Nationalsozialistischer Lehrerbund

Nationalsozialistischer Lehrerbund
Insigne Nationaalsocialistische Lerarenbond
Geschiedenis
Opgericht 21 april 1929
Opgeheven Februari 1943[1]
Structuur
Directeur Hans Schemm, Fritz Wächtler
Werkgebied Duitse Rijk
Aantal leden 11.000 (januari 1933)

Nationalsozialistischer Lehrerbund (NSLB) (Nederlands: Nationaalsocialistische Lerarenbond) werd op 21 april 1929 opgericht. Vanaf 1933 ontwikkelde het zich tot de enige lerarenorganisatie in de nazi-staat, en bestond tot 1943. De oprichter en eerste leider was voormalig onderwijzer Hans Schemm, de gouwleider van Bayreuth. In 1935 werd Schemm opgevolgd door Fritz Wächtler.

Organisatie en Richting

Deze organisatie zag zichzelf als "de gezamenlijke inspanning van alle personen die zichzelf als leraar zagen of als opvoeder gezien wilden worden, onafhankelijk van achtergrond of opleiding en van het type onderwijsinstelling". Het doel was om het nazi-wereldbeeld en de basis te maken van al het onderwijs en vooral van het onderwijs. Om dit te bereiken probeerde het invloed uit te oefenen op het politieke standpunt van opvoeders en drong het aan op de verdere ontwikkeling van hun geest langs nazi-lijnen. Georganiseerde bergexcursies in plaatsen die Reichsaustauschlager (vrije vertaling: uitwisselingskampen van het Rijk) werden genoemd, werden gezien als helpend bij dit doel.

Organisatiestructuur

De NSLB had de volgende organisatiestructuur:

Rijksambtsleider: Hans Schemm (1929–1935), respectievelijk Fritz Wächtler (1935–1943)
Stafleider/gedelegeerd bestuurder (tot augustus 1936): Max Kolb
Hoofdafdeling Opvoeding en Onderwijs: Georg Roder tot het voorjaar 1935, Hans Stricker (geb. 1897)[2]
Scholing: Carl Wolf
Literatuur: Paul Georg Herrmann[3], vanaf 1942 Walter Arnold
Organisatie/Geschäftsführer (1936-42): Heinrich Friedmann (gesneuveld 1942)
Pers en propaganda: Heinrich Hansen, vanaf 1939 Walter Arnold
Economisch en juridisch: Andreas Tränkenschuh
Penningmeester: Hugo Jünger

Voor individuele vakken, interdisciplinaire gebieden of de schoolsoorten, werden meestal in nevenbetrekking, rijksadministratiefmedewerker en rijksvakgroepsleider (ook bekend als rijksadministrateurs). Vaak voormalige functionaris uit opgeheven vakverenigingen, waaraan op gouw-niveau een gouw-administratiefmedewerker en daaronder een districtssecretaris was toegewezen.:

Oude talen: Friedrich Eichhorn[4][5]
Duits: Alfred Huhnhäuser
Moderne vreemde talen: Heinrich Fischer
Rassenvraagstukken: Karl Zimmermann
Filosofie, psychologie, pedagogiek: Johann Baptist Rieffert
Geschiedenis: Moritz Edelmann
Aardrijkskunde: Albrecht Burchard, vanaf 1940 Friedrich Knieriem
Geopolitiek: Johann Ulrich Folkers
Maatschappijleer: Walther Wallowitz (1904–1943)
Muzische vorming: Herrmann Dames, Robert Böttcher[6]
Muzikale vorming: Karl Landgrebe
Lichamelijke opvoeding: Hans Berendes (tot 1939), Albert Hirn[7][8] (plv.), Otto Stadermann (vanaf 1942)
Spreekonderwijs: Fritz Gerathewohl
Schrift, schrijven, eerste les: Friedrich Sammer
Vrouwelijk opvoeding: Auguste Reber-Grube
Huishouding: Grete Buck (handwerk)
Biologie en natuurkunde: Ernst Lehmann
Wiskunde en natuurwetenschap: Kuno Fladt (vanaf 1937)
Fysica: Karl Hahn (vanaf 1936)[9]
Rijksvakgroep I hogeschool: Joachim Haupt
(als Nationaalsocialistische Duitse Docentenbond in 1935 afgescheiden)
Rijksvakgroep II hogere scholen: Rudolf Benze, vanaf 1936 Karl Frank[10]
Rijksvakgroep III middelbare school: Nikolaus Maaßen
Rijksvakgroep IV lagere school: Ernst Bargheer
Rijksvakgroep V school voor buitengewoon onderwijs: Paul Ruckau, vanaf 1938 Fritz Zwanziger,
Groep school voor b.l.o.: Alfred Krampf[11] Groep blind; doofstom; instellingsscholen
Rijksvakgroep VI beroeps- en technische scholen: Walter Pipke (1899)
Rijksvakgroep VII sociaal-pedagogische beroepen: Hans Volkelt 1934-1938
Groep Ki Ho Ju Elisabeth Noack; Groep onderwijsinstelling
Luchtvaart en luchtbescherming: Edgar Winter
Terreinsport en opvoeding tot militaire weerbaarheid: Erhard Linß (1898-1975), Oberstudiendirektor (OStD) in Kamenz
Vormingscentrum voor scholieren: Rudolf Nicolai tot oktober 1935[12]
Schoolradio: Georg Brendel

De machtige "Rijksreferent voor de Vrouwelijk opvoeding" in de vereniging was Auguste Reber-Gruber, een van de vier leidende vrouwelijke nazi-functionarissen.

In juli 1935 werd het aanvankelijk georganiseerde universitaire onderwijzend personeel afgesplitst, en samengevoegd in de Nationaalsocialistische Duitse Docentenbond (NSDDB).

Bronnen, noten en/of referenties
  • Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Nationalsozialistischer Lehrerbund op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
  • Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel National Socialist Teachers League op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.

  1. (de) Historisches Lexikon Bayerns: Nationalsozialistischer Lehrerbund (NSLB), 1929-1943, Bedeutungsverlust und Auflösung. Geraadpleegd op 26 maart 2023.
  2. (de) Wordpress.com: NS-Ideologie in der NSLB-Zeitschrift - Die Deutsche Volksschule 1934 –1944. Geraadpleegd op 26 maart 2023.
  3. Herrmann (1899-1959) was een Opper-Palts genealoog die leidde het daartoe in de NSLB opgerichte bureau. Hij wilde de stambomen van alle leraren Duits vastleggen en evalueren. Bovendien werd de censuur van alle schoolliteratuur (jeugdliteratuur, pedagogische tijdschriften, bibliotheken, schoolleermiddelen) op hem overgedragen. In 1941 werd hij als Hauptmann opgeroepen voor de militaire dienst.
  4. 1888–1978, Leraar in Salzwedel, Jahn-Gymnasium, later schoolhoofd in Hamburg, en lid van het bondsbestuur van de DAV.
  5. (de) altphilologenverband.de: Mitteilungsblatt des Deutschen Altphilologenverbandes. Geraadpleegd op 26 maart 2023.
  6. (de) Heidelberger historische Bestände – digital: Die "Kunsterziehung". Geraadpleegd op 26 maart 2023.
  7. (1888-1966): dr. fil.; sporthistoricus; docent in Spandau; sinds 1925 hoofd van het Instituut voor Lichamelijke Opvoeding aan de Universiteit van Berlijn; tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij het hoofd van de instituten voor lichamelijke opvoeding in Heidelberg en Straatsburg.
  8. (de) Bosch_Endfassung: Die Bedeutung und Funktion der Führerschule Neustrelitz im System der nationalsozialistischen Leibeserziehung. Geraadpleegd op 26 maart 2023.
  9. (de) hamburg.de: Täterprofile. Die Verantwortlichen im Hamburger Bildungswesen unterm Hakenkreuz. Geraadpleegd op 26 maart 2023.
  10. (de) Gymnasium Christian–Ernestinum: schoolhoofd van de gymnasium Christian–Ernestinum in Bayreuth 1935–1945. Geraadpleegd op 26 maart 2023.[dode link]
  11. (de) Wordpress.com: NS-Ideologie in der NSLB-Zeitschrift-Die deutsche Sonderschule 1934 –1944. Geraadpleegd op 26 maart 2023.
  12. (de) Sächsische Biografie: Biografie Rudolf Nicolai. Geraadpleegd op 26 maart 2023.