Joseph Kasavubu

Geboren

Circa 1915
Tshela

Overleden

24 maart 1969
Boma

Politieke partij

ABAKO

Partner

Hortense Ngoma Masunda

President van de Republiek Congo

Aangetreden

30 juni 1960

Einde termijn

25 november 1965

Premier

Patrice Lumumba
Joseph Iléo
Justin Bomboko
Joseph Iléo
Cyrille Adoula
Moise Tshombe
Évariste Kimba

Opvolger

Joseph-Désiré Mobutu

Portaal

Politiek

Joseph Kasavubu (Tshela, 1915^[1] - Boma, 24 maart 1969) was de eerste president van de Republiek Congo.

Biografie

Jeugd

Kasavubu, die tot het Bakongo-volk behoorde, ontving onderwijs bij de katholieke missionarissen. Hij werd opgeleid tot leerkracht en was als zodanig na zijn studie werkzaam. Vanaf 1942 werkte hij voor de koloniale overheid (posterijen) van het toenmalige Belgisch-Congo.

Politieke Carrière

Zie Alliance des Bakongos voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Na 1953 ontplooide Kasavubu zich tot een nationaal leider. Hij werd in 1955 voorzitter van de ABAKO (Alliance des Bakongo), een culturele vereniging voor de Bakongo. In 1957 zette hij de ABAKO om in een politieke vereniging en werd hij in de gemeenteraad gekozen.

Onafhankelijkheid van Congo

Zie Belgo-Congolese rondetafelconferentie voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Tijdens de Belgo-Congolese rondetafelconferentie in Brussel (1960) deed Kasavubu van zich spreken als gematigd leider. Na de verkiezingen van mei 1960 sloot hij een akkoord met de nationalistische leider van de MNC, Patrice Lumumba. Men sprak af dat Kasavubu president van Congo zou worden en Lumumba premier.

Congocrisis

Zie Congocrisis voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Muiterij

Zie Force Publique-muiterijen (1960) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In juni 1960 werd Congo onafhankelijk en werd Kasavubu president. Spoedig na de onafhankelijkheid traden er spanningen op tussen de Belgen, de Katangese nationalisten (die op afscheiding aanstuurden), het Congolese leger (Force Publique) en de centralisten (aanhangers van de MNC).

Eerste Staatsgreep en Moord op Lumumba

Zie Moord op Lumumba voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Kasavubu achtte Patrice Lumumba verantwoordelijk voor de misstanden en zette hem op 5 september 1960 af. Lumumba op zijn beurt zette de president af. Kolonel Mobutu greep via een staatsgreep in en 'neutraliseerde' zowel de president als de premier (dat wil zeggen hij trok de macht naar zich toe). Lumumba werd onder huisarrest gesteld, maar Kasavubu bleef president. Op 17 januari 1961 werd Lumumba vermoord.

Nadat de situatie enigszins onder controle was kreeg Kasavubu zijn uitvoerende macht van Mobutu terug, zonder dat de laatste echter alle macht uit handen gaf. De interne situatie in Congo bleef instabiel.

Simba Opstand

Zie Simba's voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De volgende vijf jaar presideerde Kasavubu een opeenvolging van zwakke regeringen. In juli 1964 benoemde hij Tshombe tot premier, met een mandaat om de Simba-opstand te beëindigen. Tshombe riep de verbannen Katangese gendarmerie terug en rekruteerde witte huursoldaten, die ze integreerde met de Armée nationale congolaise (ANC). Veel huurlingen hadden gevochten voor Katanga terwijl Tshombe de leider was van die afgescheiden provincie. Ondanks de successen tegen de Simba-rebellen, werd het prestige van Tshombe beschadigd door zijn gebruik van witte huursoldaten en westerse troepen. Hij verloor de steun van Kasavubu, die hem in oktober 1965 ontsloeg van de functie van premier.

Tweede Staatsgreep

Mobutu greep op 25 november 1965 voor de tweede keer de macht, en zette nu Kasavubu af en verklaarde zich vervolgens tot staatshoofd.

Dood

Mobutu plaatste Kasavubu onder huisarrest voordat hij uiteindelijk de afgezette president toestemming gaf om zich terug te trekken naar zijn boerderij in Mayombe. Kasavubu stierf vier jaar later in 1969 in een ziekenhuis in Boma, mogelijk na een lange ziekte.

Nalatenschap

Na zijn dood ging het gezin van Kasavubu in ballingschap, eerst naar Algerije en vervolgens naar Zwitserland. Een van zijn dochters, Justine M'Poyo Kasavubu, keerde uiteindelijk in de jaren negentig terug naar Kongo (toen nog Zaïre genoemd). In 1997 werd ze benoemd tot kabinetsminister door Laurent Kabila en vervolgens ambassadeur in België.

De rol van Kasavubu in de Congolese geschiedenis is in de literatuur overschaduwd door Lumumba en Mobutu. Antropoloog Yolanda Covington-Ward schreef dat, in tegenstelling tot Lumumba's 'bevoorrechte' positie in de geschiedschrijving over het Congolese nationalisme, Kasavubu en ABAKO met hun droom naar het oude Kongorijk de primaire 'drijvende kracht' achter de onafhankelijkheidsbeweging waren.

Literatuur

(fr) Bonyeka, Bomandeke (1992). Le Parlement congolais sous le régime de la Loi fondamentale. Presses universitaire du Zaire, Kinshasa.
Covington-Ward, Yolanda (January 2012). Joseph Kasa-Vubu, ABAKO, and Performances of Kongo Nationalism in the Independence of Congo. DOI:10.1177/0021934711424491, 72–94.
Lumumba in the Arts. Leuven University Press, Leuven (2020). ISBN 9789462701748.
Making War and Building Peace: United Nations Peace Operations. Princeton University Press, Princeton, New Jersey (2006), "Chapter 4: Making War", 144–196. ISBN 978-0-691-12275-5.
LaFontaine, J.S. (1986). City Politics: A Study of Léopoldville 1962–63. Cambridge University Press Archive.
Hoskyns, Catherine (1965). The Congo Since Independence: January 1960 – December 1961. Oxford University Press, London.
Joseph Kasavubu Dies in Congo; Was His Nation's First President (24 March 1969). Geraadpleegd op 19 August 2014.
(fr) Biographie belge d'outre-mer. Académie Royale des Sciences d'Outre-Me, Brussels (2015), "Kasa-Vubu (Joseph)".
Kisangani, Emizet Francois, Bobb, Scott F. (2010). Historical Dictionary of the Democratic Republic of the Congo, 3rd. Scarecrow Press, Plymouth, UK. ISBN 978-0-8108-5761-2. Geraadpleegd op 19 August 2014.
Morris, Brian (2006). Religion and Anthropology: A Critical Introduction. Cambridge University Press. ISBN 9780521852418.
Rich, Jeremy (2012). Kasa-Vubu, Joseph (1915–1969). Oxford University Press, Oxford, England, 302–304. ISBN 978-0-19-538207-5.
Tanner, Henry. The Patient African – Kasavubu. Geraadpleegd op 19 August 2014.