Dystopie

Wyjście ludzi z miast (vertaald: Het verlaten van de mensen uit de stad), foto van Zbigniew Libera uit 2010. Hier wordt een dystopisch toekomstbeeld neergezet, waarin mensen dode metropolen moeten verlaten.

Dystopie is een (denkbeeldige) samenleving met akelige kenmerken. Een dystopie is het tegenovergestelde van een utopie die juist een bijzonder aangename samenleving voorstelt. Het woord is afgeleid van het Griekse δυσ-, dat een negatie inhoudt of "moeilijk", "slecht" betekent, en het Griekse τόπος, "plaats, landschap".

Dystopie in fictie

Dystopie is een vaak terugkerend onderwerp in fictie. De auteur biedt daarmee een beeld van een tijd zoals die er volgens hem of haar uit zou zien onder bepaalde omstandigheden of (politieke) regimes en/of probeert mensen te waarschuwen tegen het door hem geschetste beeld. Enkele populaire dystopische onderwerpen zijn:

  • een maatschappij onder een totalitaire staat, waarbij geen individuele vrijheid of persoonlijke levenssfeer wordt toegestaan
  • een samenleving die gecontroleerd wordt door robots of computers
  • verhalen over de ondergang van wereldse koninkrijken
  • een maatschappij waarin alles en iedereen identiek is en waar kunstuitingen en emoties verboden zijn
  • een maatschappij waar mensen slechts dienen als voedsel of als orgaandonoren
  • een wereld waar de mensheid (bijna) is uitgestorven na een kernoorlog, ziekte of andere ramp (zie ook: Apocalyptische en post-apocalyptische fictie)

Dystopische boeken

Dystopische films

Dystopische series

  • Arcadia
  • Black Mirror
  • Dark Angel
  • Henry Danger
  • Snowpiercer
  • The Handmaid's Tale
  • The 100
  • The Last of Us
  • The Walking Dead
  • Murder Drones

Dystopische games

Dystopische strips

  • Age of Apocalypse
  • Days of Future Past
  • De ijstrein
  • Gung Ho
  • Jeremiah
  • Judge Dredd
  • Solo
  • The Walking Dead
  • V for Vendetta
  • Watchmen
· · Sjabloon bewerken
Genres epiek & tekstsoort:anekdote · ballade · broodjeaapverhaal · epos · fabel · gedicht · genre · inleiding · kort verhaal · legende · literair genre · mythe · novelle · orale traditie · parabel · raamvertelling · reisverhaal · roman · saga · sage · sprookje · sterk verhaal · tekstsoort · thriller · verhaal · vignet · volksballade · volksverhaal
Verloop & verhaallijn:catharsis · cliffhanger · climax · deus ex machina · drie-actstructuur · epiloog · expositie · fabel · gebeurtenis · handeling · plot · plotpoint · proloog · rode draad · scène · setup · startplotscène · synopsis · tekstverband · verhaallijn
Begin & einde:ab ovo · in medias res · incipit · openingsscène · openingszin · terminus
Personage:aangever · alter ego · alteriteit · antagonist · antiheld · bijfiguur · bijrol · booswicht · byroniaanse held · deuteragonist · flat character · held · hoofdpersoon · hoofdrol · personage · karakter · protagonist · round character · schurk · tritagonist · typetje · uitverkorene · underdog
Spanning:cliffhanger · spanning
Vertelperspectief & -instantie:afwisselend perspectief · auctoriële verteller · focalisatie · gedramatiseerd · homodiëgetisch · heterodiëgetisch · ik-perspectief · onbetrouwbare verteller · personele verteller · rhema · voice-over
Motief & thema:abstract en concreet motief · isotopie · leidmotief · motto · thema · topos
Tijd & ruimte:dystopie · eenheidsconventie · fictief universum · flashback · flashforward · mise en abyme · opschuivende tijdlijn · parallel universum · praesens historicum · tijdverruiming · verteltijd · vertelde tijd
Stijl & verteltechniek:directe rede · dramatische ironie · indirecte rede · red herring · shooting the messenger · register · stijl · stijlfiguur · stream of consciousness · suspension of disbelief · show, don't tell · verteltechniek · vrije indirecte rede
Scenario:premisse → synopsistreatment → scenario → filmdraaiboek → storyboard
Stijlperiode:middeleeuwen · renaissance · maniërisme · barok · verlichting · sentimentalisme · preromantiek · romantiek · realisme · impressionisme · naturalisme · neoromantiek · symbolisme · expressionisme · constructivisme · dadaïsme · surrealisme · nieuwe zakelijkheid · magisch realisme · existentialisme · vijftigers · modernisme · postmodernisme
Studie:communicatiemodel · driehoek van Petersen · literaire kritiek · narratologie · topische vragen · verhaalanalyse
Lijsten:Literair begrip · Literatuur van A tot Z