Huis Brias

Huis Brias

Huis Brias
Locatie	Baexem
Algemeen
Bouwmateriaal	baksteen
Huidige functie	woonhuis
Gebouwd in	16e eeuw
Gesloopt in	onbekend
Herbouwd in	1717
Monumentale status	rijksmonument
Monumentnummer	8575

Het Bormanshuis op een kaart uit 1550

Huis Brias is een monumentaal huis en voormalig kasteel in het Nederlandse dorp Baexem, provincie Limburg.

Geschiedenis

De oudste vermelding van het huis dateert uit de 16e eeuw. De familie Borman werd toen als eigenaar genoemd van het riddermatige huis, dat zij in leen hielden van Thorn. Naar deze familie werd het huis ook voor een langere periode Bormanshuis genoemd. Mogelijk was de familie verwant met de eigenaren van het huis Ten Hove.

Het huis kwam via vererving terecht bij families als Van Pollart, Van Bock tot Pattern en Von Claw.

Mattheus van Bocholt, scholtis van Weert, kocht in 1686 het huis aan. Begin 18e eeuw erfde zijn kleinzoon Christophorus Mattheus de Bree, admodiateur van het graafschap Horn, het huis. Waarschijnlijk was hij degene die in 1717 het huidige huis liet bouwen. In 1739 trouwde zijn dochter met de Vlaming Claudius Emanuel de Brias. De naam van de familie De Brias ging hierna over op het huis.

Het geslacht De Brias bleef tot in de 19e eeuw eigenaar van het huis, maar stierf uit in mannelijke lijn. De familie Stercken erfde Huis Brias. Zij werden eind 19e eeuw opgevolgd door de familie Boost.

Beschrijving

Van het oorspronkelijke 16e-eeuwse Bormanshuis zijn mogelijk nog delen bewaard gebleven in het huidige, in 1717 gebouwde Huis Brias. Hoe het Bormanshuis er uit heeft gezien, is niet bekend.

Huis Brias is een rechthoekig, witgeschilderd bakstenen pand van twee bouwlagen, afgedekt door een schilddak. Op de nokhoeken van het dak staan windvanen die een alliantiewapen tonen. In de voorgevel zijn vier bakstenen pilasters aangebracht die zorgen voor een verdeling in drie traveeën; de middelste travee wordt bekroond door een dakkapel. De muurankers geven het jaartal 1717 aan. De vensters op de onderste bouwlaag hebben hardstenen omlijstingen. Aan de achterzijde is eind 20e eeuw een serre gebouwd. Binnen in het huis bevindt zich een 16e-eeuwse schouw.

Naast het hoofdgebouw staan twee bouwhuizen.

Bronnen, noten en/of referenties

Wim Hupperetz, Ben Olde Meierink en Ronald Rommes (2005). Kastelen in Limburg. Matrijs, Utrecht, "Heythuysen", pp. 208-209.
Huize Brias, Kastelenlexicon