: Hush (2019) · Harley Quinn (2019-heden) · Batman: Death in the Family (2020) · Batman: The Long Halloween (2021) · Batman: Soul of the Dragon (2021) · Catwoman: Hunted (2022) · Batman and Superman: Battle of the Super Sons (2022) · Batman: The Doom That Came to Gotham (2023)
Live-action series:Batman (1966-1968) · Legends of the Superheroes (1979) · Birds of Prey (2002) · Gotham (2014-2019) · Titans (2018) · Batwoman (2019-2022)
Muziek:Batman · Batman Returns · Batman Forever · Batman & Robin · Batman Begins · The Dark Knight · The Dark Knight Rises · Batman v Superman: Dawn of Justice
Overige:Batmobile · Gotham City · publicaties · LEGO Batman · Batkid Begins
· · Sjabloon bewerken
Films onder regie van Christopher Nolan

Following (1998) · Memento (2000) · Insomnia (2002) · Batman Begins (2005) · The Prestige (2006) · The Dark Knight (2008) · Inception (2010) · The Dark Knight Rises (2012) · Interstellar (2014) · Dunkirk (2017) · Tenet (2020) · Oppenheimer (2023)